Wielcy Fizycy Wielcy Fizycy

Archimedes z Syrakuz

Archimedes z Syrakuz ( ok. 287–212 r. p. n. e Archimedes z Syrakuz ( ok. 287–212 r. p.n.e.) – grecki filozof przyrody i matematyk, Urodził się i zmarł w Syrakuzach. Wykształcenie zdobył w Aleksandrii. Był synem astronoma Fidiasza i prawdopodobnie krewnym lub powinowatym władcy Syrakuz Hierona II.

Prace naukowe Archimedesa : Był autorem traktatu o kwadraturze odcinka paraboli, twórcą hydrostatyki i statyki, prekursorem rachunku całkowego. Stworzył też podstawy rachunku różniczkowego. W dziele „Elementy mechaniki” wyłożył podstawy mechaniki teoretycznej. Zajmował się również astronomią – opisał ruch pięciu planet, Słońca i Księżyca wokół nieruchomej Ziemi, zbudował globus i (podobno) planetarium z hydraulicznym napędem, które Marcellus zabrał jako jedyny łup z Syrakuz.

Odkrycia Archimedesa : prawo Archimedesa aksjomat Archimedesa zasada dźwigni – sławne powiedzenie Archimedesa "Dajcie mi punkt podparcia, a poruszę Ziemię" prawa równi pochyłej środek ciężkości i sposoby jego wyznaczania dla prostych figur pojęcie siły

Wynalazki Archimedesa: śruba Archimedesa

przenośnik ślimakowy

zegar wodny

organy wodne

machiny obronne

Udoskonalił wielokrążek i zastosował go do wodowania statków.

Galileusz

Galileusz (ur. 15 lutego 1564r. w Pizie, zm. 8 stycznia 1642r Galileusz (ur. 15 lutego 1564r. w Pizie, zm. 8 stycznia 1642r. w Arcetri) – włoski astronom, astrolog, fizyk i filozof, twórca podstaw nowożytnej fizyki. Ojciec, Vincenzo Galilei, był teoretykiem muzyki, kompozytorem i handlarzem wełny, matką była Giulia Ammannati. Galileusz był zwolennikiem heliocentrycznej budowy świata i teorii Mikołaja Kopernika. W związku z tym 24 lutego 1616r. Święte Oficjum zleciło kwalifikatorom wydanie opinii o dwóch tezach. Pierwsza teza: „Słońce stanowi centrum świata i jest całkowicie nieruchome pod względem ruchów lokalnych.” Druga teza: „Ziemia nie stanowi centrum świata, ani nie jest nieruchoma, lecz obraca się zarówno wokół samej siebie, jak i ruchem dobowym.”

Osiągnięcia Galileusza : Jego twórczosć była bogata i dotyczyła różnych dziedzin nauki. W zakresie fizyki jego prace dotyczyły głównie mechaniki. W 1583r. odkrył prawo ruchu wahadła, w 1586r. zbudował wagę hydrostatyczną, w ok. 1602r. odkrył prawo swobodnego spadku ciał. W 1638r. ukazały się Discorsi e dimostrazioni matematiche intorno a due nuove scienze, stanowiące zbiór podstawowych prac Galileusza z zakresu mechaniki. Szczególnie duże znaczenie miały obserwacje astronomiczne przeprowadzane za pomoca zbudowanej przez niego w 1609r. lunety. Odkrył góry na Księżcu, 4 satelity Jowisza (Io, Europa, Ganimedes, Callisto zwane satelitami galileuszowymi), fazy Wenus, plamy słoneczne oraz stwierdził obrót Słońca dookoła osi. W 1637r. odkrył librację Księżyca. Był zwolennikiem idei Kopernika. W 1616r. w wyniku przeprowadzonego przez inkwizycję dochodzenia został zobowiazany do zaniechania głoszenia zasad heliocentryzmu jako sprzecznych z kosmologią biblijną. Postanowienie to nie zostało jednak formalnie ogłoszone. W 1632r. wydał Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo (wyd. pol. Dialog o dwóch najważniejszych układach swiata ptolemeuszowym i kopernikowym), co mimo przychylności papieża Urbana VIII naraziło go na ponowny proces przed trybunałem inkwizycji. Zmuszony do publicznego odwołania swych pogladów, resztę życia spędził pod nadzorem inkwizycji w domu rodzinnym w Arcetri k. Florencji, gdzie kontynuował pracę twórczą.

Issac Newton

(ur. 4 stycznia 1643 w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. 31 marca 1727r (ur. 4 stycznia 1643 w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. 31 marca 1727r. w Kensington) – angielski fizyk, matematyk, astronom, filozof, historyk, badacz Biblii i alchemik. W swoim słynnym dziele Philosophiae naturalis principia mathematica (1687 r.) przedstawił prawo powszechnego ciążenia, a także prawa ruchu leżące u podstaw mechaniki klasycznej. Niezależnie od Gottfrieda Leibniza przyczynił się do rozwoju rachunku różniczkowego i całkowego. Jako pierwszy wykazał, że te same prawa rządzą ruchem ciał na Ziemi, jak i ruchem ciał niebieskich. Jego dociekania doprowadziły do rewolucji naukowej i przyjęcia teorii heliocentryzmu. Podał matematyczne uzasadnienie dla praw Keplera i rozszerzył je udowadniając, że orbity (w większości - komet) są nie tylko eliptyczne, ale mogą być też hiperboliczne i paraboliczne. Głosił, że światło ma naturę korpuskularną, czyli że składa się z cząstek, którym towarzyszą fale decydujące o ruchu rozchodzenia się światła. Był pierwszym, który zdał sobie sprawę, że widmo barw obserwowane podczas padania białego światła na pryzmat jest cechą padającego światła, a nie pryzmatu, jak głosił 400 lat wcześniej Roger Bacon.

Rozwinął prawo stygnięcia Rozwinął prawo stygnięcia. Sformułował twierdzenie o dwumianie i zasady zachowania pędu oraz momentu pędu. Zajmował się też pomiarami prędkości dźwięku w powietrzu i ogłosił teorię pochodzenia gwiazd. Był twórcą rachunku wariacyjnego. Jako pierwszy opisał matematycznie zjawisko pływów morskich (1687) W 1679 Newton powrócił do swojej pracy nad grawitacją i jej wpływem na orbity planet, odwołując się do praw Keplera. Swoje wyniki opublikował w De motu corporum (1684). Obejmowała ona początki praw ruchu, które zostały szerzej omówione w Principiach. Philosophiae naturalis principia mathematica (Matematyczne podstawy filozofii naturalnej, bardziej znane dzisiaj jako Principia), zostały opublikowane w 1687r. dzięki zachęcie i finansowemu wsparciu Edmunda Halleya. W dziele tym Newton ogłosił trzy uniwersalne zasady dynamiki, które przetrwały niezmienione aż do czasów Alberta Einsteina. Użył łacińskiego słowa gravitas (ciężar) do nazwania siły, którą obecnie znamy pod nazwą grawitacji i zdefiniował prawo powszechnego ciążenia. W tej samej pracy przedstawił pierwsze analityczne wyprowadzenie, oparte na prawie Boyle’a, wzoru na prędkość dźwięku w powietrzu. Był zwolennikiem teorii atomistycznej oraz skończoności prędkości światła, gdy idee te nie były jeszcze powszechnie akceptowane przez świat nauki. Principia przyniosły Newtonowi międzynarodową sławę i uznanie. Zdobył krąg wielbicieli.

Albert Einstein

Albert Einstein ur. 14 marca 1879r. w Ulm, Niemcy, zm Albert Einstein ur. 14 marca 1879r. w Ulm, Niemcy, zm. 18 kwietnia 1955r. w Princeton, USA). Niemiecki fizyk pochodzenia żydowskiego, jeden z największych fizyków- teoretyków XX wieku, twórca ogólnej i szczególnej teorii względności, współtwórca korpuskularno-falowej teorii światła, odkrywca emisji wymuszonej. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1921 roku za wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego. Opublikował ponad 450 prac, w tym ponad 300 naukowych. Wniósł też swój wkład do rozwoju filozofii nauki.

Na początku 1902 r. Einstein uzyskał stanowisko młodszego inspektora w szwajcarskim urzędzie patentowym. Przypuszczano, że właśnie ta praca - szczegółowe badania i wyjaśnianie zastosowania różnego rodzaju wynalazków - rozbudziła jego zainteresowanie czasem i przestrzenią. Z pewnością był to jedyny okres, kiedy Einstein pozostawał w izolacji od środowiska fizyków, ale śledził najnowsze osiągnięcia fizyki. Po opublikowaniu prac z 1905r. roku Einstein stał się znany w środowisku fizyków. W 1909 roku Einstein opuścił szwajcarski urząd patentowy i rozpoczął karierę uniwersytecką. W 1909r. zaczął pracować na uniwersytecie w Pradze, ale czuł się tam źle z powodu antysemickich nastrojów panujących w Austrii. W 1912 roku wrócił do Zurychu. W 1914r. roku otrzymał nominację na specjalne dla niego utworzone stanowisko w Pruskiej Akademii Nauk i równocześnie został profesorem Uniwersytetu Berlińskiego. Od tego czasu mógł poświęcić większość swego czasu na badania naukowe. Kilka lat po tym, jak Einstein opublikował ogólną teorię względności, została ona potwierdzona przez obserwacje astronomiczne. Już w 1911 roku Einstein przewidział, że promień światła gwiazdy, przelatując w pobliżu dużej masy - na przykład Słońca - ulega ugięciu. Ugięcie można zaobserwować porównując położenie gwiazdy na niebie, gdy leży z dala od Słońca i gdy jej promienie przelatują tuż obok Słońca. Z ogólnej teorii względności wynika, że kąt ugięcia powinien być dwa razy większy, niż przewiduje teoria klasyczna, w której przestrzeń uważamy za płaską.

18 kwietnia 1955r. Albert Einstein zmarł we śnie w szpitalu w Princeton. Krótko po jego śmierci nowemu sztucznemu pierwiastkowi chemicznemu nadano nazwę einstein.

Nikola Tesla

Nikola Tesla ur. 10 lipca 1856r. w Smiljanie, zm. 7 stycznia 1943r Nikola Tesla ur. 10 lipca 1856r. w Smiljanie, zm. 7 stycznia 1943r. w Nowym Jorku. Był inżynierem i wynalazcą serbskiego pochodzenia.

Jest autorem blisko 300 patentów, które chroniły jego 125 wynalazków w kilkudziesięciu krajach (spotykana informacja o ponad 700 patentach jest sprzeczna z danymi literaturowymi),głównie rozmaitych urządzeń elektrycznych, z których najsławniejsze to: silnik elektryczny, prądnica prądu przemiennego, autotransfor- mator, dynamo rowerowe, radio, elektrownia wodna, bateria słoneczna, turbina talerzowa, transformator Tesli (rezonansowa cewka wysokonapięciowa) i świetlówka. Nikola Tesla był m.in. twórcą pierwszych urządzeń zdalnie sterowanych drogą radiową. Początkowo za twórcę radia uważano Marconiego, jednak w 1943 r. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych przyznał prawa patentowe Tesli. Rozprawa rozstrzygnęła się po śmierci wynalazcy, przez co powszechnie za twórcę radia uznaje się Marconiego, mimo iż przyznał się on do wykorzystania wcześniejszych prac Tesli w zbudowaniu radia. W 1916 został wyróżniony Medalem Edisona za wybitne osiągnięcia we wczesnych pracach nad prądem wielofazowym i wielkiej częstotliwości.

Tesla Electric Light Company i walka o prąd przemienny W laboratoriach swojej firmy Tesla opracował podstawy generowania i przesyłu prądu przemiennego, które są stosowane do dzisiaj na całym świecie oraz stworzył projekty urządzeń napędzanych bezpośrednio prądem przemiennym, takie jak świetlówka i silnik elektryczny. Następnie z pomocą George'a Westinghouse'a, zbudował pierwszą elektrownię prądu przemiennego i linię przesyłową, która zasiliła oparte na świetlówkach oświetlenie wszystkich stacji kolejowych Western Union na północnym wschodzie USA. Zaskoczony sukcesem Tesli, Edison rozpoczął kampanię na temat rzekomego niebezpieczeństwa stosowania prądu przemiennego. Jednakże fakty mówiły same za siebie i instalacje Tesli zaczęły powoli przejmować rynek produkcji i przesyłu prądu elektrycznego w USA, aż w końcu władze General Electric wymusiły na Tesli sprzedaż patentów na urządzenia prądu przemiennego, a na Edisonie przejście wszystkich jego elektrowni na nowy system. Ostateczny kres elektrowni na prąd stały zapoczątkował kolejny wynalazek Tesli – turbina wodna, która generowała prąd przemienny w oparciu o energię przepływu wody w rzekach.

Alessandro Volta

Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta ur. 18 lutego 1745r. , zm Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta ur. 18 lutego 1745r., zm. 5 marca 1827r. w Como. Był włoskim fizykiem, wynalazcą, konstruktorem, fizjologiem, hrabią, tercjarzem franciszkańskim.

Z początku jego rodzice bali się, że jest upośledzony, gdyż do piątego roku życia nie potrafił zupełnie mówić. Gdy jednak zaczął uczęszczać do prowadzonej przez jezuitów miejscowej szkoły, okazało się, że młody Volta znacznie przewyższa intelektualnie większość rówieśników. Już wtedy wykazywał ogromne zainteresowanie fizyką, a zwłaszcza elektrycz- nością. Już w wieku osiemnastu lat zaczął korespondować ze znanym paryskim fizykiem Abbe Nolletem.

W 1774r. skonstruował elektrofor, umożliwiający elektryzowanie ciał W 1774r. skonstruował elektrofor, umożliwiający elektryzowanie ciał. W 1776 odkrył metan – główny składnik gazu błotnego. Eksperymentował z zapalaniem gazów w zamkniętej przestrzeni przy użyciu iskry elektrycznej. W roku 1781 skonstruował elektroskop, służący pomiarom elektryczności. W 1782r. skonstruował kondensator. W 1800r. skonstruował ogniwo Volty poprzez zanurzenie płytek srebra i cynku w słonej wodzie, a w 1801r. zaprezentował przed samym Napoleonem Bonaparte stos Volty. Zafascynowany cesarz uczynił go hrabią, senatorem Królestwa Włoch, odznaczył specjalnym medalem i wyznaczył bardzo wysoką stałą pensję. Prócz tego Volta otrzymał także nagrodę Legii Honorowej.

Elektrofor

W 1779 Alessandro Volta został profesorem fizyki na uniwersytecie w Pawii. Zajmował to stanowisko przez 25 lat. W 1794 Volta pojął za żonę Teresę Peregrini, córkę Ludovico Peregriniego. Volta był człowiekiem głęboko religijnym, codziennie palił lampkę przed wizerunkiem Matki Bożej i codziennie odmawiał przy domowym ołtarzyku różaniec. Był tercjarzem franciszkańskim. Przez wiele lat prowadził spór dotyczący natury elektryczności z Luigim Galvanim. Na jego cześć jednostkę napięcia elektrycznego nazwano wolt.

Maria Skłodowska-Curie

Maria Skłodowska urodziła się w Warszawie jako piąte i ostatnie dziecko w znanej rodzinie nauczycielskiej, wywodzącej się z drobnej szlachty. Żona Pierra Curie, fizyk i chemik, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości, autorka pionierskich prac z fizyki i chemii jądrowej.

Większość życia spędziła we Francji, tam też studiowała (na ziemiach polskich w XIX w. kobiety nie mogły studiować, a i we Francji było to rzadkością), a następnie rozwinęła swoją karierę naukową. Prekursorka nowej gałęzi chemii – radiochemii. Do jej dokonań należą: opracowanie teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków – radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono także pierwsze badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla za osiągnięcia naukowe, po raz pierwszy w roku 1903 z fizyki wraz z mężem i Henrim Becquerelem za badania nad odkrytym przez Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości, po raz drugi w 1911 roku z chemii za wydzielenie czystego radu i badanie właściwości chemicznych pierwiastków promieniotwórczych.

Jest jedyną kobietą, która tę nagrodę otrzymała dwukrotnie, a także jedynym uczonym w historii uhonorowanym Nagrodą Nobla w dwóch różnych dziedzinach nauk przyrodniczych. Jest ona też jedyną kobietą, która spoczęła w paryskim Panteonie w dowód uznania zasług na polu naukowym.

Thomas Edison

Thomas Alva Edison (ur. 11 lutego 1847r. , zm Thomas Alva Edison (ur. 11 lutego 1847r., zm.  18 października 1931) – jeden z najbardziej znanych i twórczych wynalazców na świecie, przedsiębiorca.  Dorobek założonych i administrowanych przez niego laboratoriów to około 5000 patentów, z których wystawionych na jego nazwisko jest w Stanach Zjednoczonych 1093, a poza nimi 1239. Założyciel prestiżowego czasopisma naukowego Science (1880). Samouk, od 1927 członek Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie.

Thomas opatentował swój pierwszy wynalazek w wieku 21 lat (urządzenie do rejestracji głosu), a w ciągu całego życia uzyskał w USA 1093 patenty. Jednym z najbardziej znanych  jest wynaleziona w 1879 r. a opatentowana w 1980 r. żarówka. Pierwsze żarówki miały włókna węglowe (żarówkę z włóknem wolframowym skonstruował w 1890 r. A.N. Łodygin). Właśnie przy pracy nad doskonaleniem żarówki Edison zauważył, że wewnętrzna strona bańki pokrywa się ciemnym nalotem, powodowanym przez drobiny węgla odrywające się od rozżarzonego włókna węglowego i lądują na ściance żarówki. Trzy lata później, w celu zbadania tego zjawiska wtopił w bańkę dodatkową elektrodę i przeprowadzał obserwacje. Pomiędzy dodatkowo wtopioną elektrodę a włókno żarówki włączał źródło napięcia szeregowo z galwanometrem. Stwierdził, że po przyłączeniu do wtopionej elektrody dodatniego bieguna baterii  w obwodzie płynie prąd elektryczny. Prąd przestaje płynąć po zamianie miejscami biegunów baterii. Galwanometr wykazał też, że im temperatura żarzącego się włókna była wyższa, tym większy prąd płynął w obwodzie.  W ten sposób skonstruował przypadkowo urządzenie, będące prototypem lampy katodowej. Edison nie widział wprawdzie żadnego praktycznego zastosowania swojego wynalazku, ale na wszelki wypadek opatentował tę żarówkę z trzema końcówkami.  Ponieważ nie można opatentować zjawiska, przedmiot patentu nazwał "electrical indicator". Nieznana była też przyczyna zjawiska, które nazywał "elektrycznym przenoszeniem” a które później było znane jako "efekt Edisona".

W laboratoriach w Menlo Park i West Orange powstały następujące ważniejsze wynalazki: fonograf silnik prądu stałego prądnica prądu stałego oscyloskop płyta gramofonowa perforowana taśma filmowa kamera filmowa z jednoczesną rejestracją dźwięku na taśmie filmowej projektor filmowy do filmów dźwiękowych betoniarka lodówka suche baterie alkaliczne dyktafon pióro elektryczne pierwsza na świecie guma syntetyczna tzw. buna. krzesło elektryczne wyrzynarka do wewnętrznego wyrzynania żarówka

André Marie Ampère

Ampère odkrył, że magnetyzm jest wynikiem przepływu prądu i że właściwości magnesów stałych należy tłumaczyć występującymi w nich wirowymi prądami elektrycznymi. Postawił wynikającą z tej koncepcji magnetyzmu hipotezę, że prąd płynący przez cewkę złożoną z nawiniętych na walcu zwojów miedzianego drutu powinien wykazywać takie same właściwości jak magnes stały. Zbudował taką cewkę i na drodze doświadczalnej potwierdził swoje przypuszczenie. Opisał matematycznie ilościowe zależności pomiędzy zjawiskami elektrycznymi i magnetycznymi. Najbardziej znanym twierdzeniem jego teorii jest tzw. prawo Ampère'a mówiące o tym, że całka linio-wa wektora gęstości strumienia magne-tycznego obliczana po krzywej zamkniętej jest proporcjonalna do wypadko-wego prądu otoczonego tą krzywą.

Zaproponował utrzymujący się do dnia dzisiej-szego podział nauki o elektryczności na dwa działy: elektrostatykę i elektrodynamikę. Sformułował podsta- wy teoretyczne elektro-dynamiki. Najważniejsza praca Ampère'a o elektryczności i magnetyzmie, zwieńczająca jego dokonania w tej dziedzinie, została opublikowana w r. 1826. Nosi ona tytuł "Traktat o matematycznej teorii zjawisk elektrodynamicznych opartej wyłącznie na ekspery- mentach". Pisząc o niej Maxwell porównał w 1879 Ampère'a z Newtonem. Samą pracę określił jako "jedno z najbłyskotliwszych osiągnięć nauki.

Pierwszy wynalazek Ampera

Prawo Ampera Prawo Ampère'a prawo wiążące indukcję magnetyczną wokół  przewodnika z prądem z natężeniem prądu elektrycznego  przepływającego w tym przewodniku. Prawo to wynika z matematycznego  twierdzenia Stokesa.