METEOROLOGIA

Spis treści Pojęcia podstawowe Elementy i przyrządy meteorologiczne Procesy tworzące pogodę Przepowiadanie pogody Zakłócenia kierunku wiatru

Meteorologia Nauka o atmosferze ziemskiej, głównie o jej dolnej warstwie troposferze. Bada ona pogodę i klimat danego obszaru.

Pogoda - Stan fizyczny atmosfery w danym miejscu na kuli ziemskiej. Klimat - Średni stan pogody obserwowany w ciągu kilkudziesięciu lat.

Atmosfera Gazowa powłoka ziemi (mieszanka: azotu, tlenu, pary wodnej, dwutlenku węgla, i małych ilościach innych gazów). Warstwy Troposfera Stratosfera Mezosfera Termosfera Egzosfera

Warstwy atmosfery

Ciśnienie atmosferyczne Ciężar słupa powietrza przypadający na jednostkę powierzchni

Wiatr Ruch powietrza względem powierzchni Ziemi wywołany różnicami ciśnienia. Zawsze z wyżu do niżu

Przyrządy do pomiaru prędkości wiatru

Określanie kierunku wiatru

Niże i wyże

Niże i wyże

Niże, wyże i wiatr

Schemat wyżu i niżu

Mapa synoptyczna

Bryza dzienna

Bryza nocna

Skala Beauforta Siłę wiatru określa się za pomocą umownej, opisowej, 13 stopniowej skali Beauforta, która opisuje wpływ wiatru na powierzchnię wody oraz drzewa na lądzie.

m/s węzły nazwa wiatru morze ląd jachty 0,2 0,5 1 1,5 3 2 3,3 6 5,4 10 Stopnie m/s węzły nazwa wiatru morze ląd jachty 0,2 0,5 cisza tafla lustrzana bezruch powietrza żagle zwisają 1 1,5 3 powiew łuska, niewielkie zmarszczki dym unosi się prawie pionowo żagle na wiatr stoją dobrze 2 3,3 6 słaby drobna, krótka fala o szklistych grzbietach odczuwalny powiew na twarzy dobry wiatr do żeglowania 5,4 10 łagodny białe grzebienie wiatr porusza liście jachty lekko pochylają się 4 7,9 15 umiarkowany na grzbietach fal tworzy się piana wiatr porusza gałązki bardzo dobry wiatr do żeglowania 5 10,7 21 świeży gęste białe grzebienie na falach, poszum morza wiatr porusza większe gałęzie tylko większe jachty niosą pełne żagle

6 7 8 9 10 11 12 13,8 27 silny 17,1 33 bardzo silny 20,7 40 sztorm powstają grzywacze wiatr porusza grube gałęzie jachty refują nieco żagle, wiatr zaczyna grać na wantach 7 17,1 33 bardzo silny równoległe pasma piany wiatr porusza cieńsze pnie jachty refują przednie lub/i tylne żagle 8 20,7 40 sztorm wysokie, długie fale wiatr ugina pnie jachty zarefowane 9 24,4 47 silny sztorm fale i pasma piany oraz jak wyżej wiatr unosi drobne przedmioty jachty niosą żagle sztormowe 10 28,4 55 bardzo silny sztorm morze białe od piany, fale przewalają się wiatr łamie gałęzie i drzewka w kursie bajdewind jachty nie posuwają się 11 32,6 63 gwałtowny sztorm wiatr zrywa wierzchołki fal, pył wodny wiatr łamie pnie drzew 1/3 żagli sztormowych 12 >36,9 >71 huragan kipiel, huk morza wiatr niszczy budynki jachty nie niosą żagli

Ogólna cyrkulacja mas powietrza

Skutki cyrkulacji Końskie szerokości (30°N i 30°S) Ryczące czterdziestki Wyjące pięćdziesiątki

Chmury Podział ze względu na kształt: pierzaste ( cirrus ) kłębiste ( cumulus ) warstwowe ( stratus ) Podział ze względu na wygląd i budowę niskie: stratus St, stratocumulus Sc, nimbostratus Nb średnie: altostratus As, altocumulus Ac wysokie: cirrus Ci, cirrostratus Cs, cirrocumulus Cc rozbudowane: cumulus Cu, cumulonimbus Cb

Wysokie Cirrus Cirrostratus Cirrocumulus Średnie Altostratus wysoka chmura pierzasta Cirrostratus wysoka chmura pierzasto-warstwowa Cirrocumulus wysoka chmura pierzasto-kłębiasta, lodowa Średnie Altostratus chmura warstwowa średnia, mieszana Altocumulus średnia chmura kłębiasta Niskie Nimbostratus ciemna, gęsta chmura warstwowa, mieszana - chmury deszczowe Stratocumulus niska chmura kłębiasto-warstwowa zbudowana z kropelek wody Stratus chmura warstwowa dająca gęstą, ciemną pokrywę O budowie pionowej Cumulus chmura kłębiasta Cumulonimbus chmura kłębiasto-deszczowa, inaczej burzowa, w górnej części lodowa

Wysokości występowania chmur

Cirrus Cirrus Ci ( Pierzaste )– chmury w kształcie białych delikatnych włókien, nitek, ławic, mogą mieć charakterystyczne zagięcia do góry w kształcie haczyków, białe przez cały dzień wieczorem przechodzą w barwę złotą.

Cirrostratus Cirrostratus Cs ( Warstwowo - pierzaste ) – przejrzysta biaława zasłona z chmur o włóknistym lub gładkim wyglądzie, pokrywająca niebo całkowicie, zarys księżyca lub słońca jest zawsze widoczny występuje zjawisko halo ( pierścień )

Cirrocumulus Cirrocumulus Cc ( Kłębiasto - pierzaste ) – cienka biała ławica, płat, wykazujący często jeden albo dwa kierunki sfalowania lub warstwa chmur bez cieni, złożona z bardzo małych członów w kształcie ziaren, zmarszczek, są na tyle przejrzyste że umożliwiają określenie położenia Słońca i Księżyca

Altostratus Altostratus As ( Średnie - warstwowe ) – płat lub warstwa chmur szarawych lub niebieskawych o wyglądzie prążkowanym, włóknistym lub jednolitym, charakteryzują się dużą rozciągłością poziomą

Altocumulus Altocumulus Ac ( Średnie - kłębiaste ) – występują w postaci ławic zbudowanych z członów w formie walców, brył, płatów między którymi często prześwituje błękit nieba, niektóre części jednego członu chmury biała lub szara warstwa albo ławica chmur, złożona z rozległych płatów, które mogą być rozdzielone pasmami czystego nieba

Nimbostratus Nimostratus Nb ( Warstwowo - deszczowe ) – rozległa, niska ciemnoszara warstwa chmur o rozmytej podstawie, dająca z reguły ciągły opad deszczu, całkowicie przesłania słońce

Stratocumulus Stratocumulus Sc ( Kłębiasto - warstwowe ) – ławica, płat lub warstwa chmur złożona z zaokrąglonych brył, walców, zwykle człony chmur zachodzą na siebie lecz czasem widać prześwity, chmury te są białawe lub szarawe niekiedy jasno- ołowiane, wyraźnie widać, że jedne części członów są ciemniejsze od drugich

Stratus Stratus St ( Niskie - warstwowe ) – chmury w postaci mglistej, szarej i prawie jednolitej warstwy, zasłaniają często Słońce i Księżyc

Cumulus Cumulus Cu ( Kłębiaste ) – oddzielne na ogół zwarte chmury o wyraźnych zarysach, rozwijające się w kierunku pionowym, podstawa chmur jest zazwyczaj najciemniejsza, spłaszczona i ułożona poziomo

Cumulonimbus Cumulonimbus Cb ( Kłębiasto - deszczowa ) – potężne, gęste chmury o wielkiej rozciągłości pionowej, posiadające kształt wież, gór lub zamczysk, przynajmniej część wierzchołka chmury jest gładka, włóknista lub prążkowana i prawie zawsze spłaszczona, rozpościera się często w kształcie kowadła lub pióropusza, spod chmury mogą wiać szkwały

Przekrój cumulonimbusa

Prądy wstępujące i ich skutek

Pozostałe elementy pogody Temperatura Wilgotność Widzialność pozioma Opady atmosferyczne Mgły

Procesy tworzące pogodę Front ciepły Front chłodny Front zokludowany

Front ciepły Front ciepły – przemieszczające się powietrze ciepłe napotyka na przeszkodzie powietrze chłodne i nie mogąc go ominąć jako lżejsze wślizguje się na nie

Zmiany pogody podczas przechodzenia frontu ciepłego: Przy zbliżaniu się frontu ciepłego: Pojawiają się chmury cirrus, cirrostratus, altostratus, nimbostratus z których pada deszcz, ciśnienie coraz szybciej spada co powoduje wzrost prędkości wiatru oraz temperatura powoli rośnie. Przy przechodzeniu frontu ciepłego: Pozostają chmury nimbostratus z których ciągle pada deszcz, ciśnienie przed samym frontem najszybciej spada a przy przechodzeniu frontu również spada lecz coraz wolniej, wiatr najsilniejszy przed samym frontem może skręcić w prawo lub w lewo, wzrost temperatury jest coraz szybszy. Po przejściu frontu ciepłego: Powoli zanikają chmury niskie oraz przestaje padać deszcz, ciśnienie jest niezmienne albo powoli spada, wiatr słabnie i przestaje „kręcić”, temperatura utrzymuje się na stałym poziomie.

Front chłodny Front chłodny– przemieszczające się powietrze chłodne napotyka na przeszkodzie powietrze ciepłe, po czym jako cięższe wbija się pod nie klinem i gwałtownie wypycha je do góry

Zmiany pogody podczas przechodzenia frontu chłodnego: Przy zbliżaniu się frontu chłodnego: Pojawiają się chmury cumulonimbus, stratocumulus, altostratus, stratocumulus, deszcz nie występuje, natomiast ciśnienie powoli spada co powoduje wzrost siły wiatru często zmiennego na kierunku i sile, temperatura jest niezmienna. Przy przechodzeniu frontu chłodnego: Chmura cumulonimbus coraz bardziej się rozbudowuje, zaczyna padać ulewny deszcz, ciśnienie bardzo szybko spada a po przejściu gwałtownie rośnie, zauważalny jest znaczny wzrost siły wiatru często zmiennego i szkwalistego, natomiast temperatura spada Po przejściu frontu chłodnego: Dalej utrzymują się chmury nimbostratus, altostratus, stratocumulus, pojawia się też cumulus, deszcz pada bez przerwy o zmiennym natężeniu, ciśnienie rośnie, wiatr dalej jest silny, porywisty i szkwalisty, temperatura jest niezmienna

Front zokludowany

Przykładowa mapa synoptyczna

Pogodę dobrą zwiastuje: systematyczny wzrost ciśnienia czysty i jasny widnokrąg podczas wschodu słońca mgła w nocy opadająca nad ranem obfita rosa rano i wieczorem jeśli chmury kłębiaste pojawiają się ok. godz. 11.00 i zanikają pod wieczór wiatr w dzień wzrasta, a w nocy zanika tęcza w godzinach popołudniowych cirrusy rzadko rozrzucone po niebie nadchodzące powoli ze wschodu ochłodzenie wieczorem słońce zachodzi wprost za linię horyzontu, niebo jest jasne czerwony zachód słońca po zachodzie słońca barwa nieba o odcieniu złotym gwiazdy są widoczne, lecz świecą spokojnie i blado

Oznaki złej pogody: systematyczny spadek ciśnienia krwistoczerwony wschód słońca wysoki, brudnożółty lub za warstwą chmur wschód lub zachód słońca halo wokół słońca lub księżyca nagła zmiana kierunku wiatru wiatr z kierunków południowych skręcający na zachodni wiatr wzrasta pod wieczór i w nocy przy pogodzie bezwietrznej dym ścielący się po wodzie cirussy nadciągające od zachodu i gęstniejące cumulonimbus widoczny na horyzoncie silne świecenie gwiazd

Silnemu wiatrowi sprzyja: ciemnoniebieskie niebo silne świecenie gwiazd czerwona tarcza księżyca bardzo szybki spadek ciśnienia chmury o wyraźnie zarysowanych konturach kilka różnych rodzajów chmur poruszających się w odmiennych kierunkach krwistoczerwony wschód słońca wzrost siły wiatru po ustaniu opadów

Zakłócenia kierunku wiatru

Zakłócenia kierunku wiatru

Komunikaty meteo telewizja radio internet gazeta sms bosmanat portu

Bibliografia Jacek Czajewski „Meteorologia dla żeglarzy” Andrzej Kolaszewski, Piotr Świdwiński „Żeglarz i sternik jachtowy” Zbigniew Dąbrowski, Jerzy W. Dziewulski, Marek Berkowski „Vademecum żeglarstwa morskiego”

Za tydzień „Locja” ZAPRASZAM KONIEC Za tydzień „Locja” ZAPRASZAM