Turbo Pascal Turbo Pascal - jedna z popularniejszych implementacji kompilatorów języka PASCAL, zintegrowane srodowisko programistyczne, produkt firmy Borland International

Historia wersja 1.0 środowiska TURBO Pascal została wprowadzona na rynek w 1983 roku. wersja 4.0 ukazała się w XI 1987 r. i wprowadziła pojęcie modułu i kompilacji warunkowej w roku 1988 pojawiła się wersja 5.0 (wśród nowości znalazły się typy proceduralne i funkcyjne - jako zapowiedź skierowania produktu w stronę obiektowości oraz możliwość debugowania kodu źródłowego. wersja 5.5 wprowadziła nowy, rewolucyjny w odniesieniu do języka Pascal typ danych: typ obiektowy. ostatnia wersja oznaczona została numerem 7.0, a jej następcą stał się w 1995 r. Borland Delphi 1.0 wraz z językiem Object Pascal.

Podstawy – Budowa Programy napisane w języku Turbo Pascal, tak jak i w większości innych języków, posiadają swoją własną określoną budowę. Każdy poprawny program powinien składać się z nagłówka, deklaracji modułów oraz bloku głównego. W jego nagłówku określamy nazwę naszego programu. Nazwa ta nie jest jednak nigdzie wyświetlana, jest widoczna tylko w kodzie źródłowym dla wiadomości programisty. Przykładowy nagłówek może wyglądać np. tak: PROGRAM Nazwa_programu; W nazwie programu można używać liter, cyfr i znaku podkreślenia. Nie wolno natomiast zacząć nazwy od cyfry, ani używać w niej nawiasów, kropek itp. Występuje ona po słowie PROGRAM. Podczas pisania programów zaleca się wstawianie nagłówka, jednak nie jest on konieczny. Występuje opcjonalnie.

Deklaracja Stałych Stałe deklaruje się jeszcze przed głównym programem słowem kluczowym "Const", w programie przykładowo wygląda to tak: Const pi=3,14; autor=‘zdolny tadek’; sprawdz=TRUE; Jak już pewnie zauważyłeś nawet w tak prostym programiku, zastosowałem wcięcia dzięki temu widzimy, które linie są liniami ze stałymi a które nie. Zadeklarowałem tutaj trzy stałe: „pi" - przypisana została do niej liczba 3,14, teraz jeżeli dalej w programie użyjemy stałej „pi" będzie ona postrzegana przez kompilator jako liczba 3,14, można ją dodawać, odejmować, wyświetlać itd. Stała „autor" jest ciągiem znaków ‘zdolny tadek’, a "sprawdz" jest postrzegane jako stała logiczna "PRAWDA" .

Deklaracja Zmiennych Var X :byte; imie, nazwisko :string; {1} Zmienne deklaruje się podobnie jak stałe jeszcze przed głównym programem, słowem kluczowym "Var", w programie przykładowo wygląda to tak: Var X :byte; imie, nazwisko :string; {1} Teraz zmienne zostały przypisane do danego typu, i ich wartość będzie można dowolnie zmieniać w zakresie tego typu. Zwróć uwagę że pomiędzy nazwą zmiennej a jej rodzajem, został użyty dwukropek zamiast znaku równości jak to miało miejsce przy stałych. Możliwe jest definiowanie wielu zmiennych tego samego typu w jednej linii, wystarczy je wtedy rozdzielić przecinkami {1}. KAŻDA ZMIENNA PRZED UŻYCIEM W PROGRAMIE MUSI BYĆ WCZEŚNIEJ ZADEKLAROWANA.

Deklaracja modułów (bibliotek) Kolejnym elementem programu jest deklaracja modułów. "Mówi" ona kompilatorowi, jakie moduły mają zostać dołączone do programu. Dołączane moduły udostępniają nam dodatkowe procedury i funkcje (polecenia, które będziemy później mogli użyć). Istnieje wiele modułów. Można również tworzyć własne. Dokładnie zostaną one omówione w kolejnych artykułach. Przykładowa deklaracja modułów może wyglądać następująco: USES Crt,Dos; Wszystkie moduły deklarowane są po słowie kluczowym USES i są oddzielone między sobą przecinkiem. Deklaracja modułów występuje (tak jak nagłówek) opcjonalnie. Skromną część procedur i funkcji udostępnia nam moduł SYSTEM, który dołączany jest do naszego programu automatycznie.

Blok główny programu Po deklaracji modułów występuje blok główny programu. Mieści się on pomiędzy słowami BEGIN (początek) i END. (koniec). Blok ten jest obowiązkowy. Poprawnie napisany program (szablon) wyglądać może więc tak: PROGRAM Moj_pierwszy_program; USES Crt,Dos; BEGIN ...treść programu... END. Wielkość liter w programach napisanych w języku Turbo Pascal nie gra roli (w przeciwieństwie do programów napisanych np. w C/C++). Można więc używać i małych, i wielkich liter. Po instrukcji END występuje kropka. Każda napisana poprawnie instrukcja powinna być zakończona średnikiem. Zapominanie wstawienia średnika jest najczęstszym błędem popełnianym przez początkujących, uniemożliwiającym poprawną kompilację.

Najprostszy program Prosty program wyświetlający na ekranie napis. Do wyświetlenia tekstu użyjemy procedury WRITELN. Ponieważ znajduje się ona w module SYSTEM nie musimy deklarować żadnych innych unitów (modułów). PROGRAM Witaj; BEGIN Writeln(‘Witaj w krainie języka Pascal’); END. Procedura Writeln oczekuje argumentu,który ma zostać przez nią wyświetlony. Może to być tekst (jak w przykładzie) i wówczas umieszczamy go w apostrofach, a może to być również liczba. Procedurze Writeln możemy przekazać również kilka argumentów i wszystkie one zostaną wyświetlane. Kolejne argumenty (do każdej funkcji/procedury) oddzielamy od siebie przecinkiem i obejmujemy wszystkie razem w nawiasy. Oto przykład: Writeln('Mam',10+5,' lat');

Komentarze Komentarze są to teksty (objaśnienia), których kompilator nie bierze pod uwagę, są one ignorowane. Widoczne są tylko przez programistę. Komentarze wstawia się między nawiasami klamrowymi "{" i "}" lub między dwuznakami "(*" i "*)". Wstawianie ich jest bardzo ważne, gdyż w dużych programach łatwo się można pogubić. PROGRAM Witaj; BEGIN Writeln('Mam',10+5,' lat'); {procedura Writeln wyświetla napisy to jest komentarz} END.

Podsumowanie Program pascalowy składa się z ciągu rozdzielonych średnikami instrukcji położonych pomiędzy słowami kluczowymi begin i end. Instrukcje stanowią symboliczny zapis operacji, które ma wykonać komputer. Instrukcje mogą zawierać wyrażenia oraz wywołania funkcji i procedur.

Wyrażenia składają się ze stałych, operatorów i tzw. identyfikatorów. Identyfikatory są nazwami obiektów składających się na program. Mogą one zawierać litery, cyfry i znaki podkreślenia, nie mogą jednak zaczynać się od cyfr. Aby skompilować program, używamy polecenia Make (F9). Ewentualne błędy kompilacji są odpowiednio sygnalizowane. Aby zapisać program, użyj polecenia Save (F2). Do odczytania zapisanego programu z dysku służy polecenie Open (F3). Chcąc uruchomić program, musisz wydać polecenie Run (Ctrl-F9).