Epidemiologia i patomechanizm uszkodzeń stawu skokowego dr med. Andrzej Bugajski dr Andrzej Zaleski

Uszkodzenia stawu skokowego Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Uszkodzenia stawu skokowego Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Epidemiologia urazowości stawia problem uszkodzeń narządu ruchu w rzędzie największych i najtrudniejszych zadań medycyny XXI wieku

Jest to konsekwencją zmiany stylu życia, postępu technicznego, pogoni za pracą, dążeniem do jak najszybszego przemieszczania się z miejsca na miejsce, brakiem odpoczynku a także rekreacyjnym lub profesjonalnym uprawianiem sportu

Wśród wszystkich obrażeń narządu ruchu, obrażenia kończyn są najczęstsze Znaczący procent ( 29% ) tych uszkodzeń dotyczy kończyny dolnej

Obrażeń doznają głównie ludzie młodzi, w wieku produkcyjnym, co jest przyczyną wymiernych kosztów ekonomicznych ponoszonych przez całe społeczeństwo

Uszkodzenia stawu skokowego Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Skręcenia stawu skokowego Anglia 5 000 dziennie USA 23 000 dziennie Szwecja 18% wszystkich obrażeń sportowych Finlandia 16-21% wszystkich obrażeń sportowych Ronstrem

Najczęstszy uraz wśród sportowców takich dyscyplin jak: - koszykówka - piłka nożna -siatkówka -lekkoatletyka

Uszkodzenia stawu skokowego koszykówka 40%

Uszkodzenia stawu skokowego piłka nożna 30%

Footballers' Ankle

Uszkodzenia stawu skokowego siatkówka 20%

w sporcie 75% przypadków prowadzi do uszkodzenia więzadeł po stronie bocznej

w sporcie wyczynowym przed urazami staw zabezpieczany jest przez: odpowiednie obuwie sportowe tapeing stabilizatory ortezy

Uszkodzenia stawu skokowego rzadko występują u dzieci

Uszkodzenia stawu skokowego Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Staw skokowo-goleniowy (staw skokowy górny) Łączy dalsze nasady kości goleni z bloczkiem kości skokowej Jednoosiowy staw bloczkowy Złożona budowa anatomiczna Bardzo ważna rola stabilizatorów biernych i czynnych Najbardziej obciążany staw człowieka - przenosi ciężar całego ciała na stopę Umożliwia ruchy stopy – zgięcie podeszwowe i grzbietowe Współdziała ze stawem skokowym dolnym (przednim i tylnym), dzięki któremu możliwe są złożone ruchy stopy: zgięcie grzbietowe, pronacja, odwiedzenie oraz zgięcie podeszwowe, supinacja, przywiedzenie Duża podatność na urazy

Staw skokowy górny Staw skokowy dolny Staw skokowy składa się z trzech stawów: Staw skokowy górny staw skokowo-goleniowy articulatio talocruralis Staw skokowy dolny

Staw skokowy górny Staw skokowy dolny Staw skokowy składa się z trzech stawów: Staw skokowy górny Staw skokowy dolny 2. Staw skokowo-piętowy (staw skokowy tylny) articulatio subtalaris 3. Staw skokowo–piętowo–łódkowy (staw skokowy przedni) articulatio talocalcaneonavicularis

Przekrój czołowy stawu skokowo-goleniowego Grant’s Atlas of Anatomy

Przekrój poprzeczny stawu skokowo-goleniowego Grant’s Atlas of Anatomy

Stabilność bierną stawu skokowo-goleniowego zapewniają kompleksy więzadłowe - po stronie bocznej (boczny kompleks więzadłowy) - przyśrodkowej (więzadło przyśrodkowe) (trójgraniaste) - więzozrost piszczelowo-strzałkowy

Więzadła od strony bocznej skokowo- strzałkowe tylne piętowo strzałkowe skokowo-strzałkowe przednie

piszczelowo-łódkowate Więzadła od strony przyśrodkowej przyśrodkowe piszczelowo-skokowe piszczelowo-piętowe piszczelowo-łódkowate

Stabilność czynną zapewniają mięśnie podudzia: M. piszczelowy przedni (m. tibialis anterior) – silny zginacz grzbietowy stopy. Hamuje ruchy zginania podeszwowego. M. trójgłowy łydki (m. triceps surae) – najsilniejszy zginacz podeszwowy stopy. Hamuje ruchy zginania grzbietowego.

Mięśnie przednie i boczne goleni

Mięsień trójgłowy łydki (warstwa powierzchowna grupy tylnej goleni)

Uszkodzenia stawu skokowego Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Prawidłowa czynność stawu skokowo-goleniowego zależy od: osi mechanicznej stawu kształtu powierzchni stawowych działania stabilizatorów czynnych i biernych Biomechanika stawu i jego stabilność uwarunkowana jest natomiast synchroniczną czynnością wymienionych elementów

Przy pochylaniu ciała do przodu lub do tyłu ruch odbywa się w stawie skokowym górnym (ruch zgięcia grzbietowego i podeszwowego) 20-300/0 /40-500

Jeżeli ciało ulega pochyleniu w bok to ruch odbywa się w stawie skokowym dolnym ( ruch supinacji i pronacji )

SUPINATIO ODWRACANIE INVERSION PRONATIO NAWRACANIE EVERSION

Nawracanie stopy zawsze jest związane z jej odwodzeniem i zgięciem grzbietowym

Odwracanie stopy łączy się z przywodzeniem i zgięciem podeszwowym stopy

Przy pochylaniu ciała do przodu lub do tyłu ruch odbywa się w stawie skokowym górnym ruch zgięcia grzbietowego i podeszwowego Jeżeli ciało ulega pochyleniu w bok to ruch odbywa się w stawie skokowym dolnym ruch supinacji i pronacji

Uszkodzenia stawu skokowego Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Uszkodzenie stawu skokowego może być wynikiem urazu bezpośredniego lub pośredniego

Michael Stich

Przyczyny urazu: Piłka nożna Tenis Siatkówka Koszykówka Wsiadanie i wysiadanie z tramwaju, autobusu Upadek z wysokości Inne

Uszkodzenia stawu skokowego Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Klasyfikacja Lauge-Hansena Uwzględnia pozycje w jakiej znajduje się stopa w momencie urazu w połączeniu z kierunkiem w jakim działa siła Pozycja stopy jest wymieniana na pierwszym miejscu supinacja lub pronacja na drugim miejscu wymienia się kierunek działania siły urazu przywiedzenie, odwiedzenie, rotacja zewnętrzna, rotacja wewnętrzna, obciążenie osiowe

przywiedzenie i odwiedzenie pronacja i supinacja odnosi się do ruchów stopy wokół osi stawu skokowego dolnego przywiedzenie i odwiedzenie to siły deformujące powodujące rotację kości skokowej wokół jej długiej osi rotacja zewnętrzna i wewnętrzna to ruchy wokół osi pionowej piszczeli

Uszkodzenia stawu skokowego Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

mechanizm supinacyjno-addukcyjny

mechanizm supinacyjno-rotacyjny

mechanizm pronacyjno-abdukcyjny

mechanizm pronacyjno-rotacyjny

Podsumowanie Staw skokowy jest stawem bardzo złożonym pod względem anatomicznym, jak i funkcjonalnym Często ulega uszkodzeniom, stanowi ok. 30% obrażeń kończyn W patomechanizmie uszkodzeń dominuje mechanizm supinacyjno-addukcyjny W sporcie wyczynowym wymaga stosowania metod profilaktycznych

Dziękuję za uwagę