Moja mała ojczyzna- Olszyny

Położenie geograficzne Wieś Olszyny położona jest w województwie małopolskim, powiecie tarnowskim, w gminie Rzepiennik Strzyżewski. Olszyny są największą miejscowością pod względem obszaru i liczby ludności w gminie Rzepiennik Strzyżewski, leżącą w dolinie rzeki Olszynki we wschodniej części woj. małopolskiego. Graniczą z następującymi wioskami: Żurową, Ołpinami, Rzepiennikiem Suchym, Rzepiennikiem Biskupim, Kołkówką i Jodłówką Tuchowską. Olszyny to bardzo stara osada powstała w XIV w. czasie akcji kolonizacyjnej na prawie niemieckim. W dniu 9 marca 1386 r. król Władysław Jagiełło nadał wojewodzie krakowskiemu – Spytkowi herbu Leliwa z Melsztyna wieś Olszyny oraz kilka wsi sąsiednich. Nadanie zostało potwierdzone jeszcze w 1387 r. i 1399 r., zaś królowa Jadwiga – w 1391 r. poręczyła także jego następcom posiadanie tych dóbr, które dotąd dzierżawił.

Warunki naturalne Olszyny są bardzo zróżnicowane pod względem klimatycznym, warunków glebowych oraz charakteryzują się dużą różnorodnością fauny i flory. Na północ od wioski leży główne pasmo Pogórza Ciężkowickiego ze szczytami: Ostry Kamień, Pasia, Jura i Brzanka, dlatego dominuje tutaj krajobraz górzysty i pofalowany”. Pomiędzy pasmami wzgórz ciągną się wilgotne łąki. U stóp najwyższego szczytu Brzanki wypływa potok pod nazwą Olszynka, który podąża w kierunku południowo – wschodnim. Długość biegu rzeki wynosi 24 km. Szata roślinna uległa silnemu przeobrażeniu w związku z działalnością gospodarczą człowieka. Wiele lasów zostało wyciętych ustępując miejsca polom ornym, łąkom i pastwiskom. Jednak zachowane obszary leśne w wielu przypadkach cechuje wysoki stopień naturalności, wyrażający się dużym udziałem drzewostanów o składzie gatunkowym zgodnym z siedliskami. Dominuje las wyżynny w wyższych partiach terenu las górski. W układzie zbiorowisk leśnych charakterystyczna jest strefowość będąca wyrazem zmieniających się wraz ze wzrostem wysokości warunków klimatycznych. Zasadniczo jest tu wykształcone jedno piętro roślinne - piętro pogórza. W zbiorowiskach leśnych przeważa las mieszany, a dolinach rzek i potoków zachowały się fragmenty lasów grądowych. W runie lasów obserwuje się zwiększony udział gatunków górskich. Wiele z nich objętych jest całkowitą (m.in. widłaki, storczyki, parzydło leśne, kłokoczka południowa) lub częściową ochroną (m.in. kopytnik pospolity, marzanka wonna, pierwiosnka wyniosła). Fauna opisywanego obszaru to typowa fauna pogórza: zające, kuny, sarny, dziki, lisy ,jelenie. Spotyka się borsuka, popielicę a nawet wydrę. Bogactwo świata ptaków to ok. 140 gatunków, w tym tak rzadkie jak bocian czarny, krogulec, kruk. Jest tu także fascynujący świat owadów oraz chronionych gadów, płazów (salamandra plamista, kumak górski) i ryby zasiedlających nieskażone odcinki rzek i potoków.

Cmentarz wojskowy

Jedyną widoczną pozostałością po czasach I wojny światowej jest cmentarz. Spoczywają tu żołnierze polegli podczas walk na bagnety z 2 i 3 maja 1915 r oraz ofiary ostrzeliwań artyleryjskich. Według zachowanych napisów nagrobnych na cmentarzu tym spoczywa 179 żołnierzy: 90 niemieckich i 89 rosyjskich. Inne źródła podają, że pochowano tu 70 żołnierzy armii austro-węgierskiej , 20 żołnierzy armii niemieckiej oraz 82 żołnierzy armii rosyjskiej. Cmentarz ten projektował Jan Szczepkowski, Polak (1878-1964), porucznik pospolitego ruszenia. W kadrze Oddziału Grobów Wojennych figuruje jako Johann Ritter von Szczepkowski. Kierownik artystyczny Okręgu - „Łużna".

Pomnik poległych lotników

W nocy z 16/17 sierpnia 1944 r. doszło do katastrofy samolotu „ Liberator EW 275 R” lecącego z Brindisi ( Włochy ) z zaopatrzeniem wojskowym dla powstańców warszawskich. W okolicy Grybowa został zaatakowany, a następnie zestrzelony pociskami zapalającymi przez myśliwiec niemiecki. Samolot spadł w Olszynach. W katastrofie zginęła cała załoga. Po wojnie ciała lotników ekshumowano i pochowano w Krakowie na cmentarzu wojskowym.7września 1969 r. wzniesiony został pomnik dla uczczenia tragicznej śmierci siedmiu polskich lotników.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

Kościół zbudowany został w 1900 r Kościół zbudowany został w 1900 r. wg projektu Łukasza Filipaka z wykorzystaniem materiału z poprzedniego kościoła pochodzącego z XVI w.” Jest to kościół „ drewniany, konstrukcji zrębowej, szalowany, kryty blachą. Wewnątrz –trzynawowy z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym znajduje się niewielka zakrystia; sklepienie kolebkowe z polichromią. Na dachu – wieżyczka na sygnaturkę z latarnią

Park krajobrazowy pasma Brzanki

Powstał w listopadzie 1995 roku i leży we wschodniej części województwa małopolskiego oraz zachodniej części województwa podkarpackiego, w obszarze Pogórza Karpackiego. Obejmuje wschodnią część Pogórza Ciężkowickiego, między dolinami Białej i Wisłoki. Powierzchnia parku wynosi 15278,23 ha, obejmuje teren gmin Gromnik, Ryglice, Rzepiennik Strzyżewski, Tuchów i Szerzyny – województwo małopolskie oraz Brzyska, Skołyszyn, Jodłowa – województwo podkarpackie).

Pomnik w Dąbrach

Upamiętnia tragedię oddziału "Regina II" batalionu AK "Barbara", która rozegrała się w październiku 1944 roku. Pomnik został on wybudowany staraniem 10 Tarnowskiej Drużyny Harcerek w 1958 roku, według projektu artystów rzeźbiarzy Bogdany i Anatola Drwalów.

Dąb - pomnik przyrody

Neogotycka dzwonnica

Na placu kościelnym stoi murowana z kamienia ciosanego neogotycka dzwonnica w kształcie arkad, zbudowana w 1908 roku przez miejscowego kamieniarza Józefa Bąka, na której zawieszone są harmonijnie cztery dzwony. W czasie II wojny światowej Niemcy chcieli zabrać wszystkie dzwony, lecz parafianie nocą ukryli największy z nich ważący około jednej tony, a na jego miejsce powiesili sygnaturkę z kościoła. Po wojnie odkopano ukryty dzwon i powieszono go na swoim dawnym miejscu, a w miejsce zrabowanych sprowadzono trzy nowe dzwony odlane w firmie Jana Felczyńskiego w Przemyślu.

Dziękuje za uwagę!!! Dominika Dziuban