Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Gim. Im. ,,Solidarności” w Zespole Szkół w Korycinie OPIEKUN: Ewa Bojarzyńska ID grupy: 96_59_mp_g1 Kompetencja: Matematyczno – przyrodnicza ze wskazaniem chemii i fizyki Temat projektowy: Sitem wody nie nabierzesz Semestr/rok szkolny: II/2010/2011

Pierwsze zajęcia w II semestrze Dnia 02.09.2010 odbyły się nasze pierwsze zajęcia w II semestrze. Podzieliliśmy funkcje w zespole oraz wspólnie wybraliśmy temat projektowy. Wykonaliśmy także plakat, który obrazuje nasz temat pt: ,,Sitem wody nie nabierzesz” . Celem głównym projektu jest uświadomienie zagrożeń środowiska przyrodniczego występujących w gminie Korycin dotyczących zasobów wodnych.

Zapoznajemy się z tematem projektowym Dnia 09.09.2010 zapoznaliśmy się z tematem projektowym, treściami kształcenia, celami kolejnych zajęć. Dowiedzieliśmy się, że będziemy wykonywać przeróżne doświadczenia oraz zadania rachunkowe, które będą dotyczyć stężenia procentowego oraz rozpuszczalności. Uświadomiliśmy sobie potrzeby ochrony wód na Ziemi, wykazaliśmy potrzeby oszczędzania wody w gospodarstwie domowym. Uczyliśmy się zdobywać wiedzę przez działanie. Otrzymaliśmy : zeszyty, długopisy oraz pamięci sfinansowane z funduszy unijnych, które wykorzystujemy do dokumentowania treści poznawanych na zajęciach. 4

Szukamy informacji o wodzie Dnia 16.09.2010 odbyły się zajęcia w pracowni komputerowej. W Internecie wyszukiwaliśmy wiele ciekawych informacji dotyczących wody, jej: - budowie cząsteczki, - właściwościach, - występowaniu, - rodzajach wód. Uzupełniliśmy także test na wejście. Dowiedzieliśmy się w jaki sposób będziemy wypełniać ankiety i testy oraz jak korzystać z materiałów elerningowych. 5

Budowa cząsteczki wody 6

Właściwości wody Cząsteczka wody jest dipolem elektrycznym, ma budowę polarną. W związku z budową kątową cząsteczka wody ma niezwykłe właściwości: W temperaturze pokojowej jest cieczą, chociaż jej cząsteczka powstaje z gazów: tlenu i wodoru; Występuje w trzech stanach skupienia: stałym w postaci lodu, ciekłym w postaci wody i gazowym w postaci pary wodnej. Temperatura topnienia lodu i krzepnięcia wody w warunkach normalnych to 0°C; Temperatura wrzenia wody w warunkach normalnych to 100°C; Jest doskonałym rozpuszczalnikiem wielu substancji.

Podział wód 8

WYSTĘPOWANIE WodY w przyrodzie Woda atmosferyczna jako składnik powietrza; Woda pochłonięta przez substancję; Woda krystalizacyjna w minerałach; Woda jako składnik organizmów; Woda morska; Woda z rzek i jezior; Wody mineralne; Wody gruntowe i podziemnie.

Występowanie wody Woda: Stan wolny Ciecz: morza i oceany, jeziora, rzeki, strumienie, wody gruntowe, podziemne i mineralne składnik wielu organizmów żywych. Para wodna: w atmosferze Ciało stałe: lodowce Stan związany Wchodzi w skład wielu minerałów, jako woda krystalizacyjna.

Poznajemy właściwości i rodzaje wody Dnia 23.09.2010 przygotowując się do zajęć badawczych, zebraliśmy wszystkie informacje dotyczące wody, które wyszukaliśmy w Internecie. Wykonaliśmy plakaty prezentujące obieg wody w przyrodzie oraz rodzaje wód, aby utrwalić zdobytą na zajęciach wiedzę na ten temat. 11

Doświadczenia Na naszych zajęciach wykonaliśmy następujące doświadczenia: 1. Odparowanie wody z kranu i wody destylowanej na szkiełku zegarkowym. 2. Badanie rozpuszczalności wybranych substancji. 3. Obserwacja procesu rozpuszczania kryształków manganianu(VII) potasu(I). Z przeprowadzonych doświadczeń wyciągnęliśmy następujące wnioski: chemicznie czysta woda to woda destylowana, pozostałe wody to roztwory właściwe. Podzieliliśmy substancje na słabo rozpuszczalne w wodzie i dobrze rozpuszczalne w wodzie. Podczas procesu rozpuszczania występuje oddziaływanie międzycząsteczkowe, towarzyszy mu proces dyfuzji.

Doświadczenia 1.Odparowanie kropli wody na szkiełku zegarkowym. 13

Doświadczenia 2.Badanie rozpuszczalności wybranych substancji w wodzie. ( sól, cukier, kreda, ocet). 14

Doświadczenia 3.Obserwacja procesu rozpuszczania kryształku manganianu VII potasu . 15

Rozdzielanie mieszanin Dnia 30.09.2010 oglądaliśmy ciekawy film pt; "Przygotowujemy i rozdzielamy mieszaniny niejednorodne.„ Dowiedzieliśmy się w jaki sposób można rozdzielić mieszaniny niejednorodne. Podzieliliśmy się na 4 grupy i każda pracowała nad propozycją schematu doświa- dczenia do rozdzielenia jednej z mieszanin: 1. woda, piasek, sól 2. opiłki żelaza, woda, siarka 3. woda, kreda, olej 4. opiłki żelaza, piasek, siarka. 16

Wykonujemy zaprojektowane doświadczenia. (Doświadczenie I) Dnia 07.10.2010 wykonywaliśmy doświadczenia zaprojektowane 30.09.2010. Każda grupa prezentowała wyniki swojej pracy. Mieszanina do rozdzielnia - Grupa I - woda, piasek, sól Sposób rozdzielenia mieszaniny: - Na początku przesączono wodę oddzielając wodę od soli i piasku, a następnie odparowano wodę pozostawiając samą sól. 17

Doświadczenie II Mieszanina do rozdzielenia – Grupa II - opiłki żelaza, woda, siarka Sposób rozdzielenia: - Magnesem wyciągnięto żelazo z wody, a pozostałą mieszaninę oddzielono rozdzielaczem wykorzystu- jąc różnice w gęstościach substancji. (Siarka unosi się na powierzchni wody) 18

Doświadczenie III Mieszanina do rozdzielenia - Grupa III -woda, kreda, olej Sposób rozdzielenia – Do głębszego naczynia wlano olej, wodę oraz wsypano kredę i składniki wymieszano. Następnie otrzymaną zawiesinę kredy i wody oddzielono od oleju w rozdzielaczu. Zawiesinę kredy w wodzie oddzielono wykorzystując sączenie. 19

Doświadczenie IV Mieszanina do rozdzielenia - Grupa IV - opiłki żelaza, piasek, siarka Sposób rozdzielenia – Opiłki żelaza przyciągnięto magnesem, później dolano wodę do siarki i piasku, a następnie metodą sedymentacji, a następnie dekantacji oddzielono piasek. Pozostałą wodę z siarką rozdzielono rozdzielaczem. 20

Wnioski z przeprowadzonych doświadczeń Planując doświadczenia mające na celu rozdzielenie mieszanin, szukaliśmy różnic we właściwościach fizycznych substancji tworzących mieszaniny. Do rozdzielenia tych mieszanin wykorzystaliśmy te różnice np. różnicę w gęstościach substancji. W celu rozdzielenia substancji łatwo rozpuszczalnej od trudno rozpuszczalnej możemy wykorzystać metodę filtracji (sączenia). Niektóre substancje mają charakterystyczne właściwości np. żelazo posiada właściwości magnetyczne, co umożliwia oddzielenie żelaza od siarki i piasku. Kolejnym sposobem jest wykorzystanie procesu sedymentacji(opadanie cząsteczek pod wpływem siły ciężkości) i dekantacji(zlewanie cieczy znad osadu). 21

Wycieczka do oczyszczalni ścieków Dnia 02.10.2010 wybraliśmy się na pieszą wycieczkę do biologicznej oczyszczalni ścieków w Korycinie. Tam dowiedzieliśmy się w jaki sposób oczyszczają się ścieki, które trafiają do oczyszczalni. Na początku następuje oczyszczanie mechaniczna, zaś następnie biologiczne, które polega na tym, iż specjalną bakterie w postaci osadu czynnego rozkładają zanieczyszczenia znajdujące się w ściekach.   22

Wykład z chemii I Dnia 07.10.2010 mieliśmy wykład z Panem Adamem Cudowskim. Podczas tego spotkania ćwiczyliśmy tworzenie wiązań chemicznych oraz wykonywaliśmy ciekawe doświadczenia. Nauczyliśmy się miareczkowania za pomocą profesjonalnej biurety. Pan Adam przybliżył nam także budowę cząsteczki wody oraz o jej właściwościach. 23

Wykład z chemii II Dnia 12.10.2010 po raz kolejny spotkaliśmy się z Panem Adamem Cudowskim. Podczas wykładu Pan wyjaśnił nam pojęcie rozpuszczalności oraz stężenia procentowego. Wykonywaliśmy różne doświadczenia, jednym z nich było badanie rozpuszczalności cukru w wodzie. Po wykonaniu doświadczeń stwierdziliśmy, że na proces rozpuszczania ma wpływ rozdrobnienie substancji oraz temperatura rozpuszczalnika. 24

Rajd pieszy po naszych okolicach Dnia 09.10.2010 była piękna pogoda, więc wybraliśmy się na rajd pieszy po naszych okolicach. Celem naszej wycieczki było pobranie próbek wody. Pobraliśmy je z zalewu w Korycinie oraz rzeki Kumiałki. Będąc nad rzeką próbowaliśmy zaobserwować w tych wodach naturalne wskaźniki czystości wody np: raki oraz mikrofity. Dokonaliśmy pomiaru pH pobranych próbek wody. 25

Walizka eko – badacza Dnia 13.10.2010 przeprowadzaliśmy analizę pobranych próbek wody z rzeki i zalewu. Próbki badaliśmy na podstawie instrukcji zamieszczonej w zestawie. Do wykonania naszej analizy wykorzystaliśmy walizkę Eko – badacza. Dla próbek wody określaliśmy: twardość, PH, zawartość azotanów, fosforanów, amonu. Stwierdziliśmy, że w wodzie z zalewu jest więcej azotanów i fosforanów, co może być to spowodo- wane dużą ilością napływu nawozów z łąk wraz z deszczem. Pozostałe parametry spełniają określone normy. Woda w naszej rzece i zalewie jest czysta. 26

WYNIKI NASZYCH BADAŃ LP. Miejsca badania wody pH Twardość wody(mgCa/l) Zawartość fosforanów (mg/l) Zawartość azotanów (mg/l) Zawartość amonu(mg/l) Wartość dopuszczalna 6,5-9,5 80-500 mgCa/l 0,4-0,7 mg/l 50 mg/l 0,5 mg/l 1 Woda z rzeki-Laskowszczyzna 8 80 0,2 50 0,1 2 Kąpieliskozalew- Korycin 0,5 3 Woda z rzeki Korycin 90 20

Obliczenia procentowe Dnia 21.10.2010  wykonywaliśmy różne zadania, dotyczące obliczeń procentowych. Wykorzystaliśmy w tym celu tablicę interaktywną .  Wykonywaliśmy także obliczenia matematyczne, które są zawarte w testach e-learningowych. Wykorzystywaliśmy wzór na stężenie procentowe: 28

Festiwal Nauki Dnia 27.10.2010 nasza koleżanka Iwona opowiedziała nam o Festiwalu Nauki , w którym wzięła udział jako reprezentantka naszej grupy. Następnie otrzymaliśmy nagrody za projekt zrealizowany w I semestrze. Później mieliśmy do wykonania zadanie w grupach. 29

Wykład z chemii III 01.12. spotkaliśmy się po raz trzeci z p. Adamem Cudowskim. Wykonywaliśmy doświadczenia badające zawartość: Azotanów (V) i (III), jonów amonowych, krzemianów, chlorków oraz jonów żelaza (III) w wodzie z rzek: Narwi oraz Supraśl i jeziora Siemianówka. Na koniec oglądaliśmy film o globalnym ociepleniu.

Sitem wody nie nabierzesz- co to znaczy? Podczas zajęć podsumowujących szukaliśmy odpowiedzi na pytanie skąd taki tytuł tematu projektowego. Ustaliliśmy, że autor miał na myśli wodę bez zanieczyszczeń mechanicznych, pozbawioną substancji tworzących w wodzie zawiesinę. Nie znajdziemy sita o tak drobnych oczkach aby zatrzymać na nich cząsteczki substancji rozpuszczonych w wodzie. W większości przypadków woda, którą znajdujemy w przyrodzie jest roztworem właściwym różnych substancji mineralnych, które nadają jej smak oraz zapach. Takiej wody na pewno sitem się nie nabierze. Na sitach pozostaną tylko wszystkie zanieczyszczenia mechaniczne ze względu na właściwości fizyczne wody.

Bibliografia L.D.R. Wilford B. Earl ,,Podręcznik dla gimnazjum, chemia”; R. Janik K. Skrot ,,Chemia i my”; Vademecum Egzamin Gimnazjalny 2010; K.M. Pazdro Repetytorium z chemii; A. Rygielska Zadania dla uczestników konkursów chemicznych; M. Koszmider zbiór zadań podstawowych:

Dziękujemy Wykonali: Przemysław Bojarzyński, Anna Chwiećko, Karolina Banel. 33