RANY RODZAJE OPATRUNKÓW SZCZEGÓLNE RODZAJE RAN I ZASADY ICH OPATRYWANIA

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ RANA: przerwanie ciągłości skóry, połączone z ubytkiem tkanek. RODZAJE: proste, powikłane (uszkodzenia głębsze, dążące do jam ciała, nerwów i kości).

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rodzaje ran: kłute, cięte, szarpane, tłuczone, miażdżone, kąsane, postrzałowe, otarcia, płatowe, rąbane, oparzenia, odmrożenia.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Opatrunki mają na celu: zapobieganie zanieczyszczeniu i zakażeniu rany, zatamowanie krwawienia, ochronę przed podrażnieniem mechanicznym, ochronę przed wychłodzeniem, ochronę przed pogłębianiem urazu.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Podstawowe zasady opatrywanie ran i krwotoków: Dbaj o swoje bezpieczeństwo - jesteś bezpośrednio wystawiony na działanie chorób przenoszonych przez krew. Nawet jeśli masz do czynienia z otarciem naskórka, możliwy jest kontakt osoczem. !!!! ZAŁÓŻ RĘKAWICZKI !!!! 2. Opatrunek nie musi być piękny - to nie olimpiada z PO - ma być skuteczny !!! 3. Działaj logicznie, według wcześniej przeprowadzonej oceny sytuacji.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rodzaje opatrunków: Opatrunek osłaniający: zapobiega zanieczyszczeniu i podrażnieniu rany, hamuje krwawienie, stosowany do ran o małym krwawieniu, szczególnie ważny przy oparzeniach i złamaniach otwartych. Sposób wykonania: przykrycie rany jałową gazą, umocowanie opatrunku (plaster, bandaż, codofix), gdy opatrunek przesiąka, należy dołożyć kolejną warstwę bez zdejmowania poprzedniej.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rodzaje opatrunków: Opatrunek uciskowy: stosowany przy zranieniach z masywnym krwawieniem, stosowany bezpośrednio na miejsce krwawienia, powinien być dostatecznie duży, by osłonić miejsce skaleczenia, oznaczony co do godziny założenia. Sposób wykonania: warstwa opatrunkowa (gaza), warstwa uciskowa (kompres 1m2, rolki bandaża), umocowanie (bandaż elastyczny, chusta trójkątna).

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rodzaje opatrunków: Opatrunek uciskowy: Sposób wykonania: ucisnąć ranę, jeśli jest to kończyna - unieść do góry, stosując ucisk, nałożyć warstwę opatrunkową i uciskową, zabandażować opaskami elastycznymi. Przy masywnych krwotokach należy liczyć się z ryzykiem wstrząsu hypowolemicznego. W razie konieczności - zastosować pozycję przeciw-wstrząsową. Szczególnie zwrócić uwagę na zachowanie i parametry życiowe poszkodowanego.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rodzaje opatrunków: Opaska zaciskowa: Zastosowanie: amputacja urazowa, zmiażdżenie kończyny, dalsze silne krwawienie mimo opatrunku uciskowego, w razie braku możliwości wykonania opatrunku uciskowego, przy dużej ilości ofiar i konieczności szybkiego udzielenia pomocy wielu poszkodowanym. Sposób wykonania: szeroka np. taśma, pasek od spodni, na kilka centymetrów by nie wrzynała się w ciało.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rodzaje opatrunków: Opaska zaciskowa: Założoną opaskę na czas dłuższy niż 10 minut rozluźnić może tylko lekarz ze względu na ryzyko wstrząsu septycznego.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rodzaje opatrunków: Opatrunek unieruchamiający : zapobiega przemieszczaniu się odłamków kostnych, zabezpiecza przed powstaniem załamania otwartego, ogranicza ból, optymalizuje krążenie, chroni przed wtórnym uszkodzeniem naczyń krwionośnych, polepsza warunki transportu, zalecany nie tylko przy złamaniach, ale także przy dużych ranach kończyn (zmiażdżenia).

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Opatrunek unieruchamiający: Sposób wykonania: najczęściej wykonywany z wykorzystaniem szyn Kramera, szynę modeluje się na zdrowej kończynie a następnie mocuje na uszkodzonej, w czasie mocowania podtrzymujemy 2 sąsiednie względem załamania kości/stawy stosując tzw. wyciąg, druga osoba powinna założyć wymodelowaną szynę, w przypadku złamania, unieruchomienie powinno objąć 2 sąsiadujące stawy (pozycja fizjologiczna naturalna dla kończyny), w przypadku uszkodzenia stawu (zwłaszcza z brakiem jego ruchomości), unieruchomienie powinno objąć 2 sąsiednie stawowi kości (pozycja zastana).

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Amputacja urazowa: zatrzymać krwawienie: opaska uciskowa, zaciskowa – stosowana tylko w wypadkach masowych (raz założoną może zdjąć tylko lekarz w związku z toksycznymi przemianami zachodzącymi poniżej miejsca zacisku - ryzyko wstrząsu septycznego), założyć opatrunek, amputowaną kończynę zawinąć w opatrunek, umieścić w foliowym worku. Tak zabezpieczoną umieścić w drugiej torbie wypełnionej wodą.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rany klatki piersiowej: ryzyko odmy płucnej Objawy: - duszność, - świst powietrza wydostającego się z klatki piersiowej poszkodowanego w czasie wydechu. Częsta w wypadkach komunikacyjnych u kierowców na skutek uderzenia klatką piersiową o kierownicę. Działanie: Pozycja półsiedząca, lub boczna ustalona na uszkodzonej stronie by zdrowe płuco mogło bez przeszkód wypełniać swoją rolę.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rany klatki piersiowej: ryzyko odmy płucnej Stosujemy opatrunek trójstronny zastawkowy. Sposób wykonania: Czworokątny kawałek folii naklejamy za pomocą plastra na otwór w klatce piersiowej, zaklejając z każdej strony z wyjątkiem jednego dolnego narożnika, aby umożliwić odpływ krwi. Opatrunek ten pełni funkcję zastawki, zmniejszając ryzyko zapadnięcia się płata płucnego.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rany brzucha z wytrzewieniem lub bez: zalecana pozycja leżąca na plecach ze zgiętymi w stawach biodrowych kończynami (redukuje napięcie powłok brzusznych), „wypadniętych” wnętrzności nie wkłada się z powrotem do ciała poszkodowanego, lecz przykrywa gazą umocowaną plastrem i okrywa folią termoizolacyjną, wobec wysokiego ryzyka wstrząsu, należy przygotować się do ułożenia poszkodowanego w pozycji przeciw- wstrząsowej.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rany oczu: występuje konieczność zabezpieczenia 2 gałek ocznych ze względu na ich symetryczne ruchy, bardzo istotne jest wsparcie psychiczne poszkodowanego na skutek czasowego wyłączenia głównego źródła informacji o otoczeniu, jakim jest wzrok.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Rany głowy z wyciekiem płynu mózgowo rdzeniowego lub krwi z uszu i nosa: stosujemy często zmieniane opatrunki osłaniające, nie wywierające nacisku na uszkodzone okolice, Rany i krwotoki z szyi: zalecany ucisk ręką przez ratownika lub opatrunek zwany małpką, ewentualnie z wykorzystaniem szyny Kramera, brak możliwości zastosowania tradycyjnego opatrunku uciskowego ze względu na konieczność zachowania drożności górnych dróg oddechowych.

RANY, KRWOTOKI, URAZY BRZUCHA I KLATKI PIERSIOWEJ Ciała obce w ranach: usunąć je może tylko lekarz, ciało obce stanowi często tamę dla poważnego krwotoku, w miarę możliwości powinno się je unieruchomić, by ograniczyć dolegliwości bólowe i dalsze uszkodzenia w ranie, upraszczając - dla lepszego zapamiętania: TO CO MIEŚCI SIĘ Z POSZKODOWANYM DO KARETKI - JEDZIE RAZEM Z NIM

PRAWA AUTORSKIE Niniejsza prezentacja może być wykorzystywana wyłącznie w celach niezwiązanych z osiąganiem zysku i tylko na potrzeby edukacyjne. Inne użycie wymaga pisemnej zgody autora. All rights reserved. Copyright 2008 by Marcin Gizicki Opracowanie: Marcin Gizicki

OPARZENIA ODMROŻENIA

OPARZENIA Przyczyny: wysoka temperatura, reakcja chemiczna, porażenie prądem.

OPARZENIA TERMICZNE Przyczyny: płomienie, gorące płyny, para wodna, żarzące się materiały, promieniowanie UV.

OPARZENIA TERMICZNE Objawy poparzenia I stopnia: ból rumień obrzęk wrażliwość na dotyk

OPARZENIA TERMICZNE Objawy poparzenia II stopnia: ból rumień obrzęk wrażliwość na dotyk pęcherze z płynem uszkodzone głębsze warstwy skóry

OPARZENIA TERMICZNE Objawy poparzenia III stopnia: uszkodzona cała grubość skóry brak czucia sucha, szara skóra zwęglenie tkanek

OPARZENIA TERMICZNE Oparzenia ciężkie to: II stopień powyżej 25%, III stopień powyżej 10%, oparzenia dróg oddechowych, oparzenia twarzy, rąk, oczu, stóp i krocza.

OPARZENIA TERMICZNE Procedura ratownicza: kontrola funkcji życiowych, w razie konieczności ewakuacja, usunąć (możliwą do usunięcia) spaloną odzież, biżuterię, ocenić powierzchnię oparzenia: przy oparzeniu mniejszym niż 10% schładzać 15-30 minut wodą, aż do ustąpienia bólu, następnie założyć jałowy opatrunek lub hydrożel, przy oparzeniu większym niż 10% schładzać ok. 1 minuty, następnie wykonać na 15-30 minut okład z mokrej gazy i zastosować opatrunek hydrożelowy.

OPARZENIA TERMICZNE Procedura ratownicza cd.: zastosować procedurę przeciwwstrząsową, zabezpieczyć przed utratą ciepła, wspierać psychicznie, monitorować funkcje życiowe do momentu przekazania profesjonalnym służbom medycznym.

OPARZENIA CHEMICZNE Objawy: ostry kłujący i piekący ból, zaczerwienienie lub plamy na skórze, pęcherze, złuszczanie się skóry, bóle w jamie brzusznej, klatce piersiowej (oparzenie pokarmowe, wziewne), duszność, kaszel, wymioty.

OPARZENIA CHEMICZNE Procedura ratownicza: ocena miejsca zdarzenia, ewakuacja (gdy zachodzi taka potrzeba), kontrola funkcji życiowych, usunięcie odzieży, biżuterii - zwłaszcza skażonej, gdy oparzenie wywołuje substancja stała, najpierw ją usunąć mechanicznie (np. w wypadku wapna woda spotęguje jego działania), ocena powierzchni poparzonej: powierzchnia oparzenia poniżej 10% - zalecane obfite spłukanie wodą (delikatny strumień 15-30 minut) i założyć jałowy opatrunek lub hydrożel, powierzchnia oparzenia powyżej 10% - spłukanie do usunięcia cieczy toksycznej, okład z mokrej gazy 15-30 minut, opatrunek hydrożelowy.

OPARZENIA CHEMICZNE Procedura ratownicza cd.: zastosować procedurę przeciwwstrząsową, zabezpieczyć przed utratą ciepła, wspierać psychicznie, koniecznie zachowaj opakowanie po substancji powodującej oparzenie, monitorować funkcje życiowe do momentu przekazania profesjonalnym służbom medycznym, NIE WOLNO: PRZEKŁUWAĆ PĘCHERZY, ZDZIERAĆ MAS PLASTYCZNYCH, PROWOKOWAĆ WYMIOTÓW, SMAROWAC TŁUSZCZAMI, NEUTRALIZOWAĆ KWASÓW ZASADAMI I ODWROTNIE (RYZYKO POMYŁKI).

OCENA OPARZEŃ

ODMROŻENIA Są to częściowe lub całkowite zniszczenia tkanek na skutek niskich temperatur.

ODMROŻENIA LOKALNE WYCHŁODZENIE 1 STOPNIA: Objawy: zmiana zabarwienia skóry (szara, biaława, zimna), mrowienie, swędzenie, upośledzenie ruchomości w stawach, ból.

ODMROŻENIA LOKALNE WYCHŁODZENIE 1 STOPNIA: PIERWSZA POMOC: oceń miejsce zdarzenia, sprawdź funkcje życiowe, chroń przed dalszym narażeniem na zimno, stopniowo ogrzewaj wychłodzone miejsce: przykładając swoje ręce, zanurzając miejsce w letniej wodzie i stopniowo ją ogrzewając).

ODMROŻENIA ODMROŻENIE POWIERZCHNIOWE 2 STOPNIA: OBJAWY: skóra biała, z połyskiem, sztywna w dotyku, ból, kłucie i mrowienie, chwilowa utrata czucia na skórze, obrzęk i pęcherze.

ODMROŻENIA ODMROŻENIE POWIERZCHNIOWE 2 STOPNIA: PIERWSZA POMOC: ocenić miejsce zdarzenia, sprawdzić funkcje życiowe, przeprowadzić do ciepłego pomieszczenia, miejsca zranione okryć opatrunkiem jałowym, ogrzewać jak w przypadku odmrożenia III stopnia, wezwij profesjonalne służby medyczne.

ODMROŻENIA ODMROŻENIE GŁĘBOKIE 3 STOPNIA: OBJAWY: skóra biała twarda, obrzęk, pęcherze, martwica, zaburzenia lub całkowita utrata czucia w zmienionej okolicy, utrata zdolności poruszania.

ODMROŻENIA ODMROŻENIE GŁEBOKIE 3 STOPNIA: PIERWSZA POMOC: oceń miejsce zdarzenia, sprawdź funkcje życiowe, przeprowadź do ciepłego pomieszczenia o temperaturze 18-20 stopni, w którym można stopniowo podnosić temperaturę, ogrzewaj zmienione miejsce letnią wodą przez ok. 10-15 min., osusz zmienione miejsce (bez wycierania) i okryj opatrunkiem jałowym, usta, nos i policzki ogrzewaj swoimi dłońmi, wezwij profesjonalne służby medyczne.

ODMROŻENIA UNIKAJ NATĘPUJĄCYCH CZYNNOŚCI: rozcieranie wychłodzonych okolic, ponowne ochłodzenie rozgrzanej okolicy, podawanie alkoholu, przekłuwanie pęcherzy, smarowanie tłuszczami i maściami zmienionych miejsc.