PODSTAWY PROJEKTOWANIA I GRAFIKA INŻYNIERSKA PROJEKT nr 6 PODSTAWY PROJEKTOWANIA I GRAFIKA INŻYNIERSKA mgr inż. Krzysztof Redlarski e-mail: kred@zie.pg.gda.pl mgr Tomasz Gardzioła e-mail: tga@zie.pg.gda.pl

Tolerancja Wymiary pokazywane na rysunku technicznym są wymiarami nominalnymi, pożądanymi przez konstruktora. Ze względu na nieuniknione niedokładności wykonawcze wymiary rzeczywiste odbiegają od nominalnych. Dlatego konstruktor projektując element musi zdawać sobie sprawę z jaką klasą dokładności będzie wykonany dany element, aby spełniał określone wcześniej założenia projektowe.

Tolerancja Tolerancję T wymiaru określa się różnicę między górnym i dolnym wymiarem granicznym: T = B - A gdzie: A - wymiar graniczny dolny, B - wymiar graniczny górny.

Tolerancja ES = B - N es = B - N EI = A - N ei = A - N Odchyłka górna ES (wewnętrzna) lub es (zewnętrzna) oblicza się ze wzoru: ES = B - N es = B - N Odchyłka dolna EI (wewnętrzna) lub ei (zewnętrzna) oblicza się ze wzoru: EI = A - N ei = A - N gdzie: N - wymiar nominalny, A - wymiar graniczny dolny, B - wymiar graniczny górny.

Tolerancja Polska Norma przewiduje 19 klas dokładności numerowanych cyframi arabskimi: klasy od 1 do 4 - używa się do najdokładniejszych urządzeń precyzyjnych, klasy od 5 do 12 - używa się do typowych aplikacji maszynowych, klasy od 12 do 17 - używa się do mniej dokładnych urządzeń.

Chropowatość Chropowatość lub chropowatość powierzchni jest to cecha powierzchni ciała stałego, która oznacza rozpoznawalne optyczne lub wyczuwalne mechanicznie nierówności powierzchni, które nie wynikają z kształtu. Chropowatość w przeciwieństwie do falistości powierzchni, jest pojęciem odnoszącym się do nierówności o relatywnie małych odległościach wierzchołków. Wielkość chropowatości zależy od rodzaju materiału i przede wszystkim od rodzaju jego obróbki!

Chropowatość Na rysunkach technicznych chropowatość pokazuje się stosując znak chropowatości wraz z pożądanymi informacjami (norma PN-ISO 1302:1996):

Chropowatość Składa się ze znaku i wpisanej nad nim wartości, Zawsze wpisuje się największą dopuszczalną chropowatość, Jednograniczne, Dwugraniczne, Ra – średnie arytmetyczne odchylenie profilu od linii średniej, Rz – wysokość chropowatości wg 10 punktów profilu.

Chropowatość Klasa dokładności Ra Rz 1 80 320 2 40 160 3 20 4 10 5 6 2.5 7 1.25 6.3 8 0.63 3.2 9 0.32 1.6 0.16 0.8 11 0.08 0.4 12 0.04 0.2 13 0.02 0.1 14 0.01 0.05

Ćwiczenie