Ochrona i kształtowanie Środowiska przyrodniczego semestr III Ogrody renesansowe Włochy

Wczesnorenesansowy ogród miał się stać, zgodnie z przekazami autorów starożytnych tekstów (Owidiusz, Pliniusz Młodszy, Marek Terencjusz Warron) miejscem, w którym życie nabiera szczególnego uroku. Miał tworzyć oprawę dla spokojnego wypoczynku, kontemplacji, umiarkowanych gier i zabaw, rozmów i spotkań w kameralnych "giardino segreto". Jednak formę włoskiego ogrodu wczesnorenesansowego określiły przede wszystkim trzy czynniki: - wszechobecność tradycji antyku, w którym nawet wielkie budowle cesarskiego Rzymu miały charakter zamknięty i "dośrodkowy", - pofałdowany włoski pejzaż, w którym nie ma północnoeuropejskich rozległych, płaskich terenów, - struktura władzy - Włosi niemal do XX wieku nie mieli własnego państwa, a rywalizacja miast-państw wykluczała myśl o absolutyzmie.

W końcu XV w. przy willach położonych wokół Rzymu i Florencji powstały pierwsze włoskie ogrody renesansowe VILLA MEDICI, FIESOLE, 1455

PALAZZO PICOLOMINI, PIENZA, 1460

Widok z niewielkiego tarasu Palazzo Picolomini na dolinę d'Orcia.

W pierwszej połowie XVI w W pierwszej połowie XVI w., szczególnie pod wpływem florenckich Medyceuszy, ogród stawał się stopniowo wyrazem potęgi i prestiżu, miał olśniewać zaproszonych gości i zaspokajać ambicje patrycjuszowskiego ego. Architekci i ogrodnicy koncentrowali się coraz bardziej na tworzeniu image właściciela niż na projektowaniu samego ogrodu. W połowie wieku ogrody stały się już dużymi założeniami lokalizowanymi na szycie lub stoku wzgórza, na którym stała willa, poniżej której znajdowało się kilka symetrycznych tarasów, ułożonych wzdłuż centralnej osi. Pałac dominował nad okolicą a z tarasu rozpościerał się widok na odległy krajobraz. Postęp techniki umożliwił wyposażanie ogrodów w systemy fontann, kaskad i wodospadów podkreślających malowniczość założenia. Jednym z najsłynniejszych ogrodów tego okresu są ogrody Boboli na tyłach Palazzo Pittii we Florencji.

Ogród tarasowy przy Villa Ruspoli

Giardino segreto przy Villa Ruspoli

VILLA MADAMA, RZYM, 1520

Widok z pałacu na eksedrę

PALAZZO TE, MANTUA, 1525/1534

Na pierwszym planie eksedra, w głębi giardino segreto.

Giardino segreto

Eksedra

VILLA MEDICI - POGGIO A CAJAVILNO

JARDINES DE LAS REALES ALCAZARES, SEVILLA, 1543

GIARDINO BUONACCORSI, POTENZA PICENA  

VILLA MEDICI DI CAREGGI, 1615

  VILLA PAPA GIULIO

Villa Papa Giulio - fasada

Villa Papa Giulio - dziedziniec

Villa Papa Giulio - Nymphaeum

VILLA MANDRAGORE

VILLA CASTELLO, TOSKANIA, 1538

OGRODY BOBOLI - FLORENCJA - 1550

Przykładem wspaniałego ogrodu późnorenesansowego jest ogród przy Villa d'Este w Tivoli realizowany w latach 1550-1572

Villa Lante w Bagnaia k/Vitebro, Lacjum, 1566-1587 jest połączeniem formalnego ogrodu włoskiego (ze zgeometryzowanymi parterami i reprezentacyjną fontanną w centrum) i wspinającego się na zbocze - za pałacami - ogrodu swobodniej zaprojektowanego wokół osiowego ciągu fontann i wodospadów.

Formalny ogród renesansowy poprzedzający dwa symetryczne pałace i osiowy system schodzących ze zbocza wzgórza fontann i iwodospadów Urządzenia wodne ogrodu Villa Lante 

GIARDINI DI GIUSTI, VERONA, 1580

GIARDINO BARDINI, FLORENCJA

ISOLA BELLA, LAGO MAGGIORE, 1650/1670 

VILLA CAPRAROLA, VITERBO, 1560/1570

LEVENS HALL, 1690 Projekt: Guillaume Beaumont

Topiary w Levens Hall pochodzą z 1815r

A tak na marginesie – czym byłby renesans bez …

bez Sandro Botticelli …

…bez madonn Rafaela Santii

…bez Leonarda da Vincii

Rysunek stanowi ilustrację Leonarda do fragmentu traktatu ,,O architekturze ksiąg dziesięcioro” Witruwiusza, poświęconego proporcjom ludzkiego ciała. Według Witruwiusza wysokość człowieka to 10 modułów, gdzie moduł to wysokość głowy mierzona od brody do nasady włosów. Otwarta dłoń również ma długość jednego modułu. Głowa człowieka ma wielkość 1/8-1/6 od wysokości piersi do góry, do miejsca, w którym zaczynają się włosy. Od włosów do podbródka dzieli się na trzy części: w górnej czoło, w drugiej nos, w trzeciej usta z podbródkiem. Długość mierzona od nadgarstka do łokcia jest długością stopy człowieka. Stopa to 1/6 człowieka, łokieć – 1/4, pierś – 1/4, szerokość rozstawionych ramion równa wzrostowi człowieka.

Studium perspektywiczne do Pokłonu Trzech Króli

Opracowanie: mgr inż. Elżbieta Jakubowska Bibliografia: - ,,Historia ogrodów” L. Majdecki - ,,1001 ogrodów, które warto w życiu zobaczyć” Spenser-Jones - http://www.historiasztuki.com.pl - Wikipedia