MONITOROWANIE PROBLEMÓW NARKOTYKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM RAPORT WOJEWÓDZKI MONITOROWANIE PROBLEMÓW NARKOTYKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2007 ROKU Nowy Sącz, 17 kwietnia 2009 r.

WPROWADZENIE Raport Wojewódzki „Monitorowanie problemów narkotykowych w województwie małopolskim” opracowywany jest corocznie od 2004r. przez Eksperta Wojewódzkiego ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii Województwa Małopolskiego na potrzeby Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii funkcjonującego przy Krajowym Biurze ds. Przeciwdziałania Narkomanii w Warszawie.

CELE RAPORTU Celem Raportu jest: monitorowanie zjawiska narkomanii, zebranie możliwie największej ilości danych na temat problemów związanych z narkotykami i narkomanią, tworzenie wojewódzkiej bazy danych dotyczących problemów narkotykowych, ocena zasobów i deficytów w obszarze profilaktyki uzależnień od substancji psychoaktywnych na terenie województwa, opracowanie wniosków i rekomendacji w celu zwiększenia skuteczności prowadzonych działań profilaktycznych w obszarze przeciwdziałania narkomanii a także zwiększenia efektywności wydatkowania środków finansowych w ramach realizacji Małopolskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii a także programów gminnych, Wypracowanie wzorcowych systemowych rozwiązań w obszarze gromadzenia, przetwarzania i analizy danych z obszaru narkotyków i narkomanii.

ZAWARTOŚĆ MERYTORYCZNA RAPORTU Wprowadzenie /podstawy prawne, zasoby, źródła danych, specyfika województwa/, Opis sytuacji epidemiologicznej, charakterystyka zjawiska narkomanii na terenie województwa /używanie narkotyków i wyrobów tytoniowych, konsekwencje zdrowotne i społeczne/, Opis i ocena posiadanych zasobów oraz podejmowanych działań w województwie /ograniczenie popytu i podaży/, Wnioski i rekomendacje, Streszczenie.

ŹRÓDŁA DANYCH Do opracowania niniejszego raportu wykorzystano m.in.: Wyniki trzech badań przeprowadzonych w 2005r. na zlecenie Pełnomocnika Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom przez Biuro Badań Społecznych OBSERWATOR nt.: Opinii mieszkańców Małopolski na temat uzależnień oraz używania przez nich substancji psychoaktywnych . Kraków, maj 2005 r. Opinii uczniów z Małopolski na temat uzależnień oraz używania przez nich substancji psychoaktywnych . Kraków, maj 2005 r. Opinii osób uzależnionych z Małopolski na temat substancji psychoaktywnych. Kraków, maj 2005 r. Dane z Badań ESPAD 2007, Wybrane dane z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, przez gminy w 2007 roku,

ŹRÓDŁA DANYCH C.D. Dane: Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Sprawiedliwości, Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii, Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Krakowie (WOTUW), Małopolskiego Centrum Zdrowia Publicznego w Krakowie (MCZP), Krakowskiego Towarzystwa Pomocy Uzależnionym (KTPU), Krakowskiego Centrum Terapii Uzależnień (KCTU), Stowarzyszenia MONAR, Placówek leczenia uzależnień w Małopolsce, Policji i CBŚ, Wojewódzkiego Urzędu Pracy (WUP), Izb Wytrzeźwień, Małopolskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie, i innych.

WYBRANE DANE Z RAPORTU

CZYNNIKI SPECYFICZNE DLA WOJEWÓDZTWA Położenie na szlaku przemytu narkotyków - granica państwa, Duży ruch turystyczny /o charakterze rozrywkowym/, Znaczny odsetek studentów, Emigracja zarobkowa, Znaczne bezrobocie poza Krakowem.

POPULARNOŚĆ NARKOTYKÓW Odsetek osób sięgających po narkotyki w ciągu roku przed badaniem w Małopolsce i pozostałych województwach: Województwo 2007r. 2005r. 2003r. Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 0,92 1,74 1,66 1,20 0,84 0,89 0,79 1,15 0,93 1,01 1,59 0,95 1,02 0,63 0,75 1,08 0,80 0,77 0,19 1,29 0,72 1,07 1,51 1,07 1,36 1,15 2,25 0,84 0,88 1,02 0,58 1,12 1,68 1,67 054 1,24 0,63 0,29 0,88 0,78 0,99 0,67 1,35 1,07 0,69 0,62 0,42 0,66 *Diagnoza Społeczna 2007 Źródło: Diagnoza Społeczna 2007 Liczba osób sięgających po narkotyki w Małopolsce wzrosła w 2007r. w stosunku do 2003r., lecz spadła w stosunku do roku 2005. W porównaniu do innych województw Małopolska wypada stosunkowo dobrze. Najwięcej osób w 2007r. sięgało po narkotyki w województwie wielkopolskim (1,75%) a najmniej w warmińsko-mazurskim (0,63).

SZACOWANIE LICZBY PROBLEMOWYCH UŻYTKOWNIKÓW NARKOTYKÓW W wyniku przeprowadzonych w 2005 roku badań liczbę problemowych użytkowników narkotyków w Małopolsce oszacowano na 3500 do 5000 osób*. *Opinie osób uzależnionych z Małopolski na temat substancji psychoaktywnych. Raport z badania zrealizowanego przez BBS Obserwator. Kraków 2005.

ZGŁASZALNOŚĆ DO LECZENIA Systematycznie wzrasta liczba osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych. W roku 2007 leczono z tego powodu 2 056 pacjentów, co oznacza wzrost o 173 osób w porównaniu do roku 2006*. *Dane MCZP w Krakowie

ZABURZENIA PSYCHICZNE SPOWODOWANE UŻYWANIEM SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH Bardzo niepokojącym zjawiskiem jest bardzo gwałtowny wzrost liczby osób z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi używaniem leków uspokajających i nasennych. W 2006 roku z tego powodu leczono 213 osób a w 2007r. już 403 osoby.

CHOROBY ZAKAŹNE WŚRÓD UŻYTKOWNIKÓW NARKOTYKÓW – HIV/AIDS W Małopolsce corocznie rejestruje się nowe przypadki zakażeń HIV. Wśród osób zakażonych znaczny odsetek stanowią narkomani. W 2004 r. wśród zdiagnozowanych przypadków 35% stanowili narkomani. Odsetek ten w 2005 roku zmniejszył się do 20% by w 2006r. zwiększyć się do 33,3%.

PROGRAM METADONOWY W roku 2000 objętych leczeniem substytucyjnym było 50 osób, w 2006 liczba ta wzrosła do 90 by w 2007r. spaść do 78. Wśród osób objętych programem w 2007r. było 26 kobiet i 52 mężczyzn*. *Dane Poradni Metadonowej w WSS im Rydygiera w Krakowie.

PRZESTĘPSTWA Z USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU NARKOMANII Rok 2007 był kolejnym (drugim) rokiem, w którym zmniejszyła się liczba przestępstw popełnionych w Małopolsce z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, zwłaszcza z Art. 59 (udzielenie środków odurzających, nakłanianie do użycia w celu osiągnięcia korzyści majątkowej) i Art. 62 (posiadanie środków odurzających).

WNIOSKI I REKOMENDACJE W celu zwiększenia skuteczności prowadzonych działań profilaktycznych w obszarze przeciwdziałania narkomanii a także zwiększenia efektywności wydatkowania środków finansowych w ramach realizacji Małopolskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2008-2013 a także programów gminnych w kolejnych latach rekomenduje się: W obszarze monitorowania Tworzenie spójnego systemu monitorowania problemów narkotykowych na poziomie województwa, Powołanie międzyinstytucjonalnego zespołu ekspertów celem rozwijania systemu informacji o narkotykach i narkomanii, W celu zapewnienia aktualnych informacji dotyczących problemów narkotykowych w Małopolsce przeprowadzenie w roku 2009 na terenie województwa badań ankietowych w oparciu o metodologię gwarantującą porównanie wyników badań do badań z 2005r. a także badań ESPAD (w oparciu o próbę badawczą pozwalającą ocenić skalę problemów narkotykowych na poziomie powiatów),

WNIOSKI I REKOMENDACJE W obszarze monitorowania C.D. Przeprowadzenie badań pozwalających na oszacowanie liczby osób uzależnionych od narkotyków (oraz substancji działających podobnie) w województwie z uwzględnieniem środka/substancji wiodącej, co pozwoli m.in. na odpowiednią organizację i planowanie programów leczniczych i substytucyjnych, Kontynuowanie rozwoju współpracy wojewódzkiej, krajowej i zagranicznej , Monitorowanie świadczeń i nakładów finansowych w kontekście dyslokacji świadczeń,Prowadzenie punktu konsultacyjnego dla realizatorów monitoringów lokalnych, Zgodnie z punktem 4.7 przyjętego przez Sejmik Województwa Małopolskiego Małopolskim Programem Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2008-2013 wspieranie Eksperta Wojewódzkiego ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii Województwa Małopolskiego w realizacji zadań ustawowych poprzez wyposażenie w narzędzia, zaplecze i środki finansowe, Kontynuowanie współpracy z samorządami gminnymi w ramach kolejnych projektów monitorowania narkotyków i narkomanii w Małopolsce.

WNIOSKI I REKOMENDACJE W obszarze lecznictwa Kontynuowanie prac w kierunku utworzenia placówki stacjonarnej dla dzieci i młodzieży uzależnionej od substancji psychoaktywnych, Wspieranie tworzenia i funkcjonowania placówek o charakterze ambulatoryjnym w szczególności dla dzieci i młodzieży, Finansowanie dalszego rozwoju funkcjonujących w ramach Małopolskiego Ośrodka Szkolenia Terapeutów Uzależnień działającego przy WOTUW /Studium Umiejętności Psychologicznych i Studium Psychoterapii Uzależnień/, Zwiększenie nakładów finansowych przez Województwo Małopolskie na realizację konkursów grantowych w zakresie profilaktyki I i II rzędowej ze szczególnym uwzględnieniem redukcji szkód, Inicjowanie i wspieranie działań w kierunku zwiększenia liczby placówek wykonujących nieodpłatne, anonimowe badania na obecność HIV – zwłaszcza usytuowanych poza Krakowem.

WNIOSKI I REKOMENDACJE W obszarze profilaktyki Zwiększenie nakładów finansowych przeznaczanych na konkursy grantowe na działania z zakresu profilaktyki pierwszorzędowej, Prowadzenie kampanii edukacyjnych o zasięgu wojewódzkim z zakresu przeciwdziałania narkomanii, zagrożeń HIV/AIDS oraz uzależnienia od leków, Zapewnienie wsparcia merytorycznego oraz inicjowanie projektów dla samorządów gminnych z zakresu tworzenia gminnych programów przeciwdziałania narkomanii.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ