Hemostaza

Hemostaza zespół procesów fizjologicznych, które zapewniają: hamowanie krwawienia po przerwaniu ciągłości ściany naczynia płynność krwi krążacej (zapobieganie zakrzepicy)

Główne elementy hemostazy: * ściana naczyń krwionośnych * płytki krwi * układ krzepnięcia * układ fibrynolizy ukł.krzepnięcia  ukł. hemostazy

Nienaruszony śródbłonek nie tworzy skrzeplin, Hemostaza krew endotelium błona podstawowa subendotelium nieuszkodzona ściana naczynia Nienaruszony śródbłonek nie tworzy skrzeplin, nie reaguje z płytkami ani z czynnikami krzepnięcia (powierzchnia atrombogenna)

Hemostaza W warunkach zachowania ciągłości naczyń i nienaruszonego śródbłonka, aktywacja układu hemostazy nie przekracza fizjologicznie znaczącego progu. Prawdopodobnie proces podprogowej aktywacji odbywa się stale, lecz jest stale hamowany przez mechanizmu antykoagulacyjne.

Hemostaza podstawowa krew uszkodzenie ściany naczynia płytki czynniki endotelium błona podstawowa subendotelium uszkodzenie ściany naczynia naczynie uszkodzone: uwalniają się czynniki tkankowe, warstwa podśródbłonkowa (trombogenna) wyeksponowana jest na działanie płytek i czynników krzepnięcia

Hemostaza Hemostaza jest procesem trójfazowym, który obejmuje: hemostazę pierwotną hemostazę wtórną fibrynolizę

Hemostaza pierwotna cel: wytworzenie czopu płytkowego towarzyszy skurcz naczynia - płytki krwi - (leukocyty, erytrocyty) - ściana naczynia krwionośnego

Hemostaza wtórna * cel: wzmocnienie czopu płytkowego za pomocą fibryny (czop hemostatyczny) i retrakcja skrzepliny (obkurczenie – wzmocnienie; płytkowa trombosteina) - płytki krwi, - osoczowe czynniki krzepniecia (ukł. krzepniecia)

Krzepnięcie (hemostaza pierwotna i wtórna) powstawanie czopu płytkowego + skurcz naczynia (h. pierwotna) konsolidacja czopu płytkowego za pomocą włóknika → czop hemostatyczny (h. wtórna)

Fibrynoliza cel: ograniczenie narastania czopu hemostatycznego rozuszczanie fibryny gł. enzym: plazmina powstajaca z plazminogenu

Fibrynoliza fibrynoliza rozpuszczenie skrzepu ochrona przed zakrzepicą

Główne elementy hemostazy: * ściana naczyń krwionośnych * płytki krwi * układ krzepnięcia * układ fibrynolizy ukł.krzepnięcia  ukł. hemostazy

Ściana naczyń krwionośnych warstwa pośródbłonkowa – aktywacja płytek substancje wydzielane z kom. śródbłonka przeciwzakrzepowe prozakrzepowe PAI-1, cz. vW, PAF śródbłonkek pokryty glikokaliksem

Główne elementy hemostazy: * ściana naczyń krwionośnych * płytki krwi * układ krzepnięcia * układ fibrynolizy

Płytki krwi bezjądrzaste elementy morfotyczne krwi powstają w szpiku w procesie trombopoezy z megakariocytów przy udziale trombopoetyny, Il-3, 11 czas przeżycia płytek – 8-12 dni (rozpad w ukł. s-ś śledziony i wątroby) wartości prawidłowe PLT PLT = 150 – 400 x 103/ul (x 109/l) poziom hemostatyczny płytek (najmniejsza liczba płytek warunkująca czynność hemostatyczną płytek) PLT = 35-40 x 103/ul poziom zagrażający życiu PLT poniżej 10 x 103/ul małopłytkowość PLT poniżej 100 x 103/ul nadpłytkowość PLT powyżej 600 x 103/ul

Budowa płytki krwi udział w h. pierwotnej, wtórnej białka adhezyjne - fibrynogen fibronektyna czynnik V trombospondyna PF4 mitogeny – PDGF PAI-1 białko S ADP, ATP Ca2+, Mg2+, serotonina histamina fosfoinozytole fosfolipidy – PF 3 udział w h. pierwotnej, wtórnej

Receptory płytkowe GPIIb/IIIa – fibrynogen GPIb/IX/V – czynnik vWF GPIa/IIa - kolagen

Udział płytek w hemostazie pierwotnej aktywacja: aktywacja:

Udział płytek w hemostazie pierwotnej 1) Adhezja zależna od warunków przepływu krwi w naczyniu oraz od obecności na powierzchni płytek specyficznych receptorów glikoproteinowych

Udział płytek w hemostazie pierwotnej 1) Adhezja GPIb/V/IX – czynnik vWF GPIa/IIa – kolagen GPIV

Udział płytek w hemostazie pierwotnej 2) Aktywacja Kw. acetylosalicylowy - lecznie ch. wieńcowej, - zabobieganie udarom mózgu

Udział płytek w hemostazie pierwotnej 2) Aktywacja: zmiana kształtu płytek - mikrotubule, mikrofilament - udostępnienie fosfolipidów (PF3) - zmiany ekspresji receptorów

Udział płytek w hemostazie pierwotnej 2) Aktywacja: reakcja uwalniania (degranulacja)

Udział płytek w hemostazie pierwotnej 3) Agregacja łączenie płytek za pomocą białek adhezyjnych, gł. fibrynogenu (GP IIb/IIIa)

Główne elementy hemostazy: * ściana naczyń krwionośnych * płytki krwi * układ krzepnięcia * układ fibrynolizy

Ukł. krzepnięcia  * sprzężony układ czynników generujący trombinę, która przekształca fibrnogen w fibrynę (hemostaza wtórna) * Osoczowe czynniki krzepnięcia: Synteza genetycznie uwarunkowana, geny kodujące syntezę większości czynników zlokalizowane są na chromosomach autosomalnych, z wyjątkiem genów kodujących cz. VIII i IX – w chromosomie płciowym X

Osoczowe czynniki krzepnięcia Kofaktory Czynnik VIII Czynnik V Czynnik tkankowy TF (cz. III) Zymogeny proteaz serynowych Czynnik XII Czynnik XI Czynnik IX Czynnik VII Czynnik X Czynnik II Czynnik XIII = transglutaminaza Czynnik I = fibrynogen

OSOCZOWE CZYNNIKI KRZEPNIĘCIA KRWI 1. CZYNNIKI KONTAKTU 2. CZYNNIKI ZESPOŁU PROTROMBINY 3. CZYNNIKI WRAŻLIWE NA TROMBINĘ

1. CZYNNIKI KONTAKTU Białka produkowane w wątrobie, niezbędne do aktywacji krzepnięcia w kontakcie z ujemnie naładowanymi powierzchniami: włókna kolagenu, kaolin,szkło Czynnik XII = cz. kontaktu = cz. Hagemana Prekalikreina = Kalikreinogen = cz. Fletschera – proenzym kalikreiny, - aktywator cz. XII i plazminogenu Wielkocząsteczkowy kininogen = cz. Fitzgeralda = HMWK – kofaktor aktywacji cz. XII, XI i kalikreinogenu Czynnik XI = cz. Rosenthala = cz. przeciwhemofilowy- C

2. CZYNNIKI ZESPOŁU PROTROMBINY Synteza w hepatocytach przy udziale witaminy K jako kofaktora. Czynnik X = cz. Stuarta-Prowera Czynnik IX = cz. Christmasa = cz. przeciwhemofilowy -B Czynnik VII = Prokonwertyna = cz. stabilny Czynnik II = protrombina

3. CZYNNIKI WRAŻLIWE NA TROMBINĘ  Synteza w hepatocytach. Czynniki V i VIII są najbardziej labilnymi cz. i szybko ulegają degradacji w próbce krwi przechowywanej w temp. pokojowej lub w podgrzanym osoczu. CCzynnik XIII = czynnik stabilizujący fibrynę, transglutaminaza osoczowa Czynnik VIII = czynnik przeciwhemofilowy A, globulina antyhemofilowa Czynnik V = proakceleryna Czynnik I = fibrynogen  

Dodatkowe czynniki: Czynnik III = tromboplastyna tkankowa = czynnik tkankowy (TF) - białko integralne błon komórkowych m.in. fibroblastów, monocytów, makrofagów, rec. dla cz. VIIa Czynnik IV - jony Ca2+   Cz.vWillebranda – wyst. w osoczu i w płytkach krwi, ułatwia adhezję płytek; tworząc kompleks z cz. VIII, chroni go przed proteolityczną degradacją przez APC FL- Fosfolipidy błon komórkowych płytek – fosfatydyloseryna

Zespoły enzymatyczne układu krzepnięcia Zawierają: - kofaktor zakotwiczony w bł. kom. - migrujące w osoczu, zależne od wit. K proteazy serynowe Czynnik tkankowy, VII VIIa Ca2+ IXa VIIIa Ca2+ PF3 Xa Va Ca2+ PF3 zespół cz. tkankowego tenaza protrombinaza Nieczynne formy zymogenów przyłaczają się do kompleksów, są aktywowane, przemieszczają się między kompleksami → przeniesienie sygnału aktywacji

* układ kaskadowy *dodatkowo sprzężenia zwrotne i alternatywne ścieżki generacji trombiny

Dwa szlaki aktywacji ukł. krzepnięcia zewnątrz- pochodny (uszkodzenie tkanki) wewnątrz- pochodny (ujemnie naładowana powierzchnia)

Dwa szlaki aktywacji ukł. krzepnięcia * tworzenie kompleksów TF i VIIa uważa się za kluczowy etap procesu krzepnięcia in vivo (szlak zewnatrzpochodny) * fizjologiczne znaczenie wstępnych etapów szlaku wewnątzpochodnego ? → rola w fibrnolizie

TFPI

Szlaki zewnatrz- i wewnatrzpochodny nie są niezależne * aktywacja cz. IX (szlak wewnątrzpoch.) przez kompleks TF i cz. VIIa (szlak zewnątrzpoch.)

uszkodzenie tkanki

Aktywacja protrombiny * na powierzchni aktywowanych płytek * wymaga kompleksu protrombinazowego - płytkowe anionowe fosfolipidy (fosfatydyloseryna), - Ca++ - cz. Va (kofaktor) - cz. Xa - protrombina

Aktywacja protrombiny PROTROMBINA Xa FRAG. 1, 2 FORMA POŚREDNIA 2 Xa markery generacji trombiny Łań.A Łań.B T TROMBINA FRAG. 1 FORMA POŚREDNIA 1 uwalniana z pow. płytki

Tworzenie fibryny Protrombina Trombina Fibrynogen monomery fibryny

Fibrynogen (czynnik I) * dimer, sytetyzowany w wątrobie * monomer zbudowany z trzech różnych łańcuchów: A, B,  * forma rozpuszczalna * prawidłowe stężenie 2-3,5 g/l B B B B A A A A

Tworzenie fibryny trombina (IIa) B B A A 2 FpA 2 FpB monomer fibryny usunięcie fibrynopeptydów → odsłonięcie miejsc wiązania monomerów fibryny Fp i monomery fibryny – diagnostyka aktywacji ukł. krzepnięcia

Tworzenie fibryny rozpuszczalne polimery fibryny Protrombina Trombina Fibrynogen monomery fibryny Monomery fibryny fibryna rozpuszczalne polimery fibryny

Wiązania niekowalencyjne Wiązanie cząsteczek fibryny Wiązania niekowalencyjne Moseson MW, J Lab Clin Med, 1990

Tworzenie skrzepliny Protrombina Trombina Fibrynogen monomery fibryny XIII XIIIa fibryna

Transglutaminaza (cz. XIII) * tiolo-cysteinowa transglutaminaza * obecna w płytkach krwi, megakariocytach i monocytach * zymogen jest konwertowany do postaci aktywnej przy udziale trombiny * odpowiada za tworzenie kowalencyjnych wiązań poprzecznych pomiędzy łańcuchami sąsiadujących oligomerów fibryny

wiązania kowalencyjne Wiązania krzyżowe fibryny IIa XIII XIIIa SKRZEPLINA wiązania kowalencyjne (krzyżowe) Moseson MW, J Lab Clin Med, 1990

Stabilizowana fibryna powiązana wiązaniami krzyżowymi (nie podlegającymi lizie przez plazminę) Skrzeplina fibryna fibryna fibryna

Główne elementy hemostazy: * ściana naczyń krwionośnych * płytki krwi * układ krzepnięcia * układ fibrynolizy

Moseson MW, J Lab Clin Med, 1990 Fibrynoliza plazmina plazmina plazmina plazmina fibryna Moseson MW, J Lab Clin Med, 1990

Plazmina * proteaza serynowa * w osoczu w fomie nieaktywnej – plazminogen * powstaje pod wpływem aktywatorów plaminogenu * fizjologicznie we krwi inaktywowana przez 2- antyplazminę * plazminogen łaczy się z fibrynogenem i fibryną → właczony do skrzepu → powstająca plazmina chroniona przed działaniem 2-antyplazminy

Aktywatory plazminogenu * tkankowy aktywator plazminogenu (t-PA) - uwalniany ze sródbłonka pod wpływem uszkodzenia tkanki - rozszczepia plaminogen po związaniu z fibryną (w obrębie skrzepu) - Alteplaza – leczenie udaru niedokrwiennego, zwężenia tętnic obwodowych, zatorowości płucnej. * urokinaza (u-PA) - wywarzana przez monocyty, makrofagi, kom. śródbłonka * streptokinaza - wytwazany przez bakterie - aktywuje zarówno plazminogen w osoczu, jak i zw. w skrzepie - powszechnie wykorzystywana w leczeniu zakrzepicy naczyń wieńcowych

Aktywacja fibrynolizy szlak zew.poch. ? SK: Streptokinaza profibrynolityczna aktywność czynników kontaktu

Działanie plazminy cz. krzepniecia (XIII, V, VIII) cz. vW glikoproteiny płytkowe

fragmenty zawierające D-DIMER PRODUKTY DEGRADACJI FIBRYNY fibryna D-DIMER E fragmenty zawierające D-DIMER Moseson MW, J Lab Clin Med, 1990

PRODUKTY DEGRADACJI FIBRYNY DD DY YY XD XY DXD YXD XX YXY XXD DIC /Martine Migaud-Fressart 1998 60

D-DIMERY * MARKERY KRZEPNIĘCIA ZACHODZĄCEGO IN VIVO OBECNOŚĆ D-DIMERÓW W OSOCZU ŚWIADCZY O RÓWNOCZESNEJ AKTYWACJI KRZEPNIĘCIA KRWI I FIBRYNOLIZY

D-dimery CHOROBA ZAKRZEPOWO-ZATOROWA stabilizowana fibryna 2 fragmenty D połączone wiąz. krzyżowym przez cz.XIII 1 fragment E tzw. D- dimery CHOROBA ZAKRZEPOWO-ZATOROWA ZESPÓŁ WYKRZEPIANIA WEWNĄTRZNACZYNIOWEGO NOWOTWORY ZAKAŻENIA CHOROBA WIEŃCOWA I ZAWAŁ SERCA REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW URAZY I OPERACJE POSOCZNICA CIĄŻA OSOBY STARSZE

NAJBARDZIEJ PRZYDATNY MARKER LABORATORYJNY D-DIMER W OSOCZU TO NAJBARDZIEJ PRZYDATNY MARKER LABORATORYJNY DO BADAŃ PRZESIEWOWYCH U OSÓB Z PODEJRZENIEM ZAKRZEPICY ŻYLNEJ LUB ZATOROWOŚCI PŁUCNEJ SZCZEGÓLNIE W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LUB W IZBIE PRZYJĘĆ

PRODUKTY DEGRADACJI FIBRYNOGENU (FDP) FDP-X FDP-D FDP-Y FDP-E FDP-D

Fibrynogen 2 monomeryczne fragmenty D tzw. FDP 1 dimeryczny fragment E plazmina Fibrynogen 2 monomeryczne fragmenty D tzw. FDP 1 dimeryczny fragment E Funkcje FDP hamuje trombinę blokuje czynnik tkankowy hamuje funkcję płytek (adhezję, agregację, r. uwalniania) FDP DIC z hiperfibrynolizą Pierwotna hiperfibrynoliza ! (po zabiegach na narządach z t-PA (płuca, macica, stercze)) Zakrzepica żył głębokich Białaczki, nowotwory złośliwe Zawał m. sercowego Zator tętnicy płucnej Leczenie np. Streptokinazą (wynik oznaczenia FDP obejmuje łącznie produkty degradacji fibrynogenu i fibryny)

Regulacja fibrynolizy tPA fibryna ScuPA F XII, PKK ? PAI-1 DcuPA PAI-1, PAI-2 C1-INH 2-AP, 2-MG plazmina plazminogen HRGP PAI: Inhibitor Aktywatora Plazminogenu C1-inh: C1 inhibitor HRGP: Histidin Rich GlycoProtein 2AP: 2 antyplasmina 2MG: 2 makroglobulina inhibitory

Dynamiczna równowaga _ _ + + krzepnięcie trombina fibrynoliza plazmina czynniki krzepnięcia fosfolipidy Ca ++ tPA uPA + + FIBRYNA krzepnięcie trombina fibrynoliza plazmina _ _ AT białko C białko S PAI-1 antyplazmina

Ukł. antykoagulacyjny * mechanizmy w obrębie zwyczajowo wyodrębnianych elementów hemostazy - ściana naczyń krwionośnych, - ukł. fibrynolityczny, - osoczowe inhibitory ukł. krzepnięcia

Osoczowe inhibitory ukł. krzepnięcia

TFPI - inhibitor zewnątrzpochodnego szlaku krzepnięcia - główny fizjologiczny inhibitor krzepniecia - uwalniany ze sróbłonka przez heparynę - białko występujące w osoczu w formie związanej z Lp →  hamuje aktywność cz. Xa → w obecności cz. Xa wiąże i inaktywuje kompleks TF – VII a

ANTYTROMBINA 75 % akt. antyrombinowej osocza   - synteza w wątrobie, w mniejszym stopniu w śródbłonku naczyń oraz w megakariocytach  - należy do rodziny serpin inaktywujących proteazy serynowe poprzez ich wiązanie w kompleks stechiometryczny w stos. 1:1 -  kofaktorem AT jest heparyna, która tworząc z nią kompleks przyśpiesza reakcję inaktywacji cz. krzepnięcia 1000 x. AT inaktywuje : trombinę cz. XIIa cz. XI a cz. IX a cz. Xa cz. VIIa 75 % akt. antyrombinowej osocza Pozostałe – gł. a2-makroglobulina, a2-antytrypsyna, kofaktor heparyny II

BIAŁKO C (PC Protein C) -         synteza formy nieaktywnej w wątrobie przy udziale witaminy K -         aktywacja białka C uruchamiana jest przez pojawienie się trombiny we krwi trombina wiąże się w kompleks z trombomodulina (pow. śródblonka) inaktywacja cz. VIII a Białko C APC + PS inaktywacja cz. V a   wiązanie PAI (inhibitor fibrynolizy) Niedobór białka C : DIC leczenie L-asparaginazą, doustnymi antykoagulantami  

Białko S (PS protein S) Paradoks trombiny nieaktywne

Białko S Glikoproteina zależna od witaminy K Syntetyzowana w wątrobie, komórkach sródbłonka i megakariocytach Wiązanie wapnia jest warunkiem zmian konformacyjnych białka S i aktywowania przez nie białka C 2 formy w osoczu: wolne(40%) które jest kofaktorem aktywowanego białka C związane z białkiem C4b,funkcjonalnie

Inne inhibitory ukł. krzepnięcia Kofaktor II heparyny (HCII) - inhibitor "rezerwowy", wzmaga działanie AT - inaktywuje głównie trombinę Neksyna 1 - hamuje trombinę, plazminę, urokinazę Aneksyna V - białko o wysokim powinowactwie do fosfolipidów, - współzawodniczy z czynnikami krzepnięcia o dostęp do fosfolipidów błon komórkowych

BADANIA PRZESIEWOWE (PODSTAWOWE) ZABURZEŃ UKŁADU HEMOSTAZY I UZUPEŁNIAJĄCE W DIAGNOSTYCE ZABURZEŃ UKŁADU HEMOSTAZY NACZYNIOWE Czas krwawienia metodą Ivy PŁYTKOWE Liczba płytek krwi –PLT Rozmaz krwi obwodowej Badania czynnościowe: Adhezja i agregacja płytek Reakcja uwalniania Ocena zawartości ziarnistości płytek Czas zużycia protrombiny OSOCZOWE Czas kaolinowo-kefalinowy – APTT – (k-k) -czas częściowej tromboplastyny po aktywacji Czas protrombinowy – PT Czas trombinowy – TT Fibrynogen Poszczególne czynniki krzepnięcia: VIII, VII, XIII Krążące antykoagulanty Inhibitory krzepnięcia: Antytrombina Białko C, białko S FIBRYNOLIZY poziom D-dimerów, FDP

ZASADY POBIERANIA KRWI DO BADAŃ UKŁADU KRZEPNIĘCIA   RANO, NA CZCZO ( lub lekki posiłek beztłuszczowy) W WARUNKACH SPOKOJU, BEZ STRESU  KREW ŻYLNA NA 3,2% CYTRYNIAN SODU (1 cz. cytrynianu - 9 cz. krwi ) BEZ STAZY lub UCISK ok. 30 sek  KREW PO ODRZUCENIU PIERWSZYCH 2-3 ML  PLASTIKOWE PROBÓWKI   BARDZO DELIKATNE MIESZANIE KRWI TUŻ PO POBRANIU (3-4 krotne odwrócenie probówki do góry dnem - nie wolno spienić! ) NIEZWŁOCZNIE ODWIROWAĆ PRÓBKĘ KRWI (10 min – 3 tys. obrotów/min) BADANIA WYKONAĆ W CIĄGU MAX. 2 GODZIN OD POBRANIA

CZAS KRWAWIENIA Czas od chwili uszkodzenia naczynia do samoistnego ustania krwawienia - jest jednoznaczny z czasem trwania hemostazy pierwotnej - jest miarą: - czasu utworzenia czopu płytkowego - skurczu naczyń - adhezji i agregacji płytek do śródbłonka naczyń - próba czynnościowa płytek krwi zależna częściowo od stanu naczyń, nie zależy od czynników krzepnięcia!        

CZAS KRWAWIENIA Wykonanie: na pasek bibuły filtaracyjnej nanosi się co 30 sekund kroplę krwi aż do ustania krwawienia Wynik prawidłowy: 3-8 min prawidłowy czas krwawienia Krople krwi bibuła Nieprawidłowy czas krwawienia

CZAS KRWAWIENIA WYDŁUŻENIE - małopłytkowość - pierwotne i wtórne defekty czynnościowe płytek krwi: 1. choroby zakaźne lub toksyczne (uszkodzenie ściany naczyń) 2. choroby wątroby, 3. przewlekła niewydolność nerek 4. białaczki, - niedobór witaminy C - leki (kwas acetylosalicylowy i inne NLPZ)

BADANIA UKŁADU KRZEPNIĘCIA PT czas protrombinowy testowanie sprawności szlaku aktywacji uruchomianego przez TF → monitorowanie leczenia doustnymi antykoagulantami, diagnostyka chorób wątroby APTT czas częściowej tromboplasytny po aktywacji testowanie sprawności szlaku aktywacji uruchamianego przez czynniki kontaktu → monitorowanie leczenia heparyną wykrywanie hemofilii TT czas trombinowy testuje sprawność przekształcenia fibrynogenu w włóknik

PT – ocena zewnątrzpochodnego układu krzepnięcia Czynnik VII Czynnik VII a, cz. tkankowy (TF) Ca 2+ Czynnik X czynnik X a czynnik Va, Ca 2+, FL protrombina trombina fibrynogen fibryna SPOSOBY WYRAŻANIA CZASU PROTROMBINOWEGO tromboplastyna 100 ul osocza 100 ul tromboplastyny 100 ul CaCl2 CZAS PROTROMBINOWY Czas (sekundy) 11 – 13 sek 12 – 16 sek WSKAŹNIK PROTROMBINOWY PT prawidłowy x 100 PT pacjenta 80 – 120 % WSPÓŁCZYNNIK PROTROMBINOWY - R PT prawidłowy 0,85 – 1,15 INR – międzynarodowy współczynnik znormalizowany R ISI ISI – międzynarodowy indeks czułości 0,9 – 1,25  

CZAS PROTROMBINOWY - SPOSÓB WYRAŻANIA WYNIKU procentowy wskaźnik czasu protrombinowego - wskaźnik Quicka Norma 80-120 %, u osób leczonych doustnymi antykoagulantami 35-55 % międzynarodowy współczynnik znormalizowany – INR w celu ujednolicenia wyrażania czasu protrombinowego dla potrzeb monitorowania doustnymi antykoagulantami, wprowadzono INR, który uwzględnia różnice w czułości stosowanych odczynników i aparatury. Norma: 0,9-1,25, osoby leczone doustnymi antykoagulantami 2-3.

TT – ocena przejścia fibrynogenu w fibrynę – ocena drogi wspólnej Norma TT – ok. 15 sek Trombina TT zależy od: stęż. Fbg, trombiny, aktywności AT , prawidłowej stabilizacji fibryny

TT    Hipofibrynogenemia np. w marskości wątroby, DIC i afibrynogenemii 0 g/l         Dysfibrynogenemia         Obecność inhibitorów trombiny np. leczenie heparyną         Obecność inhibitorów polimeryzacji fibryny np. FDP         Inne: mocznica, gammapatia monoklonalna   TT         Nadkrzepliwość

FIBRYNOGEN - FBG Glikoproteina syntetyzowana w wątrobie   niezbędna w procesie krzepnięcia do tworzenia czopu płytkowego (warunkuje agregację płytek) i ostatecznego (tworzenie siatki fibrynowej)  Białko ostrej fazy, którego stęż. rośnie w początkowym okresie infekcji (wpływ na wzrost OB) niezależny czynnik ryzyka choroby wieńcowej, zawału m. sercowego, udaru mózgu (bierze udział w transporcie chol i tworzeniu k. piankowatych, powoduje rozrost mięśni gładkich – zw. miażdżycorodny) wzrost między 3-5 dniem w zawale, stabilizacja w ciągu 20 dni im wyższy fbg, tym gorsze rokowanie w zawale Norma - 2,0 – 5,0 g/l 200-500 mg/dl

Fibrynogen DIC      pierwotna hiperfibrynoliza      wrodzony brak lub niedobór fbg   marskość wątroby i inne uszkodzenia czynności wątroby   ch. hematologiczne (nk aplastyczna) podczas leczenia streptokinazą   hiperfibrynogenemia przemijająca: Hiperfibrynogenemia dłużej trwająca III trymestr ciąży i okres okołoporodowy nowotwory złośliwe   po zabiegach operacyjnych        przewlekłe stany zapalne zakrzepica kolagenozy urazy i ostre stany zapalne, zwłaszcza zapalenie płuc zespół nerczycowy zawał serc

Skrzep - powstaje za życia poza naczyniem, a w układzie naczyniowym po śmierci Zakrzep (skrzeplina) - powstaje w świetle układu naczyniowego za życia