Obóz koncentracyjny w Lublinie Konzentrationslager der Waffen SS Lublin

Powstanie Kriegsgefangenenlager der Waffen SS Lublin – Niemiecki obóz koncentracyjny w Lublinie, nazywany potocznie Majdankiem, powstał na mocy decyzji Heinricha Himmlera, który w czasie swojej wizytacji w lipcu 1941 roku wydał decyzje o lokalizacji i wielkości obozu położonego na obrzeżach miasta, przy drodze wiodącej do Chełma, Zamościa, Lwowa. Generalny plan budowy Majdanka, zatwierdzony 23 marca 1942 roku, zakładał urządzenie obozu dla 250 000 więźniów i jeńców. Tym samym Majdanek miał się stać największym obozemw okupowanej Europie. Jednak trudności gospodarcze i niepow- odzenia na froncie wschodnim nie pozwoliły na przeprowadzenie w pełni zamierzeń powziętych według zamysłu. Budowę rozpoczęto jesienią 1941 roku obóz nosił początkowo nazwę: Kriegsgefangenenlager der Waffen SS Lublin – obóz dla jeńców wojennych, zaś od lutego 1943 został przemianowany na Konzentrationslager Lublin - obóz koncentracyjny.

Rozkaz Hansa Kammlera szefa oddziału budownictwa Głównego Urzędu Gospodarki i Administracji SS (WVHA) z  27 września 1941 r. o budowie obozu

Komendanci obozu Karl Koch Funkcję komendanta sprawowali kolejno: Karl Koch, Max Kögel, Hermann Florstedt, Martin Weiß i Arthur Liebehenschel.

Plan obozu

Legenda dla planu: 1 Pola więźniarskie z barakami mieszkalnymi dla więźniów

2 - I między pole z tzw. starym krematorium, szopą na zwłoki, pralnia i suszarnią

3 - II międzypole (skład opału)

4 - Krematorium

5 - Miejsce, w którym dokonano masakry Żydów 3.11.1943 roku

7 - Łaźnie

8 - Wiata i bunkier z komorami gazowymi

10 - Warsztaty 11 - Magazyny

15- Kancelaria Oddziały III (obozu więźniarskiego)

17 - Budynek mieszkalny

Pierwsze transporty więźniów Telegram z 27 marca 1942 r. o skierowaniu do dystryktu lubelskiego transportu Żydów ze Słowacji        Do tego czasu więźniami Majdanka byli jeńcy sowieccy osadzeni tu jesienią 1941 r. Później przywieziono tu także tłumaczy, lekarzy i więźniów funkcyjnych z innych obozów koncentracyjnych, m.in. z Auschwitz, Buchenwaldu, Dachau, Sachsenhausen. Z końcem 1941 r. w obozie zaczęto osadzać Żydów lubelskich oraz polskich chłopów. Pod koniec marca 1942 r. przywieziono pierwszą grupę Żydów Słowackich, a po nich także Żydów z Czech, Austrii, Niemiec, Francji, Belgii i Holandii.

Warunki w obozie Więźniów deportowanych do obozu umieszczano w drewnianych barakach, jednorazowo po 500 i więcej osób. Były one często nieszczelne i pozbawione kanalizacji. Latem ze względu na wielką ciasnotę panował zaduch nie do wytrzymania, zaś zimą ludzie marzli. Przed mrozem chroniły jedynie dwa piecyki montowane w barakach. Początkowo więźniowie spali w barakach na gołych deskach. Jako pościel służył im siennik wypchany zbutwiałą słomą często zawierającą ziemię, gdyż przykrywano nimi wcześniej kopce z kartoflami, oraz dwa koce jeden jako prześcieradło, zaś drugi do przykrycia. Dopiero z czasem baraki wyposażono w prycze, na których spać musiało po dwie, trzy osoby gdy te przeznaczone były tylko dla jednej. Oprócz prycz w barakach zamontowano stoliki i taborety z których więźniowie nie mogli korzystać, gdyż obawiano się, że mogą oni je uszkodzić, lub pobrudzić

Praca w obozie Praca w okresie letnim trwała 12 godzin, zaś w zimie 10 godzin. Wszyscy więźniowie mieli obowiązek pracy, a grupy robocze zwano komandami. Można wyróżnić komanda zewnętrzne, które wykonywały różne roboty poza terenem obozu oraz komanda wewnętrzne, do zadań których należała rozbudowa obozu, jak również zapewnienie jego funkcjonowania. Więźniowie wykonywali prace porządkowe w obozowych warsztatach i magazynach, ogrodach warzywnych oraz przy obsłudze instalacji do masowej eksterminacji. Powszechną praktyką było wypożyczanie więźniarskiej siły roboczej przedsiębiorstwom niemieckim, funkcjonującym poza terenem obozu. Dla przykładu można wymienić Deutsche Ausrüstungswerke (DAW), Ostindustrie (Osti) czy Bekleidungswerke (BKW).

Ucieczki z obozu Mimo usilnych starań władz KL Lublin, tak samo jak w innych obozach tak i tu zdarzały się ucieczki. Ucieczki można podzielić na: - indywidualne i zbiorowe, - zorganizowane i spontaniczne, - z pól więźniarskich jak i miejsca pracy

Eksterminacja Wyniszczanie więźniów przybrało dwie formy: pośrednią i bezpośrednią. Większość więźniów padło ofiarą pierwszej formy poprzez ciężką, fizyczną pracę, często ponad ludzkie możliwości, marne wyżywienie, złe warunki mieszkaniowe, choroby. Bezpośrednią formą było mordowanie w komorach gazowych. Do tego celu używano tlenku węgla, rzadziej cyklonu B. Bunkier z komorami gazowymi funkcjonował przez okres od przełomu IX i X 1942 r. do przełomu IX i X 1943 r. Mordowani byli głównie Żydzi. Do połowy 1942 r. ciała były grzebane, a następnie palone na stosach paleniskowych bądź w piecach krematoryjnych.

Cyklon B – gaz używany w komorach gazowych W lipcu 1942 roku dokonano zamówienia na „Cyklon B” w zakładach Tesch & Stabenow w Hamburgu. Pierwszą partię trującego gazu dostarczono do obozu w ostatnich dniach sierpnia.

Eksterminacja Żydów W dniu 3 listopada 1943 r. na Majdanku miała miejsce największa w dziejach obozów egzekucja ponad 18 tysięcy Żydów . Akcja została przeprowadzona pod kryptonimem „Erntefest” („Dożynki”). Objęła także obozy pracy w Trawnikach i Poniatowej oraz w innych miejscowościach na terenie Lubelszczyzny. Łącznie na obszarze całego dystryktu rozstrzelano około 42 000 osób narodowości żydowskiej.

Ewakuacja obozu Fragment listy więźniów, którzy wyruszyli z Majdanka w ostatnim, pieszym transporcie ewakuacyjnym 22 lipca 1944 r.          Ewakuację KL Lublin rozpoczęto w kwietniu 1944 r. Większość więźniów wywieziono do obozów: Auschwitz, Gross-Rosen, Natzweiler i Ravensbrück.                      23 lipca 1944 r. na opustoszały teren obozu wkroczyły wojska sowieckie.

Majdanek dziś

KONIEC Adam Dudziak SP 2 im. J. Kochanowskiego w Lublinie 20-433 Lublin ul. A. Mickiewicza 24