Bożena Garstka Magdalena Ruszczyk Piotr Kazana Studenckie Koło Naukowe Przy Instytucie Fizjoterapii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego „ Funkcjonalna sprawność obręczy barkowej po złamaniach w obrębie stawu łokciowego ” Bożena Garstka Magdalena Ruszczyk Piotr Kazana Tematem naszej pracy jest Funkcjonalna Sprawność obręczy barkowej po złamaniach w obrębie stawu łokciowego Opiekunowie pracy: Prof. dr hab. Tadeusz Niedźwiedzki Lek. med. Tomasz Solecki Mgr Małgorzata Chachurska

Obręcz barkowa Prawidłowa funkcja barku i stawu łokciowego Precyzja ruchu Sprawność funkcjonalna Obręcz barkowa składa się z wielu struktur anatomicznych, które współdziałając ze stawem łokciowym odpowiadają za wykonywanie setek czynności dziennie. Kończyna górna jest kończyną wiszącą, dlatego najważniejsza jest precyzja ruchu i sprawne funkcjonowanie we wszystkich płaszczyznach.

Cel pracy Określenie wpływu złamania w obrębie stawu łokciowego na sprawność obręczy barkowej Ocena odległych następstw urazu Ocena jakości życia pacjentów po urazie W związku z tym celem naszej pracy było określenie wpływu złamania w obrębie stawu łokciowego na sprawność obręczy barkowej na podstawie oceny odległych następstw przebytego urazu oraz jakości życia pacjentów po tego typu urazie.

Materiał badawczy Grupa 20 pacjentów po przebytym złamaniu w obrębie stawu łokciowego w latach 2001 – 2005 6 kobiet, 14 mężczyzn Średnia wieku – 43,7 ( 22 - 70 lat) Badaniem została objęta grupa 20 pacjentów, którzy ulegli złamaniu w obrębie stawu łokciowego w latach 2001-2005, leczonych operacyjnie w Oddziale Klinicznym Kliniki ortopedii i traumatologii narządu ruchu CM UJ w Krakowie. Grupa składała się z 6 kobiet i 14 mężczyzn w przedziale wiekowym od dwudziestego drugiego (22) do siedemdziesiątego (70) roku życia. [średnia wieku wynosiła 43,7]

Lokalizacja złamań Dystalny koniec kości ramiennej – 30% FOTO 30% złamań dotyczyło dystalnego końca kości ramiennej

Lokalizacja złamań Proksymalny koniec kości łokciowej – 30% FOTO Kolejne 30% stanowili pacjenci ze złamaniem, obejmującym proksymalny koniec kości łokciowej

Lokalizacja złamań Proksymalny koniec kości promieniowej – 25% FOTO 25% to złamania bliższego końca kości promieniowej

Lokalizacja złamań Proksymalny koniec obu kości przedramienia – 15% FOTO Zaś ostatnie 15% obejmowało złamanie obu kości przedramienia

Lokalizacja złamań W siedemdziesięciu procentach -70% przypadków złamanie dotyczyło kończyny dominującej.

Najczęstsze przyczyny urazu Upadek z wysokości Wypadek na rowerze Najczęstszymi przyczynami urazu były: upadek z wysokości oraz wypadek na rowerze.

Formularz badania Subiektywna ocena aktywności życia codziennego Jakość życia Obustronne badanie fizykalnego barku i stawu łokciowego Do badania wykorzystano samodzielnie przygotowaną ankietę( opracowaną na podstawie kwestionariusza DASH – disability of the arm, shoulder and hand questionniare) składającą się z subiektywnej oceny aktywności życia codziennego, jakości życia oraz fizykalnego obustronnego badania przedmiotowego barku i stawu łokciowego.

Aktywność życia codziennego 15 wybranych czynności W pierwszej części poproszono pacjentów o ocenę możliwości wykonania 15 wybranych czynności życia codziennego angażujących całą kończynę górną, wśród nich mycie głowy, noszenie zakupów, otwieranie drzwi

Jakość życia po urazie Praca zawodowa Sport, hobby, inne formy rekreacji Ogólna sprawność barku po urazie Zamienne używanie drugiej kończyny Różnica w spaniu na chorym ramieniu Ból ( The UCLA Shoulder Score) Ocena jakości życia dotyczyła wpływu złamania na: możliwość powrotu do pracy zawodowej i kontynuowania różnych form rekreacji, wpływu na ogólną sprawności barku po urazie, częstość zastępowania złamanej kończyny przez drugą w codziennych czynnościach oraz różnicę w spaniu na chorym ramieniu w porównaniu ze stroną zdrową. Ból oceniono wg The University of California Los Angeles Shoulder Score.

Badanie fizykalne obu kończyn Pomiar zakresów ruchów Pomiar siły mięśniowej Pomiar zakresów ruchów badano za pomocą goniometru. Siłę mięśniową oceniano w pięciostopniowej skali Lovetta.

Wyniki

Czynności życia codziennego Najczęściej ograniczone: Noszenie ciężkich przedmiotów (np. zakupy > 5kg) Odkręcanie słoika Otwieranie drzwi Po ocenie aktywności życia codziennego okazało się, że ograniczenia najczęściej dotyczyły: noszenia ciężkich przedmiotów, okręcania słoika i otwierania drzwi

U większości pacjentów złamanie w obrębie stawu łokciowego nie wpłynęło na aktywność życia codziennego. Jednak u większości pacjentów (60%) złamanie w obrębie stawu łokciowego nie wpłynęło na aktywność życia codziennego

Jakość życia Aktywność zawodowa Subiektywna ocena jakości życia wykazała, że w znakomitej większości uraz nie miał wpływu na kontynuowanie pracy zawodowej.

Jakość życia Sport, hobby, inne formy rekreacji Powrót do aktywności rekreacyjnej w pięćdziesięciu pięciu procentach 55% nie był problemem, a w dwudziestu procentach 20% był ograniczony w niewielkim stopniu.

Jakość życia Ogólna ocena sprawności barku 75%-siedemdziesiąt pięć procent pacjentów nie widzi różnicy w sprawności barku w porównaniu ze stanem sprzed urazu w obrębie stawu łokciowego.

Jakość życia Zamienne używanie drugiej kończyny Na pytanie czy używa drugiej ręki w czynnościach, które wykonywane były wcześniej chorą ręką – 60% odpowiedziała, że wcale, 25% rzadko 15% często.

Jakość życia Spanie na boku po stronie operowanej Podobnie 60% pacjentów nie odczuwa różnicy w spaniu na boku po stronie złamania.

nie uległa pogorszeniu. U większości pacjentów po złamaniu w obrębie stawu łokciowego jakość życia nie uległa pogorszeniu. U większości pacjentów po złamaniu w obrębie stawu łokciowego jakość życia nie uległa pogorszeniu. Chcemy jednak zaznaczyć, że są to odległe następstwa przebytego urazu i w każdym przypadku była prowadzona rehabilitacja.

Ograniczenia ruchomości po złamaniu Obręcz barkowa Rotacja zewnętrzna – 35% Rotacja wewnętrzna – 35% Odwiedzenie – 30% Badanie przedmiotowe wykazało ograniczenia ruchomości w obręczy barkowej w zakresie: rotacji zewnętrznej u 35%- trzydziestu pięciu procent pacjentów, rotacji wewnętrznej również u 35% oraz odwiedzenia u 30% badanych.

Ograniczenia ruchomości po złamaniu Staw łokciowy Wyprost – 45% Zgięcie – 40% Supinacja – 25% W kompleksie łokciowym ograniczeniu uległ ruch: wyprostu – u czterdziestu pięciu procent 45% pacjentów, zgięcia u 40%- czterdziestu oraz supinacji u 25% dwudziestu pięciu procent pacjentów.

Złamanie w obrębie dystalnego końca kości ramiennej Obręcz barkowa Odwiedzenie Rotacja zewnętrzna Przykurcz Złamanie dystalnego końca kości ramiennej w obrębie stawu łokciowego skutkuje ograniczeniem odwodzenia i rotacji zewnętrznej barku, co spowodowane jest przykurczem mięśni przywodzących ramię i rotujących je do wewnątrz – piersiowego większego, trójgłowego ramienia, obłego większego i najszerszego grzbietu M. piersiowy większy M. trójgłowy ramienia M. obły większy M. najszerszy grzbietu

Złamanie w obrębie dystalnego końca kości ramiennej Staw łokciowy Zgięcie Przykurcz Złamanie w tym samym miejscu daje ograniczenia zgięcia w stawie łokciowym, Wynika to z przykurczu mięśni trójgłowego i łokciowego. Czynnikami dodatkowo wpływającymi na ten stan są blizny pooperacyjne i zrosty torebki stawowej. M. trójgłowy ramienia M. łokciowy

Złamanie w obrębie bliższych końców kości przedramienia Obręcz barkowa Rotacja wewnętrzna Rotacja zewnętrzna Złamanie w obrębie bliższego końca kości przedramienia skutkowało ograniczeniem rotacji zewnętrznej i wewnętrznej w stawie ramiennym.

Złamanie w obrębie bliższych końców kości przedramienia Staw łokciowy Wyprost Supinacja Przykurcz Natomiast w stawie łokciowym jest to ograniczenie wyprostu i supinacji, wynikające z przykurczu mięśnia dwugłowego ramienia i nawrotnego obłego M. dwugłowy ramienia M. nawrotny obły

Wnioski Złamania w obrębie stawu łokciowego: mają wpływ na sprawność barku nie ograniczają w znaczącej mierze aktywności życia codziennego jakość życia po urazie nie ulega pogorszeniu Wyniki badania pozwalają stwierdzić, iż złamania w obrębie stawu łokciowego: mają wpływ na sprawność barku, lecz nie ograniczają w znaczącej mierze aktywności życia codziennego,również jakość życia po urazie nie ulega pogorszeniu

Wnioski Rehabilitacja Zachowanie prawidłowej funkcji tkanek miękkich okołostawowych obręczy barkowej Utrzymanie długości i elastyczności mięśni kończyny górnej Mając na uwadze występujące ograniczenia ruchomości w barku, istotnym wydaje się być uwzględnienie go w procesie rehabilitacji po złamaniach w obrębie stawu łokciowego. Tak więc celem usprawniania jest: Utrzymanie długości i elastyczności mięśni, zachowanie prawidłowej funkcji tkanek miękkich okołostawowych i ochrona chrząstki stawowej

Wnioski Rozciąganie Mięśni przywodzących ramię Mięśni rotujących ramię do wewnątrz i na zewnątrz Te założenia mogą być zrealizowane m.in. przez ćwiczenia ze szczególnym zwróceniem uwagi na rozciąganie przykurczonych struktur. Na podstawie wyników badania są to: mięśnie przywodzące ramię i rotujące je do wewnątrz i na zewnątrz.

Podczas prowadzenia badań ujęła nas pomysłowość jednego z pacjentów, który sprawność kończyny po urazie uzyskał dzięki grze w cymbergaja.

Dziękujemy za uwagę!