Postrzeganie oleju rzepakowego Raport z badań zrealizowanych w Polsce przez TNS OBOP, październik 2011 Rafał Wadlewski Warszawa, 24 listopada 2011 r. 1

Znajomość rodzajów oleju P1. Proszę powiedzieć, jakie rodzaje olejów spożywczych Pan/i zna? Proszę podać ich rodzaje, kierując się tym, z czego zostały wytworzone, a nie marką czy nazwą handlową. (znajomość spontaniczna) P2. Odczytam teraz Panu/i listę różnych rodzajów olejów spożywczych. Proszę powiedzieć, które oleje Pan/i zna, nawet jeśli tylko ze słyszenia? (znajomość wspomagana kartą z rodzajami olejów) Znajomość spontaniczna Znajomość wspomagana Olej rzepakowy jest najczęściej wymienianym spontanicznie rodzajem oleju, traci jednak swoją przewagę, jeśli badanym ‘przypomni się’ o innych rodzajach przez przedstawienie listy olejów. Podstawa: wszyscy badani, n=600

Używane rodzaje olejów P3. Jak często stosuje się w Pana/i gospodarstwie domowym do przygotowywania posiłków następujące oleje spożywcze? (odpowiedzi na pytanie rekodowane, by pokazać odsetek używanych rodzajów olejów) Częściej: Osoby z wyższym wykształceniem – 93% Kierownicy, specjaliści – 95% Osoby oceniające swoją sytuację materialną jako dobrą – 96% Oleje stosowane kiedykolwiek Częściej: Osoby mające dochody poniżej 2500 PLN (dla gospodarstwa domowego) – 88% Stosujące także olej rzepakowy - 88% Najwięcej badanych sięgnęło po oliwę z oliwek, jednak niewiele mniej popularne są oleje słonecznikowy i rzepakowy. Badani stosują także mniej tradycyjnie stosowane w polskiej kuchni oleje jak sojowy, sezamowy czy ryżowy, prawdopodobnie np. przygotowując dania z bardziej egzotycznych kuchni. Częściej: Osoby mające 45-60 lat – 85% Z miast 200-500 tys. – 89% Emeryci i renciści – 90% Osoby mające dochody poniżej 2500 PLN (dla gospodarstwa domowego) – 88% Podstawa: wszyscy badani, n=600

Czy wiem czego używam? analiza stosowanych marek Jeśli najczęściej stosowanym olejem jest… olej rzepakowy olej słonecznikowy To według deklaracji badanych jest to olej marki… 54% osób deklarujących, że najczęściej stosuje olej słonecznikowy, jako używane marki podaje oleje rzepakowe marki Kujawski.. Podstawa: osoby stosujące dany rodzaj oleju najczęściej (min. raz w tygodniu)

Szczegółowe odpowiedzi Powody stosowania wybranych rodzajów oleju dane w % P5. Dlaczego w Pana(i) gospodarstwie domowym stosowany jest ….? (wybrano najczęściej stosowane oleje, odpowiedzi spontaniczne) rzepakowy słonecznikowy oliwa z oliwek lniany sojowy Z pestek winogron DOBRY DO SMAŻENIA TRADYCJA LUB PRZYZWYCZAJENIE WALORY SMAKOWE ZE WZGLĘDU NA WARTOŚCI ODŻYWCZE 30 12 11 2 15 7 18 2 4 1 25 3 10 13 8 10 21 1 7 25 3 Połączone kategorie można na nim smażyć ma przystępną cenę bo jest zdrowy z przyzwyczajenia ma dobry smak ma uniwersalne zastosowanie w kuchni wysoka jakość można go wszędzie kupić popularny ma wysoką temperaturę smażenia ze względu na zapach to polski olej lubię go / odpowiada mi jest dobry do pieczenia jest dobry do sałatek / surówek 28 17 16 12 10 7 6 5 3 2 15 7 16 4 3 1 2 20 4 38 1 22 3 2 - 37 3 - 40 4 12 1 6 9 2 20 - 18 3 1 16 7 2 21 - 20 4 35 Szczegółowe odpowiedzi N=487 N=491 N=538 N=194 N=152 N=228 przedstawiono najczęściej udzielane odpowiedzi 5

Powody (nie) używania oleju rzepakowego P7. Dlaczego w Pana(i) gospodarstwie domowym do przygotowania posiłków używa się oleju rzepakowego? (odpowiedzi spontaniczne) P10. Dlaczego w Pana(i) gospodarstwie domowym do przygotowania posiłków nie używa się oleju rzepakowego? (odpowiedzi spontaniczne) Jest stosowany ponieważ… Nie jest stosowany ponieważ… Olej rzepakowy jest najczęściej wybierany ze względu na korzystną cenę, a także możliwość wykorzystywania go do smażenia (‘nie przypala się’) oraz przekonanie o walorach zdrowotnych. Na przeszkodzie do jego stosowania stoi głównie przyzwyczajenie do stosowania innego rodzaju, choć pojawiają się także wątpliwości dotyczące jego jakości, smaku, zapachu oraz walorów zdrowotnych.

Do czego stosowane są oleje? dane w % P6. Biorąc pod uwagę przygotowanie posiłków, do czego jest używany w Pana(i) gospodarstwie domowym…? rzepakowy słonecznikowy oliwa z oliwek lniany sojowy z pestek winogron do smażenia do sałatek do przygotowania sosów i majonezu do zup (zamiast mięsa lub innego tłuszczu) do pieczenia ciast (jako składnik ciasta) do smarowania form do wypieków do pieczenia mięsa do duszenia mięsa do picia, leczniczo, na czczo, zdrowotnie 93 30 15 8 26 16 45 36 69 55 18 7 23 11 33 27 27 96 21 7 6 4 12 10 1 15 60 14 8 4 9 20 52 56 15 9 7 5 21 18 30 86 11 3 5 2 14 N=455 N=433 N=491 N=106 N=94 N=152 Głównym przeznaczeniem olejów rzepakowego i słonecznikowego jest smażenie. Oliwa z oliwek stosowana jest niemal zawsze na zimno, do sałatek, podobnie olej z pestek winogron. Podstawa: osoby stosujące dany rodzaj oleju minimum raz w miesiącu 7

Dlaczego olej rzepakowy jest zdrowy? POŁĄCZONE KATEGORIE O PODOBNYM ZNACZENIU (NETY) dane w % ZAWIERA NIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE - 14% OLEJE ROŚLINNE SĄ ZDROWE - 13% DOBRY DO SMAŻENIA - 7% DOBRY WPŁYW NA UKŁAD KRWIONOŚNY - 7% Badani są przekonani, że każdy olej roślinny jest zdrowy i cechę tę przenoszą na olej rzepakowy. Dodatkowo, co dziesiąty badany jest świadomy zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych w składzie oleju. Jednak co czwarta osoba nie potrafiła powiedzieć dlaczego uważa olej rzepakowy za zdrowy, co świadczy o dużej płytkości wiedzy na ten temat. 8

Wizerunek oleju rzepakowego dane w % Olej rzepakowy postrzegany jest w głównej mierze jako łatwo dostępny, produkowany w Polsce i tradycyjny oraz służący do smażenia. Zauważalna jest także jego przystępna cena. Podstawa: osoby znające olej rzepakowy, N=597 9

Podsumowanie Olej rzepakowy jest jednym z lepiej rozpoznawalnych olejów w Polsce, na poziomie znajomości oleju słonecznikowego i oliwy z oliwek. Jest także olejem najczęściej stosowanym w sposób regularny (minimum raz w tygodniu). Jednocześnie wiedza o oleju rzepakowym jest dość powierzchowna i koncentruje się na jego walorach związanych z przygotowaniem potraw smażonych. 21% badanych spontanicznie przyznaje, że jest to „zdrowy olej”, jednak co czwarta osoba nie potrafi powiedzieć na czym opiera to przekonanie. Najczęściej opinia o walorach zdrowotnych rzepaku wynika z przekonania, że wszystkie oleje roślinne są zdrowe, zatem olej rzepakowy też taki musi być. Olej rzepakowy postrzegany jest w głównej mierze jako łatwo dostępny w każdym sklepie i produkowany w Polsce. Ma także wizerunek oleju używanego w kuchni tradycyjnie od lat, głównie do smażenia. Zauważalna jest także jego przystępna cena. Ponad połowa użytkowników oleju słonecznikowego (używają go najczęściej) prawdopodobnie w rzeczywistości używa oleju rzepakowego, gdyż marki tego oleju podaje jako najczęściej stosowane.