HISTORIA MALARSTWA

Prahistoria ok.2.5 mln – 4 tys. lat p.n.e. tematem malowideł prahistorycznych są zwierzęta i postaci ludzkie malarstwo cechuje naturalizm, ale jedynie w przypadku zwierząt postaci ludzkie są zazwyczaj bardzo uproszczone i zgeometryzowane podłożem dla malarstwa była skała jaskiń, na której prostymi farbami z pigmentów i gliny zarysowywano kontury obiektów, a czasem wypełniano je ziemistymi barwami farby nanoszono rękoma, za pomocą mchu, a czasami pryskano barwnikiem z wydrążonych kości.

Malowidło z groty Lascaux 15 - 17 tys. lat p.n.e. Francja

Altamira – bizony na sklepieniu około 13 000 lat p.n.e., Hiszpania

Rysunek naskalny z jaskini w Tasili, Algieria

Mezopotamia ok.4000 – 323 r. p.n.e. mozaiki dekorujące architekturę – wielobarwnie szkliwiona cegła i ceramika oraz freski uproszczona forma wyraźne kontury kompozycja pasowa (rodzaj kompozycji mający na celu oddanie głębi obrazu. Postacie pogrupowane są w poziome rzędy (pasy), zaś pasy wyższe przedstawiają osoby dalsze).

Sztandar z Ur – płaska drewniana skrzynia wysokości 20 cm ozdobiona piękną mozaiką z lazurytu i macicy perłowej osadzona w podobnej do smoły substancji

Brama Isztar z Babilonu (detal)

Egipt ok.3100 – 323 r. p.n.e. specyficzny sposób przedstawiania ludzkiej postaci, tzw. kanon egipski - sylwetkę przedstawiano tak, aby zasadnicze elementy były dobrze widoczne, tj. tułów, obie ręce, nogi i głowa (półprofil lub en face) układ figury ludzkiej - postać przedstawiano albo siedzącą, albo stojącą, faraona zaś najczęściej w pozie kroczącej lub stojącej perspektywa hieratyczna – postacie o wyższej pozycji społecznej przedstawiano w skali większej niż inne tematyka: religijna, mitologiczna, związana z życiem faraonów, sceny z codzienności kompozycje pasowe

Malowidło z grobowca Nebamona w Tebach (fragment)

Fragment malowideł z grobowca dostojnika (XVIII dynastia) w Dolinie Królów

Fragment malowideł z grobowca Wezyra Rechmire (XVIII dynastia) w Dolinie Królów

Grecja ok. XVII w. p.n.e. – 476 r. n.e. malarstwo wazowe (styl geometryczny, orientalizujący oraz styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy) tematyka: sceny mitologiczne, wizerunki bogów, bitwy, zawody sportowe mozaiki mozaika przedstawiająca Dionizosa

Ceramika grecka styl geometryczny styl orientalizujący

Ceramika grecka czarnofigurowa czerwonofigurowa

Rzym 753 r. p.n.e. – 476 r. n.e. dekoracyjność ścian z zastosowaniem sztukaterii imitujących marmurowe lub alabastrowe płyty umieszczane na ścianach, a przede wszystkim mozaiki oraz portrety malowane bezpośrednio na ścianie obrazy przedstawiające pejzaże, motywy architektoniczne lub sceny mitologiczne rozgrywane na tle krajobrazu obrazy tablicowe o tematyce mitologicznej lub obyczajowej wykorzystywane techniki: fresk i enkaustyka (stosowanie farb w spoiwie z wosku pszczelego)

Enkaustyczne malowidło ścienne z przedstawieniem maski teatralnej wyobrażającej twarz brodatego mężczyzny, I wiek p.n.e., Regionalne Muzeum Archeologiczne w Palermo

Mozaika geometryczna z głową Meduzy w środku.

Portret dziewczyny (połowa I w. n. e Portret dziewczyny (połowa I w. n.e.) malowidło pompejańskie z muzeum w Neapolu

Średniowiecze - Romanizm ok. VI – XIII w. duża popularność malarstwa miniaturowego – ręcznie pisane i ilustrowane księgi z ozdobnymi inicjałami i miniaturami - tzw. kodeksy malarstwo ścienne – freski, mozaiki określony sposób malowania postaci – obrysowywanie postaci, dopiero później ich kolorowanie charakterystyczny wygląd postaci - głowy przechylone o surowym wyrazie twarzy, palce rąk wykrzywione, nogi rozstawione – to znamiona ruchu skoncentrowanie na tematyce religijnej

Malowidło z absydy kościoła w Tahull, Hiszpania

Księga z Kells  znana również pod nazwą Ewangeliarz z Kells lub Ewangeliarz świętego Kolumbana – manuskrypt z około 800 roku, bogato iluminowany przez celtyckich mnichów, pochodzący prawdopodobnie z klasztoru na wyspie Iona założonego przez św. Kolumbana.

Księga z neumami ok. 1200 r. Katedra w Sienie

Średniowiecze – Gotyk ok. XII – XV w. malarstwo tablicowe bujny rozwój witrażownictwa nierozerwalny związek niektórych obrazów z ołtarzem obrazy o tematyce religijnej i świeckiej idea Boga jako światłości i doskonałości rozpowszechnieni obrazu niezależnego, przeznaczonego do powieszenia na ścianie stosowanie światłocienia i perspektywy na miarę ówczesnych umiejętności realistyczne ukazywanie człowieka z uwzględnieniem jego wyglądu, rysów twarzy, gestów, uczuć, otoczenia…

Rogier van der Weyden, Tryptyk Ukrzyżowania – późnogotyckie malarstwo tablicowe w Niderlandach, około 1445 r.

Fresk Martiniego - pierwszy konny portret w średniowiecznym malarstwie Europy i pierwsze świeckie dzieło. Ukazany na nim rycerz to kondotier (dowódca najemników) Guidoriccio da Fogliano.

Hans Memling – Sąd Ostateczny między 1467 a 1471 rokiem

Witraż - Fryburg katedra

Renesans ok. XV – VI w. malarstwo religijne oraz świeckie freski oraz malarstwo olejne ład i harmonia wzorce antyczne twórczość w duchu humanizmu odkrycie trójwymiarowej perspektywy zbieżnej (linearnej) artysta wykształcony – badacz i filozof nowożytny mecenat

Leonardo da Vinci - Ostatnia wieczerza - refektarz klasztoru Santa Maria della Grazie w Mediolanie , namalowany w latach 1495-1498

Leonardo da Vinci - Dama z gronostajem obraz namalowany w latach ok Leonardo da Vinci - Dama z gronostajem obraz namalowany w latach ok. 1483-90 Muzeum Czartoryskich, Kraków

Michał Anioł - Kaplica Sykstyńska malowana w latach 1508 – 1512.

Rafael Santi - Szkoła Ateńska 1510-11 Pinakoteka Watykańska

Rafael Santi – Madonna Sykstyńska 1513-1516 Pinakoteka Watykańska

Tycjan Vecellio - Cud zesłania Ducha Świętego 1545 - Wenecja, Santa Maria della Salute

Barok koniec XVI – koniec XVIII w. stosowanie silnych kontrastów światłocieniowych naturalizm rozumiany jako naturalistyczne przedstawianie człowieka oraz przyrody obrazy pełne dynamiki i ruchu, często wręcz dramatyczne, ukazujące zmysłowość, zachwyt nad pięknem świata doskonałe opanowanie perspektywy dominacja koloru nad rysunkiem, a zwłaszcza nad linią tematyka religijna i mitologiczna

Peter Paul Rubens - Upadek Faetona 1604-1605, Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie

Michelangelo Merisi da Caravaggio Złożenie do grobu 1602–1603 - Pinakoteka Watykańska

Diego Velázquez - Panny dworskie między 1656 a 1657, Muzeum Prado

Rembrandt van Rijn - Dziewczyna w ramie obrazu 1641, Zamek Królewski w Warszawie

Klasycyzm ok. 1760 - 1830 prymat rysunku nad kolorem wzorce antyczne, głównie rzymskie utrwalenie klasycznego kanonu piękna (harmonia i dobre rzemiosło) oszczędność środków wyrazowych prostota i porządek harmonia i proporcje w doborze oraz układzie elementów dzieła postaci wyidealizowane tematyka historyczna i mitologiczna

Jacques-Louis David Napoleon przekraczający przełęcz świętego Bernarda , 1801, Pałac Wersalski

Marcello Bacciarelli, Stanisław August Poniatowski w stroju koronacyjnym, 1768-71 Zamek Królewski, Warszawa

Bernardo Bellotto zw. Canaletto lub Canaletto młodszym, Krakowskie Przedmieście od strony Nowego Światu , 1778, Zamek Królewski, W-wa

wątki orientalne i mitologiczne dramaturgia, emocjonalność i duchowość Malarstwo XIX wieku (romantyzm, realizm, impresjonizm, symbolizm, secesja) ok. 1800 - 1900 wątki orientalne i mitologiczne dramaturgia, emocjonalność i duchowość malarstwo pozbawione idealizacji, upiększania surowość formy i zgaszona paleta barwna próba utrwalenia wrażenia rozjaśnienie palety barwnej ukierunkowanie na fantazję sięganie do mitów, wierzeń i wiedzy alchemicznej giętka linia ornamentyka roślinna

Franciszek Ksawery Lampi, Krajobraz romantyczny, ok Franciszek Ksawery Lampi, Krajobraz romantyczny, ok. 1825-30, Muzeum Narodowe, Warszawa

Józef Chełmoński, Babie lato, 1875, Muzeum Narodowe, Warszawa

Claude Monet, Impresja, wschód słońca, 1872 , Musée Marmottan Monet

Gustave Moreau, Faeton, 1878, Luwr

Gustav Klimt, Pocałunek, 1908, Österreichische Galerie Belvedere

Mariola Adela Karpowicz