Kierownik Pracowni: dr n. med. Anna Hajduk Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych Joanna Owsianowska Sam. Prac. Piel. Klin. PUM Kierownik Pracowni: dr n. med. Anna Hajduk

,,Ludzie, którzy przyjmują swoją starość nie robiąc z niej problemu, są młodsi od tych, którzy chcą za wszelką cenę zachować swoją młodość.” Antoni Kępiński

Proces starzenia Starzenie się jest procesem fizjologicznym, którego nie można powstrzymać. Przebieg procesu starzenia zależy od szeregu różnych czynników: genetycznych, środowiskowych, rodzaju przebytych chorób, urazów, stresów oraz od nastawienia do życia.

Główne problemy pielęgnacyjne Wynikają z występowania zaburzeń zarówno fizycznych jak i psychicznych, które doprowadzają do znacznych utrudnień w funkcjonowaniu pacjentów w wieku podeszłym.

Główne problemy… cd. Zaburzenia te, są stanami wieloprzyczynowymi i trudnymi do leczenia, przyczyniają się do stopniowej utraty niezależności przez osobę starszą. Do Wielkich Zespołów Geriatrycznych należą: upadki i zaburzenia mobilności, nietrzymanie moczu i stolca, upośledzenie wzroku i słuchu, zaburzenia otępienne, depresje starcze.

Główne problemy… cd. Do najpoważniejszych konsekwencji Wielkich Zespołów Geriatrycznych, które w sposób zdecydowany wpływają na zmniejszenie jakości życia należą: ograniczenie przestrzeni życiowej ograniczenie mobilności ograniczenie kontaktów ze światem zewnętrznym

Upadki Znaczne dolegliwości bólowe spowodowane doznanym urazem Ryzyko wystąpienia odleżyn u pacjentów wymagających unieruchomienia ze względu na rodzaj doznanego urazu Ryzyko wystąpienia przykurczów u osób, które wymagają unieruchomienia ze względu na charakter doznanego urazu

Upadki Lęk przed podejmowaniem aktywności spowodowany możliwością kolejnego upadku Osłabienie wiary we własne siły i możliwości spowodowane obawą przed kolejnym upadkiem Pogorszenie samopoczucia spowodowane brakiem aktywności Ryzyko wystąpienia sztywności i osłabienia w układzie kostno-mięśniowo-stawowym spowodowane zmniejszeniem lub zaniechaniem aktywności fizycznej

Interwencje pielęgniarskie Zebranie dokładnego wywiadu ukierunkowanego na ewentualne wcześniejsze występowanie upadków Stosowanie ćwiczeń poprawiających koordynację ruchową i równowagę Udzielanie informacji jak należy zachować się po upadku Zapewnienie pomocy psychologicznej dla osób z zespołem poupadkowym

Interwencje… cd Zapewnienie oprotezowania narządu wzroku i słuchu Dokonywanie systematycznej oceny stanu pacjenta (ostrość wzroku, słuch, ciśnienie tętnicze krwi, przyjmowane leki) Edukacja pacjenta i rodziny w zakresie organizacji bezpiecznego otoczenia

Nietrzymanie moczu i stolca Podrażnienie skóry w okolicy krocza spowodowane niemożnością utrzymania moczu w pęcherzu Ryzyko wystąpienia odleżyn spowodowane podrażnieniami skóry Ryzyko wystąpienia infekcji w układzie moczowym Ryzyko wystąpienia upadku

Nietrzymanie moczu i stolca Występowanie uczucia skrępowania i zawstydzenia spowodowane obawą przed wystąpieniem epizodu nietrzymania moczu w różnych sytuacjach Wycofanie się z aktywnego życia jako wyraz skrępowania i zawstydzenia Izolacja społeczna i związane z tym uczucie osamotnienia

Interwencje pielęgniarskie Rozpoznanie okoliczności towarzyszących epizodom nietrzymania moczu (w czasie wysiłku fizycznego, kichania, kaszlu) Motywowanie do aktywnego udziału w odzyskaniu kontroli nad zwieraczami Pomoc w utrzymywaniu i utrwalaniu nawyków czystości

Interwencje… cd. Edukacja w zakresie prawidłowych wzorców ułatwiających kontrolę nad wydalaniem, stosowania odpowiedniej diety i podaży płynów Pomoc w odbudowie relacji z otoczeniem

Upośledzenie wzroku i słuchu Trudności w porozumiewaniu się z otoczeniem Uczucie lęku związane z upośledzeniem orientacji Ryzyko wystąpienia różnego rodzaju reakcji obronnych Ryzyko wystąpienia podejrzliwości w stosunku do otoczenia Ryzyko upadku Występowanie uczucie osamotnienia spowodowane trudnościami w komunikowaniu się z otoczeniem Występowanie zmian charakterologicznych

Interwencje pielęgniarskie Zapewnienie odpowiedniego oprotezowania (okulary, aparat słuchowy) Stosowanie znaków szczególnych ułatwiających orientację Zapewnienie zajęcia i celu, które wzmocni poczucie własnej wartości

Interwencje… cd. Używanie prostych określeń i formułowanie prostych zdań oraz powtarzanie zdania w jego kontekście jeżeli pacjent nie dosłyszał Zachowywanie kontaktu wzrokowego z pacjentem

Zaburzenia otępienne Trudności w komunikowaniu się spowodowane zaburzeniami pamięci Trudności z wykonywaniem czynności higienicznych spowodowane pogłębiającymi się zaburzeniami pamięci, utratą możliwości wykonywania ruchów precyzyjnych Niewystarczające ilość godzin nocnego wypoczynku spowodowana częstym wybudzaniem się w ciągu nocy

Zaburzenia otępienne Drażliwość spowodowana stawianiem wymagań niedostosowanych do stanu chorego Ryzyko urazu spowodowane postępem choroby Lęk i niepokój spowodowany zaburzeniami pamięci, zagubieniem w otoczeniu Labilność emocjonalna Ryzyko wystąpienia zmian osobowości Ryzyko odwodnienia spowodowane przyjmowaniem płynów w niewystarczającej ilości

Zaburzenia otępienne Ryzyko oddalenia spowodowane pogarszającą się orientacją przestrzenną Ryzyko wystąpienia zachowań agresywnych Ryzyko wystąpienia odparzeń, odleżyn, przykurczów Ryzyko wystąpienia infekcji w drogach oddechowych spowodowane zaleganiem wydzieliny

Interwencje pielęgniarskie Zachęcanie pacjenta do nawiązywania kontaktów z otoczeniem Prowadzenie prostych ćwiczeń wspomagających pamięć Stwarzanie warunków do rozmowy Zachęcanie do utrzymywania niezależności

Interwencje… cd. Utrzymywanie stałego rytmu dnia Prowadzenie dyskretnego nadzoru w czasie przemieszczania się chorego Rozpoznawanie deficytów w zakresie zdolności do wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego

Interwencje… cd. Stwarzanie dogodnych warunków do nocnego wypoczynku Rozpoznawanie źródeł negatywnych emocji, które prowadzić mogą do wystąpienia zachowań gwałtownych Prowadzenie działań edukacyjnych w stosunku do rodziny chorego (istota choroby, komunikowanie się z chorym, pielęgnowanie zależne od fazy choroby, radzenia sobie ze stresem, grupy wsparcia)

Depresja Ryzyko podjęcia próby samobójczej Trudności w nawiązywaniu kontaktu z otoczeniem Niewystarczająca liczba godzin nocnego wypoczynku spowodowana częstym wybudzaniem się w ciągu nocy i wybudzaniem się we wczesnych godzinach rannych

Depresje Trudności w podejmowaniu prostych codziennych aktywności spowodowane obniżeniem napędu psychoruchowego Przeżywanie poczucia winy i beznadziejności spowodowane obniżonym nastrojem i uczuciem smutku Występowanie poczucia zmarnowanego życia – tzw. ujemny bilans życiowy Brak apetytu i związany z tym spadek masy ciała spowodowany niewystarczającym dowozem substancji odżywczych

Depresje Występowanie dolegliwości bólowych Zaniedbanie spowodowane trudnościami w podejmowaniu prostych aktywności życiowych Trudności z zapamiętywaniem spowodowane spowolnieniem tempa procesów psychicznych

Interwencje pielęgniarskie Prowadzenie całodobowej pilnej obserwacji chorego Nawiązanie kontaktu z pacjentem Uważne wysłuchiwanie skarg chorego Odwracanie uwagi od dolegliwości poprzez zapewnienie udziału w zajęciach terapeutycznych

Interwencje… cd. Zmniejszanie uczucia osamotnienia (obecność przy chorym) Zaplanowanie aktywności dostosowanych do stanu chorego Stwarzanie warunków do wypoczynku