Modyfikacja parametrów kontraktów terminowych na akcje. Wypłata dywidendy Marcin Kwaśniewski, Dział Rozwoju Rynku Warszawa, luty 2011 r.

Czym jest dywidenda? Dywidenda zwykła (łac. dividendum-rzecz do podziału) – część zysku netto spółki kapitałowej za ostatni rok obrotowy (po opodatkowaniu podatkiem dochodowym), przeznaczona do podziału pomiędzy akcjonariuszy. O wysokości dywidendy zwykłej i terminie jej wypłaty decyduje Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy spółki akcyjnej. Dywidenda ma zwykle formę pieniężną, ale może być wypłacana także w formie akcji. Dla inwestora ważne jest, czy spółka wypłaca dywidendę regularnie oraz w jakiej wysokości.

Ponieważ dywidendy zwykłe są jednym z parametrów wyceny kontraktów terminowych, dlatego w przypadku dywidend zwykłych GPW nie dokonuje zmiany parametrów tych instrumentów.

Jak wycenić kontrakt terminowy uwzględniając dywidendę zwykłą? W przypadku kontraktów terminowych na akcje spółek wypłacających dywidendy zwykłe, wartość kontraktu wycenia się zgodnie z regułą: F=(P-D)*(1+rT) gdzie: F - wartość kontraktu terminowego na akcje P - cena akcji (instrumentu bazowego) D - wartość dywidendy przypadająca na jedną akcję r - wolna od ryzyka stopa procentowa T- czas do terminu realizacji (wyrażony w latach)

GPW dokona zmiany parametrów kontraktów terminowych na akcje w przypadku dywidend nadzwyczajnych. Parametry kontraktów terminowych, które podlegają zmianie to: liczba akcji przypadających na jeden kontrakt oraz kurs odniesienia.

Za dywidendę nadzwyczajną uznaje się każdą dywidendę, której konstrukcja może powodować trudności w jej uwzględnieniu przy wycenie kontraktu terminowego. Do takich dywidend zalicza się między innymi: Zaliczkę na poczet dywidendy (z tytułu podziału zysku za rok bieżący), Dywidendę której wypłata jest uzależniona od zdarzenia przyszłego i niepewnego.

W przypadkach szczególnych Zarząd Giełdy ma prawo uznania danej dywidendy za dywidendę nadzwyczajną, np. jeżeli przy jej określaniu emitent łamie zasady dobrych praktyk lub w innych przypadkach, które powodują, że uwzględnienie danej dywidendy w wycenie kontraktów terminowych może być trudne

Poniżej znajduje się lista kontraktów terminowych (instrumenty bazowe), których parametry mogą ulec zmianie BANK POLSKA KASA OPIEKI SA, KGHM POLSKA MIEDŹ SA, TELEKOMUNIKACJA POLSKA SA, POLSKI KONCERN NAFTOWY ORLEN SA, POWSZECHNA KASA OSZCZĘDNOŚCI BANK POLSKI SA, POLSKA GRUPA ENERGETYCZNA SA, ASSECO POLAND SA, POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO SA, POWSZECHNY ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SA, TAURON POLSKA ENERGIA SA.

Co ulega zmianie? Zmienia się liczbę akcji przypadającą na jeden kontrakt oraz kurs odniesienia dla kontraktów terminowych na pierwszą sesję, na której akcje są notowane „bez dywidendy”/„bez prawa do zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy”.

Nadszedł czas na praktykę W dalszej części prezentacji zostanie przedstawiony sposób modyfikacji parametrów kontraktów terminowych na akcje. Aby pokazać jak prosta jest to operacja, posłużymy się przykładem liczbowym. Ponieważ zawsze w obrocie znajdują się trzy serie kontraktów terminowych na akcje danej spółki, przytoczony przykład liczbowy obejmie wszystkie serie kontraktów.

Założenia W dniu T Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy spółki XYZ podejmuje uchwałę o wypłacie dywidendy zaliczkowej: wartość dywidendy zaliczkowej na jedną akcję = 3 zł, ostatni dzień notowania akcji z dywidendą = T+n liczba akcji przypadających na jeden kontrakt terminowy (mnożnik) = 100 akcji.

Zaczynamy, czyli dzień T+n Zakładamy, że: S (czyli kurs zamknięcia akcji XYZ z ostatniego dnia notowania z dywidendą) = 150 zł; Dzienny kurs rozliczeniowy dla poszczególnych serii kontraktów terminowych został wyznaczony na następujących poziomach: Seria 1 = 155 zł Seria 2 = 160 zł Seria 3 = 165 zł

Jak wcześniej wspomniano, zmianie ulega liczba akcji przypadających na jeden kontrakt. Następuje to z uwzględnieniem następującego współczynnika korekty: gdzie: K – współczynnik korekty, S – kurs zamknięcia z ostatniego dnia notowania akcji „z prawem do dywidendy/z prawem do zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy”, Dn – wartość dywidendy nadzwyczajnej przypadającej na jedną akcję, Współczynnik korekty „K” jest obliczany z dokładnością do czterech miejsc po przecinku.

Co w naszym przykładzie oznacza: wysokość współczynnika korekty:   skorygowana liczba akcji przypadających na jeden kontrakt (mnożnik), czyli dzielimy mnożnik przez współczynnik korekty „K” i otrzymujemy: 100 / 0,9800 = 102,04 ≈ 102 akcje

I ostatnia rzecz… Seria 1 = 155 x 0,9800 = 151,90 Aby otrzymać kurs odniesienia na sesję w dniu T+n+1 dla poszczególnych serii kontraktów terminowych należy przemnożyć kurs kontraktu przez współczynnik korekty „K”: Seria 1 = 155 x 0,9800 = 151,90 Seria 2 = 160 x 0,9800 = 156,80 Seria 3 = 165 x 0,9800 = 161,70

Przed i po zmianie – małe porównanie Stare parametry kontraktów Nowe parametry kontraktów Różnica Kurs Mnożnik Wartość nominalna 155 100 15 500,00 zł 151,90 102 15 493,80 zł 6,20 zł 160 16 000,00 zł 156,80 15 993,60 zł 6,40 zł 165 16 500,00 zł 161,70 16 493,40 zł 6,60 zł Jak widać, zmiana parametrów kontraktów terminowych na akcje spółek powoduje, że wartość kontraktu terminowe przed oraz po tej operacji pozostaje bez zmian (różnica jaka występuje wynika z tego, że przy wyznaczaniu nowej liczby akcji przypadających na jeden kontrakt konieczne jest zaokrąglenie tej wielkości do wartości całkowitej). Wprowadzenie modyfikacji parametrów kontraktów terminowych na akcje powoduje, iż wpływ wypłaconej przez spółkę dywidendy nadzwyczajnej dla inwestorów posiadających otwarte pozycje w tych kontraktach, jest neutralny.

Co po zmianie? Nowe parametry kontraktów będą obowiązywać począwszy od sesji T+n+1 do dnia wygaśnięcia poszczególnych serii. Serie kontraktów terminowych wprowadzane na nowy termin do wygaśnięcia będą wprowadzane ze standardowym mnożnikiem 100 akcji. To oznacza, że będą występowały sesje giełdowe kiedy serie kontraktów opartych na tym samym instrumencie bazowym będą notowane z różnymi mnożnikami.

Informacja o zmianie liczby akcji przypadających na jeden kontrakt oraz kursu odniesienia jest podawana do wiadomości uczestników obrotu po sesji giełdowej, na której były po raz ostatni notowane akcje „z prawem do dywidendy/z prawem do zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy.”

Gdzie szukać dodatkowych informacji o kontraktach terminowych? Strona internetowa - www.gpw.pl, (instrumenty --> kontrakty terminowe): „Warunki obrotu dla programu kontraktów terminowych na akcje spółek”; Standardy kontraktów terminowych; Informacje o seriach kontraktów w obrocie; Wyniki sesji. Informacje dostępne w domach maklerskich; Szkolenia dotyczące kontraktów terminowych: www.gpw.pl