Ekonomia międzynarodowa - wprowadzenie Jerzy Rembeza Politechnika Koszalińska Ekonomia międzynarodowa - wprowadzenie

Literatura 1. Podstawowa Krugman P., Obstfeld M.: Ekonomia międzynarodowa. PWN, 2007 Budnikowski A.: Międzynarodowe stosunki gospodarcze. PWE, 2006 Rynarzewski T., Zielińska-Głebocka A.: Międzynarodowe stosunki gospodarcze. PWN, 2006 Salvatore D.: International economics. Wiley, 2007 2. Uzupełniająca Stiglitz J.: Globalizacja. PWN, 2007 Matera R., Skodlaski J.: Gospodarka światowa. Geneza i rozwój. PWN, 2005 World Economic Outlook. 2013. International Monetary Found

zaliczenie kursu I. Elementy cząstkowe do zaliczenia i wagi procentowe Część praktyczna: - kolokwium na ćwiczeniach – 30% - praca semestralna – 30% Część teoretyczna: - egzamin pisemny - 40% II. Warunki zaliczenia: uzyskanie minimum 50% sumy punktów, a w ramach każdej z części minimum 40%

Opracowanie semestralne: Powiązania kraju X z gospodarką międzynarodową Grupy max 4 osoby Każda grupa opracowuje jeden kraj Obszary analizy: Poziom integracji kraju X z gospodarką międzynarodową Zmiany w poziomi i strukturze importu i eksportu Międzynarodowe rynki finansowe a krajowa gospodarka

Kraje do wyboru Czechy, Węgry, Rumunia, Szwecja, Dania, Norwegia, Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Holandia, Włochy, Szwajcaria, Turcja, Kanada, USA, Meksyk, Brazylia, Argentyna, Rosja, Chiny, Indie, Korea Południowa, Japonia, Australia, Nowa Zelandia, RPA

Materiały pomocnicze do opracowania Literatura ekonomiczna Raporty i opracowania międzynarodowych instytucji (International Monetary Found, World Bank, World Trade Organization) Dane urzędów statystycznych (krajowe i międzynarodowe, np. eurostat)

Czym jest ekonomia międzynarodowa? E.m. zajmuje się ekonomicznymi i finansowymi powiązaniami gospodarek krajowych. Obszary zainteresowań: teoria handlu międzynarodowego polityka handlowa rynki walutowe międzynarodowe przepływy kapitału Aspekty e.m.: Mikroekonomiczny (pojedyncze branże, dobra) Makroekonomiczny (makroekonomia gospodarki otwartej)

Stopy wzrostu PKB i eksportu (średnia dla Francji, Japonii, Niemiec, USA, W.Brytanii i Włoch) % Żródło: Devereux M. (1997), IMF

Poziom integracji mierzony relacją do PKB Źródło: IMF 2002

Poziom integracji mierzony relacją do PKB

Proste pytanie Czy rynki, pomiędzy którymi nie ma przepływu produktów automatycznie określimy jako niezintegrowane?

Inne proste pytanie Czy spadek wolumenu i poziomu handlu z zagranica musi oznaczać obniżenie poziomu integracji rynków?

Eksport i import węgla w Polsce Mln t % wydobycia

Koszty transportu (ceny urealnione, 1950 = 100)

Zmiany w transporcie w handlu zagranicznym USA (Hummels, 2002) Udział transportu lotniczego: 1950 r.  0% 1965 r. 7% 1998 r. 30% 2. Średni czas transportu 1950 r. 40 dni 1998 r. 14,3 dni Spadek czasu transportu jest ekwiwalentem spadku ceł z 20% do 7,1%

Relatywne koszty transakcji bankowych System USA Indie Tradycyjny oddział banku 100 Telefon 50 18 PC – dial -up 8 * Internet 1 12

Aktywa finansowe na międzynarodowym rynku kapitałowym (mld USD)

Międzynarodowe inwestycje bezpośrednie (mld USD)

Średnia stopa wzrostu PKB w krajach rozwijających się Źródło: Dollar, Kraay 2001

Eksport światowy – struktura (mld USD, 2004r.) Kategoria Mld USD % Produkty rolne 783 8,8 Paliwa i kopalne produkty 1281 14,4 Produkty przemysłowe chemiczne żelazo i stal inne półprodukty maszyny i śr. transportu 6570 976 266 633 3474 73,8 11,0 3,0 7,1 39,0 Prd.niesklasyfikowane 273 Razem 8907 100,0

Handel światowy geograficznie (2004) Region Eksport % Import Ameryka Pn. - USA 1324 819 14,9 9,2 2013 1526 21,8 16,5 Ameryka Śr. i Pd. 276 3,1 237 2,6 Europa UE 25 Bez wewnątrz UE 4051 3714 1204 45,2 41,7 13,5 4140 3791 1281 44,7 41,0 13,8 WNP 266 3,0 172 1,9 Afryka 232 212 2,3 Śr. Wschód 390 4,4 252 2,7 Azja Chiny Japonia 2388 593 566 26,8 6,7 6,4 2224 561 455 24 6,1 4,9 Świat 8907 100 9250

Główni eksporterzy i importerzy – dobra (2004 r.) Lp Kraj Mld $ % 1 Niemcy 912,3 10,0 USA 1525,5 16,1 2 818,8 8,9 716,9 7,6 3 Chiny 593,3 6,5 561,2 5,9 4 Japonia 565,8 6,2 Francja 465,5 4,9 5 448,7 W.Brytania 463,5 6 Holandia 358,2 3,9 454,5 4,8 7 Włochy 349,2 3,8 351,0 3,7 8 346,9 319,3 3,4 9 Kanada 316,5 3,5 Belgia 285,5 3,0 10 306,5 3,3 279,8 2,9

Główni eksporterzy i importerzy – usługi (2004 r.) Lp Kraj Mld $ % 1 USA 318,3 15,0 260,0 12,4 2 W.Brytania 171,8 8,1 Niemcy 193,0 9,2 3 133,9 6,3 136,1 6,5 4 Francja 109,5 5,1 Japonia 134,0 6,4 5 94,9 4,5 96,4 4,6 6 Hiszpania 84,5 4,0 Włochy 80,6 3,8 7 82,0 3,9 Holandia 72,4 3,5 8 73,0 3,4 Chiny 71,6 9 62,1 2,9 Irlandia 58,4 2,8 10 Hong-Kong 53,6 2,5 Kanada 55,9 2,7

Kierunki eksportu (2001 r.) Region Am. Pn Am. Pd. Europa WNP Afryka Śr. Wsch. Azja Am.Pn. 56,0 5,4 16,3 0,4 1,1 1,9 18,8 33,7 23,2 21,4 2,5 1,8 14,1 9,1 1,3 73,8 2,2 2,4 2,6 7,6 6,8 2,3 48,5 20,7 1,5 3,8 13,2 18,5 3,0 42,7 9,9 16,8 1,0 16,4 0,3 3,3 5,6 49,5 22,3 1,6 17,5 3,1 50,3

Struktura geograficzna polskiego handlu (2007 r.) Kraj Eksport Import Niemcy 25,9 24,1 Włochy 6,6 6,9 Francja 6,1 5,1 W.Brytania 5,9 3,1 Czechy 5,5 3,5 Rosja 4,6 8,7 Ukraina 4,0 1,0 Holandia 3,8 3,4 Szwecja 3,2 2,2 Węgry 2,9 2,1 Hiszpania USA 1,5 Chiny 0,7 7,1

Struktura geograficzna handlu USA (2005 r.) Kraj Eksport Import Kanada 12,1 11,9 Meksyk 6,9 7,0 Chiny 2,4 9,6 Japonia 3,0 5,6 Niemcy 1,9 3,4 W.Brytania 2,1 Pd. Korea 1,5 1,8 Tajwan 1,2 1,4 Francja 1,3 Włochy 0,6

Model grawitacji Handel pomiędzy dwoma krajami jest proporcjonalny (a przynajmniej dodatnio powiązany) do wielkości tych gospodarek i maleje ze wzrostem odległości pomiędzy gospodarkami

Pierwsza kwestia Dlaczego kraje handlują pomiędzy sobą? Odpowiedź: Będzie (miejmy nadzieję)