Dostęp do czasopism elektronicznych w krajach Unii Europejskiej Łucja Maciejewska, Henryk Szarski, Barbara Urbańczyk Biblioteka Główna i OINT Politechniki Wrocławskiej Konferencja „Polskie biblioteki akademickie w Unii Europejskiej” Łódź 2004

Plan prezentacji Cele, dla których biblioteki tworzą konsorcja Współczesne problemy gromadzenia czasopism Cele, dla których biblioteki tworzą konsorcja Wielka Brytania – konsorcja bibliotek Typy konsorcjów w Niemczech Finlandia – konsorcjum FinElib Włochy - organizacja dostępu do e-czasopism Podsumowanie

Współczesne problemy gromadzenia czasopism Rośnie liczba czasopism w tradycyjnej i elektronicznej postaci Duża różnorodność ofert, możliwość wyboru modelu zakupu czasopism Sposoby udostępniania i prezentacji czasopism elektronicznych - coraz bardziej przyjazne

Jak gospodarować posiadanymi środkami? Co i w jaki sposób gromadzić? W bibliotekach naukowych zauważalna jest migracji od tradycyjnych drukowanych zbiorów do form elektronicznych Ceny czasopism stale rosną Środki finansowe przeznaczane na zakup literatury w bibliotekach naukowych – maleją Jak gospodarować posiadanymi środkami? Co i w jaki sposób gromadzić?

Cele, dla których biblioteki tworzą konsorcja Budowa wspólnych katalogów na różnych poziomach Realizacja digitalizacji wybranych zbiorów (bieżących i archiwalnych) Wspólny zakup źródeł elektronicznych Organizacja dostępu do czasopism elektronicznych

WIELKA BRYTANIA

CURL COPAC Biblioteki akademickie (13) Ośrodki informacji * uniwersyteckie * w college’ach Biblioteki szkół pomaturalnych British Library National Library of Scotland National Library of Wales COPAC Wspólny katalog Jedna platforma Baza - własna kolekcja + inne specjalistyczne zbiory + specjalistyczne bazy danych Zbiór 30 mln rekordów

Inicjatywy dla HE Największe ogólnokrajowe konsorcjum Biblioteki HE i instytutów naukowych Większość bibliotek naukowych Wielkiej Brytanii i Irlandii Płn. Wspierane przez rządowe organizacje finansujące szkolnictwo wyższe

Założenia konsorcjum NESLI Stosowanie modelowej licencji dla wszystkich czasopism oraz jednolita organizacja dostępu Administrowanie licencją ogólnokrajową Funkcja Agenta ds. negocjacji Określone kryteria, wg których powinny być prowadzone negocjacje Zdefiniowana lista współpracujących wydawców (10 prestiżowych) Elastyczność w kwestii zamówień i dostępu Zakup obu form czasopism

NIEMCY 16 landów – każdy prowadzi własną politykę

Zróżnicowane modele organizacyjne i finansowe

Największe konsorcja Nordrhein-Westfalen Konsortium (1. konsorcjum, w 1997r., czasopisma Elsevier, 8 uczestników) Baden-Wirtemberg Konsortium Hebis Konsortium Niedersachsen Konsortium Friedrich-Althoff Konsortium

Współpraca między landami Płd. część kraju (Badenia-Wirtembergia, Saksonia, Bawaria) obsługuje Bayern Konsortium (czasopisma ACS oraz Blackwell Science) Płn. część kraju Friedrich-Althoff Konsortium (czasopisma Blackwell Science)

Międzynarodowa współpraca. 14 umów licencyjnych Międzynarodowa współpraca 14 umów licencyjnych z różnymi wydawcami GASCO - konsorcjum bibliotek i towarzystw naukowych Niemiec Austrii Szwajcarii Holandia Francja status obserwatora współpraca 11 landów

Szybki dostęp. Jeden przyjazny interfejs * Szybki dostęp * Jeden przyjazny interfejs * Bardzo duża liczba naukowych czasopism w wersji elektronicznej * Czasopisma licencjonowane * Bardzo duża liczba darmowych tytułów E Z B 234 biblioteki z Niemiec oraz innych krajów europejskich Biblioteki współpracujące wspólnie tworzą bazę Od 2003 nowy ważny partner do współpracy: Biblioteka Kongresu

FINLANDIA

Charakterystyka 24 uniwersytety, 31 politechnik, 35 instytutów naukowych oraz 21 regionalnych bibliotek publicznych Główny negocjator: Biblioteka Narodowa Komputerowa sieć akademicka FUNET, łącząca wszystkie uniwersytety i inne instytucje naukowe Jednolity dostęp do elektronicznych źródeł informacji: czasopism, baz danych i innych serwisów bibliotecznych 17 serwisów prestiżowych wydawców Kontrola przez numery IP komputerów w instytucjach Jeden centralny katalog wszystkich bibliotek 2/3 budżetu FinElib - z funduszy centralnych Ministerstwa Edukacji

WŁOCHY organizacja dostępu do e-czasopism wspólne działania negocjacyjne z wydawcami i dostawcami

Korzyści z dostępów konsorcyjnych Negocjowanie warunków i organizacji dostępu Koordynacja zakupów (w kraju lub regionie) Oszczędności finansowe Optymalne zarządzanie informacją o czasopismach Efektywne wykorzystanie zasobów Rozszerzenie listy pożądanych tytułów Wymiana doświadczeń Integracja środowiska bibliotekarskiego

Podsumowanie Potrzeby w zakresie e-czasopism podobne we wszystkich krajach: szybki, kompleksowy, przyjazny dostęp dla nieograniczonej liczby użytkowników przy możliwie niskich nakładach finansowych Funkcjonowanie rozmaitych modeli organizacyjnych (ogólnokrajowe, regionalne, łączące kilka regionów, tematyczne, zrzeszające określone typy bibliotek, w obrębie 1 tytułu) Zróżnicowane modele finansowania prenumeraty Podejmowanie ponadnarodowych inicjatyw (organizacja dostępu, tworzenie nowych źródeł informacyjnych) Zarys zmiany modelu finansowania na Open Access

Dziękuję za uwagę Łucja.Maciejewska@pwr.wroc.pl Henryk.Szarski@pwr.wroc.pl Barbara.Urbańczyk@pwr.wroc.pl