Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

WYDATKI A WIELKOŚĆ PRODUKCJI (MODEL POPYTOWY GOSPODARKI) W GOSPODARCE I (MODEL POPYTOWY GOSPODARKI)

John Maynard KEYNES (1883–1946)

Jego głównym dziełem jest Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza opublikowana w 1936 roku (pierwsze wydanie polskie 1956), kwestionująca zasady liberalnej myśli ekonomicznej. Teorie Keynesa były reakcją na kryzys ekonomiczny lat 30. XX wieku (zapoczątkowany w 1929 roku w USA) i pomogły ustabilizować sytuację gospodarczą w Europie po II wojnie światowej. (…). Od lat 70. XX wieku do dzisiaj monetaryzm i neoliberalizm wypierają myśl Keynesa i jego zwolenników (keynesistów) ze świadomości społecznej. (Za: http://pl.wikipedia.org/wiki/John_Maynard_Keynes).

Michał KALECKI (1899-1970)

„Na trzy lata przed Keynesem opublikował Próbę teorii koniun-ktury (1933), w której podjął kwestię wpływu popytu globalnego na rozmiary i strukturę dochodu narodowego, wskazując w niej na decydującą rolę inwestycji. (…) W Teorii dynamiki gospodar-czej (1954) zawarł syntezę badań nad procesami wzrostu gospo-darki rynkowej. Sam Kalecki twierdził, iż w dużym stopniu wy-przedził Keynesa co do zasad sformułowanych przez niego w Ogólnej Teorii, a jego artykuły z lat 1933-1935 publikowane były w języku polskim lub francuskim i przez to pozostały praktycz-nie niezauważone”. ------------------------------------ (Za: http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Kalecki).

Przyjrzyjmy się „DWUSEKTOROWEJ” gospodarce (bez państwa i zagranicy) o STABILNYCH CENACH i NIE W PEŁNI WYKO-RZYSTANYCH MOŻLIWOŚCIACH PRODUKCYJNYCH. W tej gospodarce: Y=PNB=PKB=PNN* -------- * Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa W tej gospodarce: Y=PNB=PKB=PNN* -------- * Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa. Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa

1. RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA W NAJPROST-SZEJ GOSPODARCE ■ RÓWNOWAGĄ KRÓTKOOKRESOWĄ nazywamy stan, kie-dy przedsiębiorstwa produkują tyle dóbr finalnych, ile wszyscy chcą kupić. YE=AEPL YE – odpowiadająca równowadze produkcja w gospodarce. AEPL – zagregowane wydatki planowane (ang. aggregated expendi-tures, AE) w gospodarce.

YE=AEPL YE – odpowiadająca równowadze produkcja w gospodarce. AEPL – zagregowane wydatki planowane (ang. aggregated expendi-tures, AE) w gospodarce. Zwróć uwagę na STABILNOŚĆ tej sytuacji!

YE=AEPL Zwróć uwagę na STABILNOŚĆ tej sytuacji! To jest równowaga tego typu…

YE=AEPL Zwróć uwagę na STABILNOŚĆ tej sytuacji! To jest równowaga tego typu… …a nie tego typu.

YE=AEPL Uwaga! Chodzi o RZECZYWISTĄ produkcję, Y, w gospodarce, a nie o produkcję POTENCJALNĄ, Yp… ■ RZECZYWISTA PRODUKCJA stanowi ilość dóbr naprawdę wytworzoną w gospodarce. Natomiast POTENCJALNA PRO-DUKCJA odpowiada hipotetycznemu całkowitemu wykorzysta-niu zasobów tej gospodarki.

■ POTENCJALNA PRODUKCJA odpowiada hipotetycznemu całkowitemu wykorzystaniu zasobów tej gospodarki.* Kiedy rzeczywista produkcja w gospodarce równa się pro-dukcji potencjalnej, na rynkach czynników nie ma ani nadwyżki oferowanej ilości zasobów nad zapotrzebowa-niem na zasoby, ani nadwyżki zapotrzebowania na zasoby nad ich zaoferowaną ilością. Oznacza to, że na rynkach czynników panuje równowaga.

DYGRESJA W długim okresie zmiany potencjalnej produkcji, Yp, są nazywane WZROSTEM GOSPODARCZYM. W okresie krótkim, którego dotyczy nasz model popytowy gospodarki, zmiany zagregowanych wydatków, AEPL, powodują, że rzeczywista wielkość produkcji, YE, odchyla się od produkcji potencjalnej, YP.

DYGRESJA CD. KONIEC DYGRESJI W długim okresie zmiany potencjalnej produkcji, Yp, stanowią WZROST GOSPODARCZY. W okresie krótkim, którego dotyczy nasz model popytowy gospodarki, zmiany zagregowanych wydat-ków, AEPL, powodują, że rzeczywista wielkość produkcji, YE, waha się wokół wielkości produkcji potencjalnej, YP. KONIEC DYGRESJI

YE=AEPL W opisanej sytuacji planowane zagregowane wydatki w gospodar-ce, AEPL mają dwa źródła: - Planowane WYDATKI KONSUMPCYJNE gospodarstw domo-wych (ang. consumption, CPL) Planowane WYDATKI INWESTYCYJNE prywatnych przedsię-biorstw, IPL (ang. investment, I). AEPL = CPL+ IPL

KONSUMPCJA I OSZCZĘDNOŚCI CPL = KSK Yd + Ca ■ Dla różnych wielkości dochodu do dyspozycji gospodarstw do-mowych, Yd, funkcja konsumpcji wskazuje wielkość planowanej konsumpcji całkowitej, CPL.

Funkcja konsumpcji opisuje zależność CPL od Y (i YD) Funkcja konsumpcji opisuje zależność CPL od Y (i YD). Wielkość konsumpcji zależy od poziomu KSK i Ca. Zmiany YD powodują przesunięcia wzdłuż wykresu funkcji konsumpcji, a np. zmiany wielkości majątku gospodarstw domowych przesuwają cały ten wy-kres. ■ KONSUMPCJA AUTONOMICZNA, Ca, jest to konsumpcja, która nie zależy od bieżącej wielkości produkcji i dochodu, Yd. Ca α tga = KSK CPL Yd=Y CPL = KSK•Yd + Ca

■ Dla różnych wielkości dochodu do dyspozycji, Yd, funkcja osz-czędności wskazuje wielkość planowanych oszczędności, SPL. SPL = KSO•Yd - Ca

tgβ = KSO β SPL SPL=KSO•Yd -Ca -Ca Funkcja oszczędności opisuje zależność SPL od Y i YD. Na SPL jest przeznaczana stała część YD, której wielkość zależy od KSO (krań- cowej skłonności do oszczędzania). -Ca β tgβ = KSO SPL Yd=Y SPL=KSO•Yd -Ca

INWESTYCJE ■ Funkcja inwestycji opisuje zależność IPL firm od Y i YD. W da-nym okresie inwestycje nie zależą od Y i YD. IPL Yd=Y IPL=Ia

Ważne czynniki wpływające na IPL - Przewidywana stopa zysku

Ważne czynniki wpływające na IPL - Przewidywana stopa zysku Wysokość stopy procentowej

Ważne czynniki wpływające na IPL - Przewidywana stopa zysku - Wysokość stopy procentowej Tempo i kierunki postępu technicznego

Ważne czynniki wpływające na IPL - Przewidywana stopa zysku - Wysokość stopy procentowej - Tempo i kierunki postępu technicznego Ceny dóbr inwestycyjnych i koszty ich eksploatacji

Ważne czynniki wpływające na IPL - Przewidywana stopa zysku - Wysokość stopy procentowej - Tempo i kierunki postępu technicznego - Ceny dóbr inwestycyjnych i koszty ich eksploatacji Oczekiwania producentów

Ważne czynniki wpływające na IPL - Przewidywana stopa zysku - Wysokość stopy procentowej - Tempo i kierunki postępu technicznego - Ceny dóbr inwestycyjnych i koszty ich eksploatacji - Oczekiwania producentów - Stopień wykorzystania majątku produkcyjnego

USTALAMY WIELKOŚĆ PRODUKCJI, KTÓRA OD-POWIADA RÓWNOWADZE W GOSPODARCE, YE YE = AEPL (1)

USTALAMY WIELKOŚĆ PRODUKCJI, KTÓRA OD-POWIADA RÓWNOWADZE W GOSPODARCE, YE YE = AEPL (1) i AEPL = CPL + IPL (2)

USTALAMY WIELKOŚĆ PRODUKCJI, KTÓRA OD-POWIADA RÓWNOWADZE W GOSPODARCE, YE YE = AEPL (1) i AEPL = CPL + IPL (2) to: YE = CPL + IPL (3)

A AEPL 45° YA A teraz posłużymy się rysunkiem… Na rysunku (a) linia 45° składa się z punktów, w których Y jest równa AEPL (YE = AEPL). A AEPL Y 45° YA

CPL AEPL = CPL+ IPL AEPL IPL A teraz posłużymy się rysunkiem… Na rysunku (b) AEPL zależą od Y. Na AEPL składają się: CPL i IPL (AEPL = CPL + IPL). AEPL Y IPL AEPL = CPL+ IPL CPL

A CPL AEPL = CPL+ IPL AEPL 45° IPL YA A teraz posłużymy się rysunkiem… Na rysunku (a) linia 45° składa się z punktów, w których Y jest równa AEPL. Na rysunku (b) AEPL zależą od Y. Na AEPL składają się: CPL i IPL. A AEPL Y 45° YA IPL AEPL = CPL+ IPL CPL

A CPL AEPL = CPL+ IPL AEPL AEPL 45° AEPL IPL YA YE = AEPL (1) i A teraz posłużymy się rysunkiem… Na rysunku (a) linia 45° składa się z punktów, w których Y jest równa AEPL. Na rysunku (b) AEPL zależą od Y. Na AEPL składają się: CPL i IPL. AEPL AEPL Y IPL AEPL = CPL+ IPL 45° A CPL AEPL YA Y YE = AEPL (1) i AEPL = CPL + IPL (2) to: YE = CPL + IPL (3)

E AEPL = CPL+ IPL AEPL 45° YA Tylko w punkcie przecięcia się linii 45° z wykresem funkcji plano-wanych zagregowanych wydatków (tzw. krzyż keynesowski ) Y jest równa AEPL, czyli gospodarka znajduje się w stanie krótkookreso-wej równowagi (YE=AEPL). E AEPL Y 45° YA AEPL = CPL+ IPL

E AEPL = CPL+ IPL AEPL 45° YA Y AEPL = CPL+ IPL Istnieje tylko jedna wielkość produkcji, Y, przy której planowane zagregowane wydatki w gospodarce, AEPL, zrównują się z tą właś-nie wielkością produkcji, Y.

PRZYKŁAD LICZBOWY: CPL=0,7•Y i IPL=60

PRZYKŁAD LICZBOWY: CPL=0,7•Y i IPL=60 więc: Y=AEPL=CPL+IPL=0,7•Y+60

PRZYKŁAD LICZBOWY: CPL=0,7•Y i IPL=60 więc: Y=AEPL=CPL+IPL=0,7•Y+60 Y=200

MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I HAND-LU ZAGRANICZNEGO (procesy mnożnikowe, mnożnik-liczba)

MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I HAND-LU ZAGRANICZNEGO

MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I HAND-LU ZAGRANICZNEGO KSK•ΔI

MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I HAND-LU ZAGRANICZNEGO KSK•ΔI (KSK• ΔI)•KSK=KSK2•ΔI

MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I HAND-LU ZAGRANICZNEGO KSK•ΔI (KSK• ΔI)•KSK=KSK2•ΔI KSK2•ΔI•KSK=KSK3•ΔI …………………………………

MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I HAND-LU ZAGRANICZNEGO KSK•ΔI (KSK• ΔI)•KSK=KSK2•ΔI KSK2•ΔI•KSK=KSK3•ΔI ………………………………… Cały przyrost wydatków i produkcji, ΔY, wywołany pierwotnym wzrostem prywatnych inwestycji o ΔI, jest zatem SUMĄ WYRA-ZÓW CIĄGU GEOMETRYCZNEGO, którego pierwszy wyraz równa się ΔI, a iloraz wynosi KSK.

ΔI/(1-KSK) = ΔI/KSO ΔI KSK•ΔI (KSK• ΔI)•KSK=KSK2•ΔI ………………………………… Cały przyrost wydatków i produkcji, ΔY, wywołany wzrostem pry-watnych inwestycji o ΔI, jest zatem SUMĄ WYRAZÓW CIĄGU GEOMETRYCZNEGO, którego pierwszy wyraz równa się ΔI, a iloraz wynosi KSK. Tę sumę można obliczyć, posługując się wzorem: PIERWSZY WYRAZ CIĄGU/(1-ILORAZ CIĄGU) ΔI/(1-KSK) = ΔI/KSO

■ Mnożnik, M, to liczba, równa stosunkowi zapewniającej utrzy-manie krótkookresowej równowagi zmiany wielkości produkcji, ΔY, do będącej jej przyczyną zmiany zagregowanych wydatków, AEPL.

■ Mnożnik, M, to liczba, równa stosunkowi zapewniającej utrzy-manie krótkookresowej równowagi zmiany wielkości produkcji, ΔY, do będącej jej przyczyną zmiany zagregowanych wydatków, AEPL. Np. M = (ΔYE= ΔAEPL)/ΔI

M=(ΔYE=ΔAEPL)/ΔI = [ΔI/(1-KSK)]/ΔI

M=(ΔYE=ΔAEPL)/ΔI = [ΔI/(1-KSK)]/ΔI =1/(1-KSK)

M=(ΔYE=ΔAEPL)/ΔI = [ΔI/(1-KSK)]/ΔI =1/(1-KSK) =1/KSO.

Pamiętacie Państwo? CPL=0,7•Y i IPL=60

Pamiętacie Państwo? CPL=0,7•Y i IPL=60 M=(ΔYE=ΔAEPL)/ΔI = [ΔI/(1-KSK)]/ΔI =1/(1-KSK) =1/KSO = 1/0,3 = 3,(3)!