PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ - NIKOTYNIZM

HISTORIA Historia palenia tytoniu w Europie sięga piętnastego wieku i wydaje się, że niestety jeszcze długo przyjdzie nam czekać na jej koniec, o ile w ogóle do niego dojdzie. Tytoń trafił po raz pierwszy do Europy z Ameryki Południowej, przywieziony przez Krzysztofa Kolumba z jego wyprawy na nieznane lądy. W roku 1492 po raz pierwszy biały człowiek został poczęstowany przez Indian z plemienia Arawaków suszonymi liśćmi tytoniu zwiniętych w rulonik w większego liścia palmy. Moda na palenie rozprzestrzeniła się na całą Europę. We Francji zapoczątkował ją ambasador Jean Nicot, od którego nazwiska pochodzi zresztą nazwa nikotyna.

HISTORIA Na początku papierosy wytwarzane były ręcznie, wtedy ich popularność nie była taka duża, gdyż sprzedaż na skalę masową była po prostu niemożliwa. Jednak pod koniec wieku dziewiętnastego opatentowana została maszyna, która pozwalała na przyśpieszenie produkcji papierosów, mimo to na samym początku mało było chętnych do jej kupna, gdyż produkowała tak duże ilości papierosów, że niemożliwe było aby je skonsumować. Jednak odpowiednie ruchy marketingowe oraz stworzenie kultury palenia papierosów od samych podstaw dało efekty, na początku na terenie Stanów Zjednoczonych, następnie w Anglii, a w końcu na całym świecie.

NIKOTYNIZM Nikotynizm to uzależnienie od nikotyny, powszechnie określane mianem uzależnienia od papierosów. Dane na świecie są przerażające, szczególnie jeśli chodzi o kontynent europejski gdzie prawie połowa przedstawicieli płci męskiej to nałogowi palacze, natomiast ponad ćwierć kobiet także zależna jest od tego nałogu. Nikotyna sama w sobie nie jest substancją strasznie trującą, ani też mutagenną, nie powoduje także raka, z drugiej jednak strony oprócz niej w papierosie znajdują się różnego rodzaju substancje smoliste i wiele, wiele innych, które są właśnie najbardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia, a my sami uzależniamy się od niby nieszkodliwej nikotyny.

NIKOTYNIZM Ten nałóg ocenia się jako najbardziej szkodliwy, ponieważ jest najpowszechniejszy. Nikotynizm prowadzi do trwałych zmian narządów i układów, wywołuje różne dolegliwości: nieżyt dróg oddechowych i pokarmowych podwyższenie ciśnienia krwi bóle głowy osłabienie pamięci osłabienie wzroku zapalenie nerwów wzrokowych bóle dławicowe choroby serca nadprodukcja adrenaliny nowotwory: płuc, oskrzeli, warg, trzustki i pęcherza moczowego. W przypadku raka płuc palacze stanowią prawie 90% chorych.

STATYSTYKA Palenie to najważniejsza przyczyna przedwczesnej umieralności w naszym kraju. · 47% mężczyzn i 23% kobiet w Polsce w wieku 16 i więcej lat jest palaczami · Około 10 mln Polaków pali regularnie 15-20 sztuk papierosów dziennie. · Prawie 5 mln tych osób pali dłużej niż 20 lat. · Każdego roku 100 tys. zgonów w Polsce ma bezpośredni związek z negatywnymi skutkami palenia tytoniu · W Polsce codziennie zaczyna palić około 500 nieletnich chłopców i dziewcząt, a rocznie próbuje palenia około 180 tys. dzieci. · Szacuje się, iż dzieci w Polsce wypalają rocznie 3-4 mld sztuk papierosów. · Papierosy są jedynym legalnie sprzedawanym środkiem rakotwórczym w Polsce i na świecie. · Co 10 sekund na świecie umiera ktoś na chorobę wywołaną paleniem tytoniu. · 40% nałogowych palaczy umrze przed 65 rokiem życia, a spośród niepalących tylko 15%. · Do kontaktu z papierosami przyznaje się aż 70% 15-letnich dziewcząt · Przeciętny Polak powyżej 15-tego roku życia wypala średnio 3620 papierosów

PROGNOZY Co 13 sekund ktoś umiera z powodu palenia tytoniu. W nowym stuleciu nałóg ten będzie zabijać co 4 sekundy. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że w Polsce prawie co drugi zgon mężczyzn w wieku 35-69 lat (przedwczesna umieralność) jest rezultatem palenia papierosów. Gdy dzisiejsza młodzież osiągnie wiek średni, umierać będzie na skutek palenia prawie 10 mln osób rocznie. Jeśli nic się nie zmieni w tej dziedzinie, będziemy świadkami wielkiej i dobrowolnej samozagłady.

CZYM JEST PAPIEROS Papieros sam w sobie jest wyrobem tytoniowym, który składa się przede wszystkim z rurki, czy też cienkiej bibułki, która powszechnie zwana jest gilzą oraz mieszanki tytoniowej, która zawiera odpowiednio spreparowane liście różnych odmian tytoniu.

SKŁAD PAPIEROSA

JAK WYGLĄDA CIAŁO PALACZA Palenie papierosów powoduje postępującą degenerację ciała : Utrata włosów Katarakta Wiotczenie i marszczenie się skóry Utrata słuchu Rak skóry Próchnica zębów Rozedma płuc Osteoporoza Choroby serca Owrzodzenie żołądka Przebarwienia palców Rak trzonu macicy i ryzyko poronienia Degeneracja plemników Łuszczyca Choroba Bürgera Nowotwory złośliwe : rak języka, jamy ustnej, ślinianek, gardła, krtani, żołądka, nerek, pęcherza moczowego, prącia, trzustki, okrężnicy, odbytu

SKUTKI NIKOTYNIZMU Podniesienie poziomu ryzyka choroby wieńcowej Niebezpieczeństwo zawału Przyrost i rozszerzenie serca Zapalenie żył i tętnic Uszkodzenie zębów i dziąseł Liczne problemy w obszarze układu pokarmowego (biegunki, wrzody jelit i żołądka, nowotwory żołądka) Wywołanie rozedmy płuc Zwiększenie podatności na gruźlicę Obniżenie odporności organizmu na przeziębienia Problemy ze skupieniem uwagi Zwiększona męczliwość Nadpobudliwość nerwowa

KIEDY ZACZYNA SIĘ NAŁÓG Większość osób uzależnionych zaczęła palić w wieku kilkunastu lat. Najbardziej niebezpieczny okres to wiek 12 -14 lat, kiedy zdarza się najwięcej inicjacji. Początkowo sporadyczne palenie bardzo szybko staje się nałogiem. Przyczyny popadania w nałogi : naśladowanie dorosłych chęć zaszpanowania pragnienie rozładowania napięcia stres strach przed odrzuceniem przez rówieśników moda wpływ reklam w czasopismach i na bilbordach nuda ciekawość, przygoda potrzeba niezależności, czucia się dorosłym i na luzie

UZALEŻNIENIE Mechanizm uzależnienia: Od momentu wchłonięcia dymu tytoniowego przez palacza nikotyna zawarta w dymie dociera do mózgu w ciągu zaledwie kilku sekund Nikotyna pobudza wydzielanie dopaminy, uznawanej za substancję odpowiedzialną za doznawanie przyjemności związanej z paleniem Nikotyna oddziałuje również na noradrenalinę, substancję wpływającą na ożywienie i pobudzenie aktywności organizmu W momencie przerwania palenia, poziom dopaminy i noradrenaliny spada. Palacz nie odczuwa już przyjemności lecz doznaje przykrych objawów abstynencji Palacz sięga po następnego papierosa aby złagodzić objawy abstynencji i ponownie odczuwać przyjemność. Z czasem mózg osoby palącej przyzwyczaja się do działania nikotyny i w ten sposób palacz uzależnia się od niej

JAK ZAPOBIEGAĆ Pamiętając o tym, że lepiej jest zapobiegać uzależnieniom niż je leczyć w wielu szkołach podejmowane są następujące działania profilaktyczne : Nadanie odpowiedniej rangi i miejsca problematyce antytytoniowej w programach nauczania Dostosowanie sposobu realizacji programu do istniejących w szkole warunków Realizacja programu na różnych poziomach edukacji Nacisk na uwarunkowania, wczesne następstwa i sposoby odmawiania Włączenie uczniów do realizacji programu antynikotynowego Dbałość o staranne przygotowanie nauczycieli i ich okresowe dokształcanie Uzyskanie wsparcia rodziców dla realizacji programu Opracowanie i wdrażanie szeroko rozumianej polityki antynikotynowej szkoły Uwzględnianie specyfiki środowiskowej oraz doświadczeń innych partnerów

BIBLIOGRAFIA W prezentacji wykorzystano materiały pochodzące ze stron : www.kopalniawiedzy.pl www.poradnikmedyczny.pl www.odczulanie.pl