Warunki w górach Warunki Skutek PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Warunki w górach Warunki Wzmożone działanie siły grawitacji Duża prędkość spływu wody opadowej Duże dobowe wahania temperatury Silne nasłonecznienie Duża ilość opadów Silne porywiste wiatry Długo zalegająca pokrywa śnieżna Spadek temperatury wraz ze wzrostem wysokości Częste inwersje temperatury Skutek Ryzyko wyrwania z podłoża Krótki czas dostępu do wody, możliwość wyrwania z podłoża Ryzyko przegrzania i zamarznięcia Wzmożone parowanie i przegrzanie Większa wilgoć Uszkodzenia, wyrywanie, wysuszenie Krótki okres wegetacji Im wyżej, tym okres wegetacji jest krótszy Wzrost temperatury w wyższych położeniach, a obniżenie w dnach dolin 2 z 22
Okres wegetacji PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH To okres aktywnego życia roślin. Jest to okres ze średnią dobową temperaturą powietrza powyżej 5°C. 600 m n. p. m 850 m n.p.m 2550 m n .p. m 120 dni 240 dni 270 dni 3 z 22
Wieloletniość PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH 100 % gatunków powyżej 2300 m n.p.m Wraz ze wzrostem wysokości zwiększa się udział we florze gatunków wieloletnich. W ten sposób rośliny wydłużają swój cykl życiowy. Rośliny wytwarzają duże i kolorowe kwiaty wabiące owady, wzrasta także liczb gatunków wiatropylnych. 2000 m n.p.m. 98 % gatunków 600 m n.p.m. 84 % gatunków 4 z 22
Zmiana wielkości roślin PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Zmiana wielkości roślin Wraz ze wzrostem wysokości rośliny tego samego gatunku zmniejszają swoje rozmiary. Korzyści: Mniejszy ciężar, a zatem mniejsze prawdopodobieństwo: upadku zmycia przez rwące potoki uszkodzenia przez wiatr łatwiejsze umocowanie w podłożu Przykłady: drzewa i krzewy (świerki, wierzby) 5 z 22
Rodzaje przystosowań Co to jest przystosowanie? PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Rodzaje przystosowań Co to jest przystosowanie? To dziedziczne zmiany struktury lub funkcji organizmu w celu zachowania gatunku w danym środowisku. 6 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Formy wzrostu: krzewinki szpalerowe Cechy charakterystyczne: pędy ściśle przylegają do podłoża - pędy tworzą gęstą plątaninę - niski wzrost Korzyści: - korzystanie z ciepła zgromadzonego w podłożu - łatwiejsze wchłanianie wody - odporność na wiatr 7 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: krzewinki szpalerowe Wierzba zielna Dębik ośmiopłatkowy 8 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: poduszka Cechy charakterystyczne: korzeń palowy silnie tkwiący w podłożu gęsto splątane pędy, tworzą poduszkę, blisko przy powierzchni ziemi Korzyści: korzystanie z ciepła zgromadzonego w skałach łatwość zdobycia i gromadzenia wody ograniczone parowanie ograniczone wypromieniowywanie ciepła 9 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: poduszka Lepnica bezłodygowa Skalnica seledynowa 10 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: darń Korzyści: korzystanie z ciepła zgromadzonego w skałach łatwość zdobycia i gromadzenia wody ograniczone parowanie Cechy charakterystyczne: - gęsto splątane pędy tworzą warstwę blisko przy powierzchni ziemi - poszczególne pędy mogą się zakorzeniać 13 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: darń Goździk wczesny Skalnica nakrapiana 14 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Kutneryzacja Korzyści: ochrona przed parowaniem ochrona przed utratą ciepła Cechy charakterystyczne: - gęste włoski pokrywające roślinę 15 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Kutneryzacja Szarotka alpejska Dzwonek alpejski 16 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Owoszczenie liści Korzyści: ochrona przed parowaniem ochrona przed utratą ciepła Urdzik karpacki Pierwiosnek łyszczak 17 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Gruboszowatość Cechy charakterystyczne: występowanie tkanki wodnej Korzyści: odporność na suszę Rojnik górski 18 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Żyworodność Korzyści: oszczędność energii i czasu skuteczniejsze rozmnażanie Cechy charakterystyczne: roślina nie tworzy kwiatów, tylko rozmnóżki Wiechlina alpejska, forma żyworodna 19 z 22
Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Owadożerność Korzyści: oszczędność energii i czasu, nie musi wytwarzać dużych liści zdobywanie związków azotowych koniecznych do życia Cechy charakterystyczne: - roślina odżywia się na dwa sposoby: przeprowadza fotosyntezę trawi złapane owady Tłustosz alpejski 20 z 22
Rodzaje przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przystosowanie Krótki okres wegetacji Dobowe skoki temperatury Siła wiatru Nasłonecznienie Pokrywa śnieżna Ilość opadów Wieloletniość X Zimozielone liście Szybkie zakwitanie Żyworodność Niski wzrost Wzrost poduszkowy Wosk Owłosienie Gruboszowatość 21 z 22
Opracowanie: Paweł Szczepanek Zdjęcia: Edward Lichota, Tomasz Skrzydłowski, Paweł Szczepanek, Maciej Szczygielski