Postacie historyczne w powieści Henryka Sienkiewicza "Quo Vadis"

Gajusz Petroniusz 2. Ofoniusz Tygellinus 3. Poppea Sabina Przedstawione na podstawie „Quo Vadis” i źródeł historycznych

Gajusz Petroniusz Gaius Petronius zwany Arbiter Elegantiarum (27-66 n.e.) - rzymski pisarz (poeta), filozof i polityk. Przypisuje się mu autorstwo wydanej anonimowo powieści "Satyryk". Krytykowany przez stoików sybaryta, praktyk epikureizmu. Według Tacyta Seneka zarzucał mu, że zamienia noc w dzień. Zdecydowanie wybierał epikurejskie przyjemności bezczynności. Jako przedstawiciel znakomitego rodu Petroniuszy nie uniknął jednak funkcji publicznych. Zarządzał rzymską prowincją w Azji, Bitynią. Okazał wówczas, że jest człowiekiem obowiązkowym i energicznym. W 62 lub 63 roku został konsulem. Uzyskał duży wpływ na Nerona, znudzonego stoickim Seneką. Dla zafascynowanego kulturą grecką i uważającego się za artystę cesarza oraz jego zmanierowanego dworu, stał się wyrocznią w sprawach dobrego smaku i wartości artystycznych. Stąd przydomek Arbiter elegantiae (elegantiarum). Swój wpływ na cesarza przypłacił nie tylko niechęcią Seneki, ale również nienawiścią prefekta pretorianów Ofoniusza Tygellinusa, który wykorzystał spisek na życie Nerona (65) do oskarżenia Petroniusza o kontakty z jednym z przywódców spisku, Gajuszem Pizonem. Podobnie jak Seneka i Lukan popełnił w związku z tym samobójstwo.

Charakterystyka Petroniusza na podstawie „Quo Vadis” Mało dowiadujemy się o jego pochodzeniu i rodzinie. Wiemy tylko, iż miał on siostrę, której synem był Winicjusz. Petroniusza zwano arbitrem elegantiarum, czyli znawcą elegancji i mody. Przydomek ten zyskał gdyż w środowisku rzymskim znano go jako estetę ceniącego dobry gust. Świadczyć o tym może jego bogato urządzony dom. Łaźnie, które posiadał ceniono wyżej niż te samego cezara. Petroniusz był estetą „w każdym calu”, stanowiło to dla niego bardzo ważny aspekt życia .Był też poetą, satyrykiem oraz filozofem. Miał też skłonności do rozważań filozoficznych „Świat dźwiga na barkach nie Atlas , lecz kobieta i czasem igra nim jak piłką . Był epikurejczykiem ; twierdził , „(...) że życia nie warto żałować” i że „kto umiał żyć , ten powinien umieć umrzeć .” Nie stronił więc od uciech, był stałym gościem neronowych uczt , rażących wręcz rozpustą . Bohatera cechowała nieprzeciętnie wysoka inteligencja i „ponadczasowa” osobowość . Nie znosił on widoku krwi i brutalności , ludzi używających przemocy miał za prymitywnych barbarzyńców.

Swoje problemy (choć miał ich niewiele) traktował z dystansem , nie zwracał na nie większej uwagi . Taki właśnie dystans i ironia to jego główna broń . Petroniusz sceptycznie oceniał czasy , w których żył . Potrafił się , jednak , do nich dostosować , zachowując niezależnośćPosiadał wielki dar – prawidłowo oceniał sytuacje i wyciągał z nich korzyści , które bardzo przydawały mu się w dalszej egzystencji , w zakłamanym światku Nerona .Petroniusza cechowało także swoiste poczucie humoru , które nadawało jego postaci wyrazu . Mawiał on , że „(...) śmiech odróżnia ludzi od zwierząt .” W stosunku do innych był niezwykle tolerancyjny . Nie patrząc na podziały klasowe , odwzajemnił szczerą miłość niewolnicy Eunice .Akceptował również uczucie Marka Winicjusza do chrześcijanki Ligii , a nawet pomógł mu ją zdobyć . Bohater ten posiada nietypowy charakter. Był on bowiem człowiekiem "rządzącym sprawiedliwie" i jednocześnie "zniewieściałym i miłującym rozkosz". Mówił o sobie, że "będzie zmieniał zdanie, ilekroć uzna to za stosowne". Wbrew temu nie był on jak "chorągiewka na wietrze". Wypowiedzi i czyny poprzedzał wnikliwym przemyśleniem. Charakterystyczna dla Petroniusza była też umiejętność wpływania na postępowanie cezara. Neron znając dobry gust arbitra bardzo cenił jego zdanie.

Bohater ten stracił jednak poważanie władcy, gdyż wstawił się za chrześcijanami, gdy Neron chciał ich oskarżyć za podpalenie Rzymu. Petroniusz ujął się na nimi mimo tego, co napisał w liście do siostrzeńca ( "nie rozumiem: ani chrześcijan, ani ciebie, ani Ligii"). Wiedział jednak, że wyznawcy Chrystusa nie byli zdolni do popełnienia takiego czynu. Wkrótce oskarżono go o spiskowanie na życie despoty. Krążyły pogłoski i donosy jakoby miał być skazany na śmierć. Petroniusz potrafił spojrzeć śmierci w oczy – wysyłając do Nerona list , ukazujący całą podłość Rzymu i jego – okrutnego władcy . Uczynił to z właściwą sobie ironią i nie chcąc dać satysfakcji cezarowi kazał otworzyć sobie żyły. Wraz z nim uczyniła to jego ukochana Eunice.

Petroniusz

Ofoniusz Tygellinus Gajusz Ofonius Tigellinus, Fotka Tigellinus Sophonius - pochodzący z Agrigento wojskowy Rzymski , bliski przyjaciel cesarza Nerona , prefekt straży nocnej a od 62 (po śmierci Sekstusa Afraniusza Burrusa ), prefekt pretorianów i prawa ręka cesarza. Cieszył się bardzo złą sławą. Wygnany w 39 przez Kaligulę , powrócił do Rzymu dwa lata później, ułaskawiony przez Klaudiusza . W 62 na polecenie Nerona wysłał siepaczy, którzy zamordowali spiskującego przeciw cesarzowi Faustusa Korneliusza Sullę . Głowę Sulli wysłano następnie do Rzymu, gdzie Neron naśmiewał się z upadku wroga. Od tego czasu, wspólnie z żoną cesarza Poppeą , miał decydujący wpływ na politykę cesarstwa. Przypuszcza się, iż to właśnie on podsunął Neronowi pomysł zrzucenia na chrześcijan odpowiedzialności za wielki pożar jaki strawił dużą część Rzymu w 64 roku. W 65 wytropił spisek zawiązany przez Gajusza Pizona . Tygellinus wykorzystał tą okazję do usunięcia znienawidzonych przez siebie przyjaciół Nerona: Gajusza Petroniusza , Lukana oraz filozofa Senekę Młodszego . Za zasługi w wykryciu spisku odznaczony przez Nerona tytułem ornamenta triumphalia. W 68 roku, w obliczu upadku władzy cesarza, Tygellinus postanowił zdradzić Nerona i wsparł w dążeniach do tronu przywódcę legionów hiszpańskich , Galbę . Po jego upadku skazany na śmierć przez cesarza Otona , popełnił samobójstwo.

Tygellinus w powieści Tygellinus był to człowiek gotowy na wszystko jeżeli by to miało przynieść mu korzyści. Często posługiwał się do tego kłamstwem i zdradą. Tygiellinus chciał się przypodobać władcy zadeklarował podpalenie Rzymu, którego sam dokona, aby Neron mógł zobaczyć palące się miasto. Mógłby wtedy napisać sztukę godną dzieła Homera. Podsunął on myśl, aby o zagładę miasta oskarżyć chrześcijan. .Był on jednym z największych prześladowców chrześcijan co udowodnił skazując na cierpienia Chilona Chilonidesa. Uwielbiał zadawać ból i go oglądać. Tygellin miał jednego "groźnego" rywala. Był nim Petroniusz. Pozycję na dworze Cezara zawdzięczał swojemu prostactwu. Neron dobrze czuł się w jego towarzystwie , bo nie obawiał się ani jego intelektu, ani wykształcenia czy zmysłu estetycznego i moralizowania z jego strony. Za wszelką cenę chciał pokonać Petroniusza i starał się pozyskać łaski Cezara urządzając chociażby Agrypy. Kiedy w końcu Cezar pogrążył się w szaleństwie, wyuzdaniu, okrucieństwie jego nieodłącznym towarzyszem stał się Tygellin. Jest jedną z najbardziej negatywnych postaci z powieści

Poppea Sabina Urodziła się około 30 r. n.e. jako córka Poppei Sabiny i Tytusa Olliusza. Jej pierwszym mężem był Rufriusz Kryspin, z którym miała syna. Potem została żoną z MarkaSalwiusza Othona, który rozwiódł się z nią na życzenie cesarza Nerona. Kochanką tego ostatniego była od 58 r.  W 62 r. zostali małżeństwem. Przyczyniła się do śmierci matki Nerona, Agrypiny Młodszej. Aby zostać cesarzową, uknuła spisek przeciw Oktawii, pierwszej żonie Nerona. Wywierała ogromny wpływ na politykę. Poppea prowadziła wystawny tryb życia i była znana jako piękna, wyrachowana kobieta. Niektóre jej zabiegi kosmetyczne zyskały wielką sławę (np. kąpiele w oślim mleku). W 63 r., po urodzeniu córki, otrzymała tytuł Augusty. Prawdopodobnie sam Neron doprowadził do jej śmierci w 65 roku. Miał on kopnąć, będącą w ciąży Poppeę, co spowodowało jej śmierć.

Charakterystyka na podstawie "Quo Vadis" Z powieści Quo Vadis dowiadujemy się że była drugą żoną Nerona. Poppea słynęła z wybitnej urody i okrucieństwa. W Rzymie nienawidzono jej , uważano ją za inspiratorkę zbrodni Cezara ( zabójstwa Agryppiny i Oktawii). Ukazana jest jako kobieta żądna władzy, mściwa i okrutna, a przy tym piękna niczym bóstwo. Bała się rywalek które mogłyby zająć jej miejsce u boku Cezara. Znienawidziła Ligię i oskarżyła ją o rzucenie uroku na swa córkę i, która z tego powodu miała zachorować i umrzeć. Była kobietą przezorną i sprytną, potrafiła manipulować Neronem. Utwierdzała go w przekonaniu że jest wybitnym artystą. Widziała że jej los zależy od kaprysu Cezara, dlatego nie sprzeciwiała mu się .

Poppea Sabina

Bartek Łuczak i Adrian Szeląg Wykonanie: Bartek Łuczak i Adrian Szeląg