BIOLOGIA

CO TO JEST BIOLOGIA??? Biologia to nauka przyrodnicza badająca budowę i czynności organizmów oraz zależności występujące między nimi i ich środowiskiem. Termin b. został wprowadzony w 1802 niezależnie przez 2 przyrodników: Jeana B. Lamarcka i Gottfrieda R. Treviranusa i upowszechnił się w 2. połowie XIX w. Początki wiedzy biologicznej sięgają czasów starożytnych. W Polsce pierwsze informacje pisane pojawiły się w średniowieczu. Były to uwagi dotyczące uprawy roślin i hodowli zwierząt.

Narząd ruchu zbudowany jest z: szkieletu (dzieli się on na osiowy i kończyn) stawów i więzadeł mięśni

Szkielet człowieka 1.Szkielet stanowi rusztowanie dla ciała i oparcie dla mięśni. Pełni również następujące funkcje: a). WZROSTOWĄ- przyrost koście decyduje o wzroście organizmu b). OCHRONNĄ dla narządów c). KRWIOTWÓRCZĄ – szpik kostny wypełniający wnętrze kości tworzy ciałka krwi d). MAGAZYNUJĄCĄ- w kościach gromadzi się wiele soli mineralnych, szczególnie soli wapnia

Kształt kości wchodzących w skład szkieletu:: kości płaskie, np. kości czaszki, łopatka; kości krótkie, np. kości nadgarstka, kości stępu; kości długie, np. kość udowa, ramienna; kości różnokształtne, np. kręgi.

!!!UWAGA!!! Istnieją kości, które nie pełnią funkcji szkieletowych. Są nimi zęby służące do rozdrabniania pokarmu i kostki słuchowe w uchu środkowym . zęby kostki w uchu środkowym

BUDOWA KOŚCI Głównym składnikiem szkieletu osobnika dorosłego jest tkanka kostna, z której zbudowane są kości. Ma ona dużą wytrzymałość mechaniczną i duży stopień twardości. Drugim rodzajem tkanki tworzącej szkielet jest tkanka chrzęstna. tkanka kostna tkanka chrzęstna

BUDOWA FIZYCZNA KOŚCI okostna jama szpikowa szpik kostny nasada górna trzon nasada dolna BUDOWA FIZYCZNA KOŚCI

Trzon-jest zbudowany z tkanki kostnej zbitej. Okostna-włóknista błona ochraniająca kość od zewnątrz-jest silnie unaczyniona (odżywia kość) i unerwiona. Nasada górna-jest zbudowana, podobnie jak nasada dolna, z tkanki kostnej gąbczastej, która składa się z różnej grubości beleczek kostnych. Trzon-jest zbudowany z tkanki kostnej zbitej. Jama szpikowa-jest to znajdująca się wewnątrz trzonu przestrzeń wypełniona szpikiem kostnym. Szpik kostny czerwony-tkanka krwiotwórcza wypełniająca jamę kostną- produkuje wszystkie rodzaje komórek krwi. W skład kości wchodzą dwa rodzaje związków chemicznych: Osseina –substancja organiczna, która nadaje kości sprężystość; Sole mineralne (głównie węglany i fosforany wapnia), które nadają kości twardość i wytrzymałość. -

CZASZKA- to kostne rusztowanie głowy. Cześć górną i tylną czaszki nazywa się mózgoczaszką (czaszka mózgowa) ,cześć zaś przedniodolną – trzewioczaszką (czaszka twarzowa). Kości czaszki są połączone nieruchomo za pomocą szwów (połączeń stałych kości).

Trzewioczaszka chroni narządy zmysłów, początkowe odcinki przewodu pokarmowego (jama ustna) i dróg oddechowych (jama nosowa).

Kręgosłup jest osią i główną podporą ciała; jest narządem ruchu; jest osłoną dla rdzenia kręgowego składa się z kości zwanych kręgami. Górny koniec kręgosłupa podpiera czaszkę, dolny łączy się z kośćmi miednicy.

BUDOWA KRĘGU Typowy kręg składa się z : trzonu; łuku; wyrostków kręgowych;

BUDOWA KRĘGOSŁUPA Kręgosłup składa się z 33-34 kręgów i dzieli się na pięć odcinków: szyjny(7) piersiowy(12) lędźwiowy (5); krzyżowy (5); guziczny (ogonowy) (4-5);

BUDOWA KRĘGU SZYJNEGO Standardowy kręg szyjny. Na dole rozdwojony wyrostek poprzeczny. Duży otwór w środku to otwór kręgowy dla rdzenia kręgowego - dwa małe otwory to otwory wyrostków poprzecznych dla tętnicy kręgowej. Pomiędzy nimi jest trzon kręgu.

KLATKA PIERSIOWA Szkielet klatki piersiowej składa się z : 12 kręgów piersiowych; 12 par żeber; mostka; Zależnie od sposobu połączenia z mostkiem żebra dzielą się na: żebra prawdziwe (I-VII) - łączą się z mostkiem bezpośrednio poprzez chrząstki żebrowe; żebra rzekome (VII, IX, X) - łączą się ze sobą i poprzez żebro VII - z mostkiem; żebra wolne (XI, XII)- nie maja połączenia z mostkiem, kończą się wolno w ścianach jamy brzusznej klatka piersiowa

KOŃCZYNY GÓRNE I DOLNE

KOŃCZYNA GÓRNA dzieli się na obręcz kończyny górnej (barkową) oraz na część wolną. W skład obręczy barkowej wchodzą: łopatki(2); obojczyki(2). Obręcz barkowa stanowi miejsce przyczepu kończyn górnych. Wolna część kończyny górnej składa się z: kości ramiennej; kości przedramienia; kości ręki.

OBRĘCZ KOŃCZYNY DOLNEJ Dzieli się na obręcz kończyny dolnej (miednicową) oraz część wolną . W skład obręczy miednicowej wchodzą: kości biodrowe (2); kości kulszowe (2); kości łonowe (2); kość krzyżowa. Obręcz miednicowa stanowi miejsce przyczepu kończyn dolnych.

WOLNA CZĘŚĆ KOŃCZYNY DOLNEJ Wolna część kończyny dolnej składa się z: kości udowej; kości podudzia; kości stopy. KOŚĆ UDOWA KOŚĆ STRZAŁKOWA RZEPKA KOŚCI STĘPU KOŚĆ PISZCZELOWA KOŚCI PALCÓW ŚRÓDSTOPIE

RODZJE POŁĄCZEŃ KOŚCI Szkielet dorosłego człowieka składa się z 206, a szkielet noworodka ma około 270 kości. Są one połączone ze sobą. Kości tworzą: połączenia ścisłe; połączenia półścisłe; połączenia ruchome.

BUDOWA STAWU

MIĘŚNIE Wszystkie mięśnie organizmu tworzą układ mięśniowy. Mięśnie są zbudowane z tkanki mięśniowej. brzusiec ścięgno początkowe ścięgno końcowe schemat budowy mięśnia

WYKONAŁA: KATARZYNA WYZUJAK kl. IIa