SANKCJE WADLIWYCH CZYNNOŚCI PRAWNYCH
1) nieważność (tzw. nieważność bezwzględna) 2) wzruszalność (tzw 1) nieważność (tzw. nieważność bezwzględna) 2) wzruszalność (tzw. nieważność względna) 3) bezskuteczność zawieszona 4) bezskuteczność względna
NIEWAŻNOŚĆ dotyczy czynności prawnych czynność prawna nieważna nie wywołuje skutków prawnych zamierzonych przez strony brak wywołania zamierzonych skutków ex tunc następuje z mocy prawa (ipso iure) uwzględniana przez sąd z urzędu np. art. 14 § 1, art. 73, art. 82, art. 83, 58 k.c.
Konwalidacja - uchylenie wadliwości uprzednio dokonanej czynności prawnej kontrowersyjne jest jej dopuszczenie w razie nieważności czynności prawnej: 1) tradycyjny pogląd uznaje taką możliwość w sytuacjach określonych w przepisach prawnych np. art. 14 § 2, art. 890 § 1 k.c. 2) krytyka takiego poglądu - Z. Radwański
Konwersja - przekształcenie nieważnej czynności prawnej w inną - tzw Konwersja - przekształcenie nieważnej czynności prawnej w inną - tzw. zastępczą, ważną czynność prawną nieważna czynność prawna musi odpowiadać wszystkim istotnym wymogom innej, tzw. zastępczej czynności prawnej opiera się na tzw. hipotetycznej woli stron uzasadnieniem jest tzw. życzliwa interpretacja (benigna interpretatio) tzw. konwersja ustawowa
WZRUSZALNOŚĆ czynność prawna wywołuje skutki prawne określone w treści oświadczenia woli, ale są one niepewne; zależą od tego, czy składający wadliwe oświadczenie woli lub inna osoba wskazana w przepisie prawnym nie doprowadzi do jej unicestwienia np. art. 84-88, art. 388, art. 705 k.c.
sposoby wzruszenia określa ustawa: 1) złożenie na piśmie oświadczenia woli o uchyleniu się od skutków dokonanej czynności prawnej, np. art. 88 k.c. 2) wydanie orzeczenia sądowego np. art. 15, art. 17 k.r.o., art. 388 k.c., art. 705 k.c. w razie wzruszenia czynność prawna nie wywołuje żadnych skutków prawnych ex tunc
czynność prawna wzruszalna może zostać konwalidowana – wskutek bezskutecznego upływu terminu (konwalidacja milcząca) lub zrzeczenia się prawa do jej wzruszenia (konwalidacja wyraźna); skutki prawne stają się wówczas definitywne
zgoda stanowi oświadczenie woli o treści akceptującej BEZSKUTECZNOŚĆ ZAWIESZONA gdy ustawa wymaga dla dokonania czynności prawnej nie tylko złożenia oświadczeń woli strony lub stron, ale ponadto jeszcze wyrażenia zgody przez osobę trzecią zgoda stanowi oświadczenie woli o treści akceptującej do czasu udzielenia zgody lub jej odmowy czynność prawna wiąże strony zasada: zgoda może być udzielona przed, podczas lub po złożeniu oświadczeń woli przez osoby dokonujące czynności prawnej tzw. potwierdzenie (np. art. 18 § 1 k.c.) ma moc wsteczną (ex tunc – art. 63 § 1 k.c.); do tego czasu tzw. czynność prawna kulejąca, niezupełna (negotium claudicans) np. art. 18 § 1,103 § 1, 248 § 2, 519 § 2 k.c. art. 63 § 2 k.c.: „Jeżeli do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, oświadczenie obejmujące zgodę osoby trzeciej powinno być złożone w tej samej formie”.
BEZSKUTECZNOŚĆ WZGLĘDNA względnie bezskuteczne są takie czynności prawne, które tylko w stosunku do oznaczonych osob nie wywołują zamierzonych skutków prawnych; względem innych są w pełni skuteczne następuje ona: 1) z mocy prawa (ipso iure) – np. art. 1036 zd. 2 k.c. 2) z mocy orzeczenia sądowego – art. 527 i art. 59 k.c.