Alergie

Alergia - uczulenie To nabyte nieprawidłowe lub nadmiernie nasilone reakcja ustroju na zetknięcie się z czynnikami (alergenami). U osób niealergicznych nie powodują one żadnych reakcji. Alergenami są najczęściej substancje białkowe.

Odczyny alergiczne Reakcje alergiczne mogą mieć dwojaki przebieg: Bezpośrednie – występują nagle od kilku do kilkunastu minut od kontaktu organizmu z alergenem. Najbardziej gwałtownym tego typu odczynem jest wstrząs anafilaktyczny. Opóźnione pojawiające się stopniowo w dłuższym odstępie czasu po kontakcie z alergenam

Histamina w alergiach Jest to związek odpowiedzialny za większość odczynów alergicznych (objawów alergii). Produkowany przez nasz organizm w odpowiedzi na kontakt z alergenem. Do objawów uwalniania histaminy (w zależności od miejsca uwalniania) można zliczyć: Katar sienny Pokrzywka Skurcz oskrzeli

Leki p-histaminowe Leki te blokują receptor H1. Nie powodują one zatrzymanie produkcji histaminy, a jedynie nie pozwalają na łączenie się jej z odpowiednimi receptorami i wywołanie efektu (objawów alergii) Leki te są skuteczne gdy histamina napływa z krwią do miejsca działania np. do skóry. Natomiast gdy histamina wydziela się blisko miejsca działania np. w oskrzelach ich skuteczność jest słaba.

Leki p-histaminowe - podział Ogólnie dzieli się je na dwie grupy: Leki p-histaminowe I generacji Leki p-histaminowe II generacji

Leki p-histaminowe I generacji Oprócz blokowania wspomnianego wcześniej receptora H1, łacza się one z innymi receptorami (np. cholinergicznymi), stąd oprócz działania p-alergicznego wykazują wiele działań niepożądanych. Z tego względu są stosowane w silniejszych reakcjach alergicznych oraz gdy leki II generacji są nieskuteczne.

Leki p-histaminowe I generacji Wskazania: Pokrzywka pokarmowa i polekowa Uczuleniowe zapalenie skóry Zmiany spowodowane ukąszeniem owadów Katar sienny Skurcz oskrzeli spowodowany wdychaniem pyłków roślinnych Choroba lokomocyjna

Leki p-histaminowe I generacji Działania niepożądane: Zawroty głowy Senność, otępienie Zaburzenia koordynacji ruchowej – zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych Suchość błon śluzowych Zaparcia

Leki p-histaminowe I generacji Przykłady Klemastyna i difenhydramina – dziłanie uspokajające Antazolina Prometazyna – dziłanie uspokajające i p- wymiotne

Leki p-histaminowe II generacji Leki te nie wywołują typowych działań niepożądanych charakterystycznych dla leków I generacji lub są one znacznie mniej zaznaczone (senność). Mogą być stosowane u kierowców pojazdów mechanicznych. Działanie Leków p-histaminowych II generacji rozpoczyna się później i trwa dłużej niż I generacji. Nie są one podawane pozajelitowo.

Leki p-histaminowe II generacji Wskazania: Katar sienny i alergiczny nieżyt nosa Alergiczne zapalenie spojówek Przewlekłe pokrzywki

Leki p-histaminowe II generacji Przykłady: Loratadyna (np. Claritin) Cetyryzyna (np. Zyrtec) Astemizol (np. Hismanal) Dimentinden (np. Fenistil)

Sole wapnia w alergiach Sole wapnia hamją przepuszczalność błon komórkowych, zwłaszcza naczyń Dzięki temu hamują przenikanie płynu na zewnątrz naczyń (obrzęki, nieżyty) i hamują powstawanie wykwitów na skórze Są stosowane w zapaleniach uczuleniowych skóry, nieżycie nosa, pokrzywkach. Stosowane doustnie (tabletki, proszki, syropy) W nagłych przypadkach (np. Obrzęk Quinkiego) - dożylnie

Glikokortykosteroidy Są to leki stosowane w uogólnionych i ciężkich odczynach alergicznych (obrzęk Quinkiego, wstrząs anafilaktyczny) oraz przewlekłych i przedłużających się stanach skurczu oskrzeli (np. dychawicy oskrzelowej). Można je stosować doustnie i pozajelitowo oraz w formie wziewnej.

Glikokortykosterydy Stosowanie ogólnie, przewlekle powodują wiele działań nieporządanych. Można je podzielić na krótko, średnio i długodziałające. W gabinecie stomatologicznym najczęściej stosuje się hydrokortyzon (w przypadkach nagłych, silnych reakcji alergiznych). Deksametazon (długo działający) jest składnikem preparatów stomatologicznych np. Endomethason N, Dexadent, Cresophen

Wstrząs anafilaktyczny Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja) jest to szybko rozpoczynająca się i zagrażająca życiu reakcja nadwrażliwości organizmu w odpowiedzi na jakiś czynnik uczulający. Objawy wstrząsu: Bladość powłok Niepokój Wysypka Uczucie braku powietrza Kołatanie serca Obniżenie ciśnienia Zapaść

Zestaw przeciwstrząsowy W skład takich zestawów wchodzą zarówno leki jak i sprzęt oraz materiały. Leki: Adrenalina Glikokortykosterydy np. Prednizolon Leki p-histaminowe I gen. Sól fizjologiczna, glukoza 5% - do uzupełniania płynów Wziewne leki rozkurczające oskrzela Leki uspakajające

Zestaw p-wstrząsowy Sprzęt: Zestaw do intubacji, rurki ustno- gardłowe, maski twarzowe, worek samorozprężalny Zestaw do tlenoterapii Materiały Strzykawki i igły Wenflony, aparat do przetoczeń

Postępowanie przeciwwstrząsowe Jak najszybsze usunięcie zródła alergenu Podawanie adrenaliny, glikokortykosteroidów i leków p- uczuleniowych Wypełnienie łożyska naczyniowego w celu utrzymania odpowiedniego ciśnienia krwi W razie potrzeby inne leki: rozkurczające oskrzela, uspokajające Wezwanie pomocy specjalistycznej

Dziękuje

Bibliografia Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia Mutschlera. MedPharm 2010. Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001. Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010 Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia – postępowanie lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2004. Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011. Kryst L. (red)  Chirurgia Szczkowo twarzowa.  PZWL., Warszawa 2007 Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H.: Współczesna endodoncja w praktyce, wydanie I, Bestom Łódź 2011 Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów Stomatologii. PZWL Warszawa 2008. Wydanie III (dodruk) Piątowska D.: Kariologia Współczesna. Postępowanie kliniczne. Med. Tour Press, Warszawa 2009.