KOSZT KAPITAŁU

Każdy kapitał, niezależnie od źródła pochodzenia, wiąże się z poniesieniem pewnego kosztu.

Koszt długu Odsetki płacone przez pożyczkobiorcę są wliczane w ciężar kosztów i w ten sposób zmniejszają podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Efektywny koszt długu (kdef) pożyczki jednookresowej (tj. zaciąganej na jeden okres i spłacanej pod koniec tego okresu) wyraża się wzorem: kdef = (1 – T) · kd

Koszt długu

Koszt długu Koszt kapitału pożyczkowego (kd) dotyczy okresu, w jakim dokonywane były spłaty kredytu czyli miesiąca, kwartału itp.

Koszt długu kdef = (1 + kd)i – 1 Chcąc otrzymać wartość porównywalną, należy go przeliczyć na okres roczny. Efektywny równoważny koszt kredytu (kefd) wyraża się wzorem: kdef = (1 + kd)i – 1

Kapitał obcy ze sprzedaży obligacji

Kapitał obcy ze sprzedaży obligacji

Koszt kapitału własnego uprzywilejowanego Uprzywilejowanie co do wypłaty dywidend polega na przyznaniu pewnej procentowej części dywidendy akcjom uprzywilejowanym. Dywidendy są płacone z zysku po opodatkowaniu. Nie korzysta się w związku z tym z osłony podatkowej.

Koszt kapitału własnego uprzywilejowanego Koszt kapitału własnego uprzywilejowanego (ku) co do stałości dywidend stanowi relację wydatków dywidendowych do wpływów netto z emisji.

Koszt kapitału akcyjnego zwykłego

Przykład Przedsiębiorstwo rozważa pozyskanie kapitału własnego na drodze emisji akcji uprzywilejowanych co do pierwszeństwa w wypłacie dywidend. Akcje uprzywilejowane są oferowane na następujących warunkach: cena emisyjna jednej akcji uprzywilejowanej wynosi 120 zł, wartość nominalna akcji wynosi 100 zł, dywidendy mają być płacone w wysokości 6% wartości nominalnej akcji, koszty wprowadzenia akcji do obrotu wynoszą 3,00 zł / akcję, co zmniejsza wpływy emitenta. Należy obliczyć koszt kapitału własnego uprzywilejowanego.

Koszt kapitału własnego z zysków zatrzymanych Koszt kapitału własnego z zysków zatrzymanych można wyznaczyć stosując trzy podejścia: Model wyceny aktywów kapitałowych (CAPM – capital asset pricing model), Podejście zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF – discounted cash flow), Dochód z obligacji plus premia za ryzyko.

Model wyceny aktywów kapitałowych CAPM Zgodnie z modelem CAPM zakłada się, że wymagana przez właściciela stopa zwrotu jest uzależniona od stopy zwrotu z inwestycji wolnych od ryzyka oraz od premii za ryzyko właściwej dla określonej działalności gospodarczej.

Model wyceny aktywów kapitałowych CAPM ks = kRF + (kM – kRF) · ß

Kalkulacja współczynnika ß Współczynnik beta dla j-tej spółki (jej akcji) jest określany formułą:

Kalkulacja współczynnika ß Wariancja zwrotu dla portfela rynkowego wyraża się wzorem:

Kalkulacja współczynnika ß Kowariancja stopy zwrotu z i-tego aktywu i stopy zwrotu z portfela rynkowego wyraża się wzorem:

Zdyskontowane przepływy pieniężne DCF W podejściu DCF zwraca się uwagę na „zobowiązania” dywidendowe wobec właścicieli, wynikające z zatrzymania „ich” zysków. W tym przypadku wartość akcji jest równa wartości bieżącej strumienia rosnących dywidend.

Zdyskontowane przepływy pieniężne DCF Cenę akcji wyraża wówczas wzór

Zdyskontowane przepływy pieniężne DCF Zatem koszt kapitału własnego pochodzącego z zatrzymania zysków:

Dochód z obligacji plus premia za ryzyko W tym podejściu koszt kapitału pochodzącego z zatrzymania zysków jest zależny od potencjalnego dochodu z obligacji oraz premii za ryzyko.

Koszt kapitału własnego z emisji akcji zwykłych Koszt kapitału własnego pochodzącego z emisji nowych akcji wyznacza się na podstawie dwóch podejść: Zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF), uwzględniających dodatkowe koszty wprowadzenia akcji, Kosztów zysków zatrzymanych plus koszty wprowadzenia.

Zdyskontowane przepływy pieniężne DCF Koszt kapitału własnego pozyskanego na drodze emisji akcji wyraża wzór:

Koszty zysków zatrzymanych plus koszty wprowadzenia Koszty kapitałów własnych z zysków zatrzymanych liczy się według formuł wcześniej przedstawionych, Koszty wprowadzenia są ustalone np. na podstawie negocjacji z bankiem prowadzącym emisję akcji.

Średni ważony koszt kapitału Wypadkowy koszt kapitału finansującego firmę można określić na podstawie średniego ważonego kosztu kapitału (WACC – weighted average cost of capital). WACC wyraża się wzorem:

Przykład Spółka akcyjna dysponuje kapitałem, na który składa się: - 100 tysięcy akcji uprzywilejowanych o wartości nominalnej 100 zł / akcja; dywidenda wynosi 8% wartości nominalnej w skali roku; akcje uprzywilejowane spółki nie są przedmiotem obrotu giełdowego, były one sprzedawane według wartości nominalnej. - 1 milion 800 tysięcy akcji zwykłych o wartości nominalnej 60 zł/akcja; akcje spółki są notowane na giełdzie, ich cena wynosi obecnie 145 zł/akcję. - 80 tysięcy obligacji o wartości nominalnej 1 tys. zł/obligacja, oprocentowanych 12% w skali roku; aktualna cena rynkowa obligacji wynosi 1050 zł, - długoterminowy kredyt bankowy w wysokości 60800 tys. zł, stopa oprocentowania kredytu wynosi 10% w skali roku. Spółka charakteryzuje się dobrą kondycją finansową. Dywidenda wypłacona w poprzednim roku właścicielom akcji zwykłych wyniosła 29 zł/akcję. Na podstawie ubiegłych la ustalono, że wzrasta ona przeciętnie o 2,6% rocznie. Ostatnia wypłata odsetek dla posiadaczy obligacji nastąpiła przed 2 miesiącami. Spółka płaci podatek dochodowy według 27% stopy podatkowej. Wyznacz średni ważony koszt kapitału w analizowanej spółce akcyjnej.

Ryzyko jako element wpływający na koszt użycia kapitału Problemy podejmowania decyzji inwestycyjnych nigdy nie są oparte na modelach deterministycznych, stąd też każda tego typu decyzja jest obarczona pewnym ryzykiem. Decyzję o zaangażowaniu środków finansowych należy podjąć w danym czasie, natomiast skutki tej decyzji będą znane dopiero w przyszłości.

Ryzyko a koszt użycia kapitału Podjęcie ryzyka ma swoją cenę i w związku z powyższym to ryzyko uwzględnione musi być w koszcie użycia kapitału.

Metoda subiektywna Polega na pomnożeniu kosztu użycia kapitału przez indeks ryzyka subiektywnego.

Metoda subiektywna Przykład Przyjmijmy, że koszt użycia kapitału został ustalony na poziomie 20%, Ustalono trzy klasy ryzyka, którym nadano następujące wagi: Małe ryzyko 1,1 Średnie ryzyko 1,3 Wysokie ryzyko 1,5

Metoda subiektywna Czynniki kształtujące stopień ryzyka dla analizowanego przedsięwzięcia: Trudno jest określić rzeczywisty poziom inflacji w latach 2004-2010 ; Perspektywy rozwoju sektora, w którym działa spółka są średnio dobre ; Spółka z dużym prawdopodobieństwem będzie miała kłopoty ze sprzedażą swoich wyrobów, wystąpi duża bariera popytu.

Metoda subiektywna Przy założeniu, że poszczególne czynniki mają jednakowy wpływ na kształtowanie się kosztu użycia kapitału, indeks ryzyka subiektywnego wynosi

Metoda obiektywna K = Rf + ß · (Km – Rf) Oparta jest na wzorze: gdzie: K - koszt użycia kapitału, Rf - koszt użycia kapitału przy zerowym ryzyku Km - stopa rentowności uwzględniająca notowania na giełdzie w odniesieniu do wszystkich papierów wartościowych, ß - współczynnik korygujący, uwzględniający wpływ notowań giełdowych na rentowność w danym sektorze gospodarczym, w którym działa dana spółka.