Walka o zachodnią i południową granice

Sytuacja w zaborze pruskim Niemcy nie opuścili ziem dawnej Rzeczpospolitej zajmowanych przed 1914, czyli Warmii, Powiśla, Wielkopolski, Pomorza i Kujaw. Sporne były też Mazury i Górny Śląsk. Ostatecznie o przynależności tych ziem miała zadecydować konferencja pokojowa w Paryżu. Pod koniec 1918 roku wśród Polaków z Wielkopolski istniały dwie koncepcje działań niepodległościowych: Powstanie (POW, harcerze, członkowie organizacji konspiracyjnych) Legalne akcje polityczne (działacze związani z Endecja) W listopadzie 1918 w Wielkopolsce powstała – Naczelna Rada Ludowa. W grudniu tego samego roku zwołano Polski Sejm Dzielnicowy. Obydwa te organy uznawały Komitet Narodowy Polski ( z Romanem Dmowskim na czele) za reprezencję narodu polskiego.

Powstanie Wielkopolskie (27.12.1918 – 16.02.1919) Większość Wielkopolan była za legalnymi akcjami politycznymi. Sytuacja zmieniła się wraz z przyjazdem Ignacego Jana Paderewskiego 26 grudnia 1918 do Poznania. Aby uczcić jego przyjazd Polacy urządzili manifestacje patriotyczną i pozawieszali flagi narodowe i flagi państw ententy. Następnego dnia (tzn. 27 grudnia) Niemcy zaczęli zrywać i niszczyć flagi oraz ostrzeliwać hotel Bazar, w którym zatrzymał się Paderewski. Wywołało to reakcję Straży Ludowej oraz przyczyniło się do wybuchu powstania obejmującego swoim zasięgiem całą Wielkopolską (brawo Niemcy). Początkowo na jego czele stanął kpt. Stanisław Taczak, lecz w połowie stycznia zastąpił go (z rozkazu Piłsudzkiego) gen. Józef Dowbór-Muśnicki. Próbowano namówić Pomorze oraz Górny Śląsk na przyłączenie się do powstania – nie udało się. Warszawa bojąc się kolejnego najazdu Niemiec na Polskę oficjalnie nie poparły Wielkopolan. Mimo to Naczelnik skierował do powstańców ponad 200 oficerów, których im brakowało. Niemcy nie mogli od razu zareagować na powstanie ze względu na sytuację wewnętrzną kraju oraz walki rewolucyjnie w Berlinie. Dlatego przeszli do ofensywy dopiero w połowie stycznia. Powstańcy nie mieli szans z regularną armią niemiecką więc chwycili się ostatniej deski ratunku – wysłali delegację polską, która była w Wersalu by poprosiła o pomoc marszałka Francji Ferdinanda Focha. Poskutkowało to zaprzestaniem walk i zawarciem pokoju. 16 lutego w Trewirze podpisano traktat rozejmowy, no mocy którego wstępnie ustalono przebieg granicy. W styczniu 1920 (zatwierdzenie traktatu wersalskiego) powróciła do Polski Wielkopolska wraz z Pomorzem Gdańskim i ziemią chełmińską.

Obszar powstanie wielkopolskiego

I Powstanie Śląskie (16.08.1919 – 24.08.1919) Przyczyny: Napływ Polaków z innych regionów Polski (praca w hutach i kopalniach) Chęć włączenia Górnego Śląska do Polski (60% Polaków) Masowe zwalnianie polskich pracowników na rzecz niemieckich Strajki Polaków Plebiscyty o przynależności Śląska do Polski W nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 strajki przerodziły się w I powstanie śląskie, które zostało stłumione po 8 dniach (24 sierpnia). Przyczyniło się ono do wycofania wojsk niemieckich i przyspieszyło przybycie międzynarodowej komisji powołanej do nadzorowania plebiscytu.

II Powstanie Śląskie (19.08.1920-25.08.1920) W 1920 roku na Śląsku powołano dwa komisariaty plebiscytowe – polską i niemiecką, które wkrótce rozpoczęły akcje propagandowe. Niemcy chcieli utrzymać uprzywilejowaną pozycję i zwierzchnictwo nad Śląskiem. Natomiast Polacy domagali się wycofania niemieckiej policji oraz przyjęcia do pracy zwolnionych pracowników. Doszło do antypolskich akcji i napadów, które doprowadziły do wybuchu II powstania śląskiego. Pomimo szybkiego stłumienia przyniosło znaczący sukces polityczny. Komisja międzynarodowa zlikwidowała policje niemiecką, a w jej miejsce powołała Policję Plebiscytową, złożoną zarówno z Niemców jak i Polaków.

Plebiscyt na Śląsku (20.03.1921) Odbył się 20 marca 1921 roku. Zakończył się on zwycięstwem Niemców (60%) głównie w dużych miastach oraz północnej części obszaru plebiscytowego. Na Polskę oddano 40% głosów przeważnie na wsiach i małych miastach. Werdykt państw sprzymierzonych był niepomyślny i zakładał włączenie do Polski tylko części powiatów pszczyńskiego i rybnickiego.

III Powstanie Śląskie (2.05.1921 – 5.07.1921) W nocy z 2 na 3 maja 1921, w reakcji na decyzję podjętą przez kraje endecji, przywódca narodowy – Wojciech Korfanty – zarządził strajk generalny, który przerodził się w III powstanie śląskie. Na początku powstańcy wygrywali i zajmowali coraz to większą część obszaru plebiscytowego. Jednak to nie trwało długo i Niemcy zaczęli odzyskiwać te tereny. Nie obeszło się bez krwawych walk m.in. o Górę Świętej Anny. Walki trwały dopóki nie wkroczyły siły alianckie i nie wrogie strony od siebie. W reakcji na zbrojny zryw Polaków doszło do ponownego podziału Górnego Śląska. Ostatecznie 20 października 1921 przyznano Polsce 29% terenów spornych. Ponadto ustalono, że przez 15 lat będzie obowiązywać tzw. Konwencja górnośląska, która zakładała m.in. równouprawnienie językowe i narodowe Polaków oraz Niemców. W rzeczywistości Niemcy nigdy nie zastosowali się do tych zasad, a Polacy mieszkający w części niemieckiej poddali się germanizacji.

Plebiscyty na Warmii, Mazurach i Powiślu (11.07.1920) Zgodnie z zapowiedzią przeprowadzono plebiscyty na Warmii, Mazurach i Powiślu . Odbył się on podczas walk (klęsk) Polaków z Bolszewikami – 11 lipca 1920. Niemcy wykorzystali sytuację przewidując klęskę Polaków. Plebiscyt wygrali Niemcy (96,7%). Do Polski przyłączono 3 wsie na Mazurach oraz 5 wsi na Powiślu. Ostateczne granice Polski zostały ustalone w marcu 1923r. Polska miała powierzchnie 388 600 km2 i zamieszkiwało je 27 mln ludności. Polska stanowiła 6 państwo w Europie pod względem obszaru (powierzchni).

Konflikt o Śląsk Cieszyński Śląsk Cieszyński – w większości zamieszkiwany przez ludzi uważających się za Polaków. Od XIV wieku po za granicami Polski. Posiadały go Czechy. 23 stycznia 1919 Czesi wykorzystując zaangażowanie Rzeczpospolitej w wojnie z Ukraińcami, rozpoczęli ofensywę na Śląsku Cieszyńskim. Zawieszenie walk i rozejm zawarto po nierozstrzygniętej bitwie pod Skoczowem. O przynależności Śląska Cieszyńskiego miał zdecydować plebiscyt. Rok później w krytycznym momencie wojny z bolszewikami, podczas konferencji w Spa delegacja polska została zmuszona zgodzić się na rozstrzygnięcie sporu o Śląsk Cieszyński przez mocarstwa i zrezygnowała z plebiscytu. 28 lipca 1920 roku Rada Ambasadorów reprezentującą ententę podjęła niekorzystną dla Polski decyzję i przyznała Czechom 57% Śląska Cieszyńskiego, w tym cały okręg przemysłowy.

Koniec Karolina Kubiszewska klasa 1b

Bibliografia: http://pl.wikipedia.org/wiki/I_powstanie_%C5%9Bl%C4%85skie http://pl.wikipedia.org/wiki/II_powstanie_%C5%9Bl%C4%85skie http://pl.wikipedia.org/wiki/III_powstanie_%C5%9Bl%C4%85skie Podręcznik do historii „Poznać przeszłość. Wiek XX” zakres podstawowy. Wyd. Nowa Era. Autorzy: Stanisław Roszak i Jarosław Kłaczkow http://www.powstaniewielkopolskie.pl/index.php?menu=historia http://pl.wikipedia.org/wiki/Powstania_%C5%9Bl%C4%85skie