Środki znieczulające w stomatologii zachowawczej i endodoncji Paulina Kuźnicka Magda Wątor Michał Trochimiuk

DEFINICJA Leki znieczulające: podawane dotkankowo odpowiednie stężenie odwracalna blokada przewodnictwa w nerwach czuciowych.

ZNIECZULENIA MIEJSCOWE najbardziej powszechna i najczęstsza forma znieczulenia w stomatologii różnica w porównaniu ze znieczuleniem ogólnym brak utraty świadomości brak niepamięci wstecznej.

Cechy środków miejscowo znieczulających cz. 1 Szybki efekt działania Bezpieczeństwo (duża rozpiętość między dawką terapeutyczną, a progową) Wolne wchłanianie Szybki rozkład Niedrażnienie tkanek

Cechy środków miejscowo znieczulających cz. 2 Nie upośledzają funkcji życiowych Nie ulegają rozpadowi w procesie wyjaławiania Nie wywołują działań ubocznych

Siła działania leków miejscowo znieczulających zależy od rodzaju włókien nerwowych. większa w nerwach bezmielinowych (mniejsze włókna i zakończenia nerwów) słabsze w gałęziach o większym przekroju z dużą zawartością mieliny.

Wybrane środki znieczulenia miejscowego Lignokaina Artykaina Bupiwakaina Mepiwakaina Prilokaina

Lignokaina obecnie powszechnie stosowany środek do znieczuleń miejscowych działanie znieczulające: 3 razy silniejsze i 4 razy dłuższe w porównaniu z tym samym stężeniem nowokainy toksyczność preparatu wzrasta ze stężeniem i nie jest proporcjonalne do toksyczności takich samych stężeń nowokainy nie drażni tkanek miejscowo, nie rozszerza naczyń krwionośnych zastosowana na powierzchnię błony śluzowej działa znieczulająco w codziennej praktyce stosowana w ampułkach

Lignokaina ampułka zawiera 2 ml 1 lub 2% czystego roztworu lub z dodatkiem 0,05mg L-noradrenaliny znieczulenie nasiękowe po 3-5 min i trwa ok. 1 h znieczulenie przewodowe po 5-10 min i trwa ok. 2 h dawka max w znieczuleniu nasiękowym dla dorosłego o masie ciała 70 kg - 200mg lidokainy, co odpowiada 20 ml 1 % roztworu lub 10 ml 2 % roztworu dawka max u dzieci roztwór 2 % Xylocainy nie przekraczać 10 ml

Lignokaina niekorzystne odczyny ustroju po podaniu jako wynik: przedawkowania leku, błędu technicznego w sposobie podania (bezpośrednie podanie do większego naczynia krwionośnego) 1% reakcji alergicznej noradrenalina dodana do lidokainy  odczyny ze strony układu krążenia i układu nerwowego przeciwwskazania do noradrenaliny: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, organiczne wady serca, ChNS, zaburzenia rytmu serca

Lignokaina Przy zabiegach u dzieci premedykacja (środki uspokajające) np. midazolam, diazepam kontrola zachowania pacjenta w trakcie zabiegu lek jest szybko eliminowany z organizmu lek gwarantuje szybki powrót do sprawności psychoruchowej w celu znieczulenia 1 zęba podać1-2 ml środka znieczulającego : przedsionkowo ¾ płynu , ¼ od strony podniebienia . 

Artykaina Preparaty: Ubistesin, Citocartin, Septanest W postaci chlorowodorku artykainy z adrenaliną, stężenie 4%, różnice w zawartości adrenaliny (1:100 000 lub 1:200 000) Dorośli:1 wkład (ok. 2 ml) wystarczający do przeprowadzenia prostych zabiegów Dzieci: nie stosować poniżej 4 roku życia zalecane dawkowanie: 0,04 ml roztworu/kg masy ciała, czyli ½ wkładu w przypadku dzieci o masie 22,5 kg, do jednego wkładu u dzieci o masie 45 kg.

Artykaina Nie przekraczać dawki 7 mg chlorowodorku artykainy na 1 kg masy ciała, co odpowiada 7 wkładom dla pacjenta ważącego 72 kg. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na leki miejscowo znieczulające lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Środki ostrożności: depresyjny wpływ na czynność mięśnia sercowego ostrożnie stosowana u pacjentów z blokiem serca.

Artykaina Ze względu na zawartość adrenaliny ostrożnie u pacjentów z: nadczynnością tarczycy, nadciśnieniem, ostrą niewydolnością układu sercowo-naczyniowego, cukrzycą, astmą, chorobami alergicznymi w wywiadzie nadwrażliwością na leki ciężką niewydolnością czynności wątroby. Nie stosować w okresie ciąży, jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne.

BUPIWAKAINA Środek znieczulenia miejscowego z grupy amidów W postaci chlorowodorku Dobrze rozpuszczalna w wodzie 4 razy silniejsza od lidokainy Długi czas działania – około 4h W postaci 0,25% oraz 0,5% roztworu

BUPIWAKAINA Maksymalna dawka jednorazowa: - czysta - 150mg - z adrenaliną - 300mg Nie stosować u dzieci poniżej 12 roku życia Bupivacaine, Marcaine, Marcain

MEPIWAKAINA W postaci chlorowodorku Działa szybciej i dłużej niż lidokaina Efekty znieczulenia już po 1-3 min. Czas działania 20-45 min. Wskazana dla pacjentów z grupy ryzyka, u których nie można zastosować środków zwężających naczynia /obciążenia układu sercowo-naczyniowego, oddechowego - astma oraz cierpiących na alergię - np. siarczyny

MEPIWAKAINA w postaci 1%, 1,5%, 2%, 3%, 4% roztworów Dawka maksymalna 180 mg Można stosować u dzieci Scandonest, Mepivatesin, Mepidont, Carbocaine

PRYLOKAINA W działaniu podobna do lidokainy / mniej toksyczna/ Szybko następuje znieczulenie Działa dłużej niż lidokaina w postaci 0,5%, 1%, 2% roztworu Niewskazana u pacjentów z niewydolnością mięśnia sercowego i dróg oddechowych oraz w niedokrwistości

PRYLOKAINA Dawka maksymalna - 200 mg Można stosować łącznie z epinefryną Przedawkowanie grozi methemoglobinemią Citanest , Prilocaine, preparat złożony - Xylonest

Dziękujemy za uwagę

Piśmiennictwo „Stomatologia wieku rozwojowego” pod red. Marii Springer- Nodzak „Atlas zabiegów w chirurgii stomatologicznej” pod red. Leszka Krysta Charakterystyka produktu leczniczego Septanest z adrenaliną Handbook of local anesthesia ed4 St. Louis, 1997, Mosby