Kto handluje z kim?

Kto handluje z kim? Czy i jakie są zależności pomiędzy wielkością państwa a jego wymianą z zagranicą? Czy i jakie są zależności pomiędzy wielkością handlu a dystansem geograficznym? Czy takie zależności rzeczywiście występują?

Najważniejsi partnerzy handlowi USA źródło: Ekonomia międzynarodowa P Najważniejsi partnerzy handlowi USA źródło: Ekonomia międzynarodowa P.Krugman, M.Obstfeld

Kto handluje z kim? Rozmiar gospodarek krajów europejskich i wartość ich wymiany handlowej z USA

Patrząc na handel światowy jako całość, ekonomiści odkryli, że rozmiary handlu między dowolnymi krajami dość dokładnie opisuje następujące równanie: Tij = A x Yi x Yj / Dij, Gdzie: A-stała, Tij – wartość handlu między krajem i oraz y, Yi – wartość PKB kraju i, Yj – wartość PKB kraju j, Dij – odległość między krajami i oraz j Oznacza to, że wartość wymiany handlowej miedzy dwoma dowolnymi krajami jest proporcjonalna (przy innych czynnikach niezmienionych) do iloczynu ich PKB oraz maleje wraz ze wzrostem odległości między nimi.

Równanie to znane jest pod nazwą grawitacyjnego modelu handlu Powodem przyjęcia takiej nazwy jest analogia do prawa grawitacji odkrytego przez Newtona: przyciąganie pomiędzy dwoma obiektami jest proporcjonalne do iloczynu ich mas i maleje wraz ze wzrostem odległości między nimi.

Model grawitacyjny handlu W 2004 roku wszystkie kraje świata razem wzięte wyprodukowały dobra i usługi o wartości około 40 bilionów dolarów. Z tej sumy nieco ponad 25% było przedmiotem sprzedaży pomiędzy krajami, co oznacza, że wartość światowego handlu towarami i usługami przekroczyła 10 bilionów dolarów

Hipotetyczne wydatki Kraj Udział w światowym PKB (%) PKB (mld dolarów) Kraj A 40 4 Kraj B 30 3 Kraj C 20 2 Kraj D 10 1 Wartość eksportu Kraj/eksport do A B C D - (1,6) 1,2 0,8 0,4 - (0,9) 0,6 0,3 - (0,4) 0,2 - (0,1)

Najwięksi eksporterzy (2008 mld $) Najwięksi importerzy (2008 mld $) Najbogatsze państwa (PKB, bln $, 2009) 1. Niemcy – 1462 1. USA – 2169 1. USA – 14,27 2. Chiny – 1428 2. Niemcy – 1204 2. Japonia – 5,049 3. USA – 1287 3. Chiny – 1132 3. Chiny – 4,758 4. Japonia – 782 4. Japonia – 762 4. Niemcy – 3,235 5. Holandia – 633 5. Francja – 706 5. Francja – 2,635 6. Francja – 605 6. Wlk. Brytania – 632 6. Wlk. Brytania – 2,198 7. Włochy – 538 7. Holandia – 573 7. Włochy – 2,09 8. Belgia – 476 8. Włochy – 555 8. Brazylia – 1,482 9. Rosja – 472 9. Belgia – 469 9. Hiszpania – 1,438 10. Wlk. Brytania – 459 10. Korea Płd. – 435 10. Kanada – 1,319 11. Kanada – 456 11. Kanada – 418 11. Rosja – 1,255 12. Korea Płd. – 422 12. Hiszpania – 401 12. Indie – 1,243 13. Hong-Kong (wew., re-export) – 370 13. Hong-Kong (wew.) – 393 13. Australia – 0,920 14. Singapur – 338 14. Meksyk – 323 14. Meksyk – 0,866 15. Arabia Saudyjska – 313 15. Singapur – 319 15. Korea Płd. – 0,800 16. Meksyk – 292 16. Indie – 293 16. Holandia – 0,789 17. Hiszpania – 268 17. Rosja – 292 17. Turcja – 0,593 18. Tajwan – 256 18. Tajwan – 240 18. Indonezja – 0,514 19. ZEA – 232 19. Polska – 210 19. Szwajcaria – 0,481 20. Szwajcaria – 200 20. Turcja – 202 20. Belgia – 0,461 …29. Polska - 171 21. Australia - 200 21. Polska – 0,423 Unia Europejska – 15,9 Świat – 57,53 Źródło: WTO, CIA, The World Factbook

Najwięksi eksporterzy (2009 mld $) Najwięksi importerzy (2009 mld $) Najbogatsze państwa (PKB, bln $, 2010 PPP_ 1. Chiny– 1202 1. USA – 1605 1. USA – 14,7 2. Niemcy – 1126 2. Chiny – 1006 2. Chiny – 9,8 3. USA – 1056 3. Niemcy – 938 3. Japonia – 4,3 4. Japonia – 581 4. Francja – 560 4. Indie – 4,0 5. Holandia – 498 5. Japonia – 552 5. Niemcy – 2,9 6. Francja – 485 6. Wlk. Brytania – 482 6. Rosja – 2,2 7. Włochy – 406 7. Holandia – 445 7. Brazylia – 2,194 8. Belgia – 370 8. Włochy – 413 8. Wlk. Brytania – 2,189 9. Korea Płd. – 364 9. Belgia – 352 9. Francja – 2,160 10. Wlk. Brytania – 352 10. Kanada – 330 10. Włochy – 1,7 11. Kanada – 317 11. Korea Płd. – 323 11. Meksyk – 1,5 12. Rosja – 303 12. Hiszpania – 288 12. Korea Płd. – 1,4 13. Singapur – 270 13. Indie – 250 13. Hiszpania – 1,376 14. Meksyk – 230 14. Singapur – 246 14. Kanada – 1,335 15. Hiszpania – 219 15. Meksyk – 242 15. Indonezja – 1,033 16. Tajwan – 204 16. Rosja – 192 16. Turcja – 0,958 17. Arabia Saudyjska – 192 17. Tajwan – 174 17. Australia – 0,889 18. ZEA – 175 18. Australia – 165 18. Iran – 0,863 19. Szwajcaria – 173 19. Szwajcaria – 156 19. Tajwan - 0,807 20. Indie – 163 20. Polska – 147 20. Polska – 0,721 …27. Polska - 134 21. Austria - 143 21. Holandia - 0,680 Unia Europejska – 15,2 Świat – 74,43 Źródło: WTO, CIA, The World Factbook

  Udział Europy w Polskim eksporcie w roku 2011 wyniósł 89,6%, Azji 5,8%, Ameryki Północnej oraz Południowej 3,4%, Afryki 1% oraz Australii i Oceanii 0,3%.

Najważniejsi partnerzy handlowi Polski (eksport) Partner handlowy PKB (bln $,2009) Udział w polskim eksporcie Niemcy 3,2 26,1 Włochy 2,09 6,9 Francja 2,6 6,8 Holandia 0,789 4,2 Belgia 0,461 2,1 Hiszpania 1,4 Słowacja 0,049 2,3 Wlk. Brytania 6,4 Czechy 0,189 5,8 Węgry 0,124 2,7 Szwecja 0,397 USA 14,2 1,8 Japonia 5,0 0,2 Rosja 1,2 3,7 Ukraina 0,115 Białoruś 0,9 Chiny 4,7 1,1

Najważniejsi partnerzy handlowi Polski (2010) Partner handlowy Udział w światowym PKB (PPP) Udział w polskim handlu (suma udziału w Eks. i Imp.) Niemcy 3,0 47,71 Rosja 14,78 Włochy 2,4 11,82 Francja 2,9 11,14 Chiny 13,2 10,54 Czechy 0,35 9,6 Wlk. Brytania 8,92 Holandia 0,9 7,78 Słowacja 0,16 4,76 Belgia 0,53 4,71 Szwecja 0,46 4,7 Hiszpania 1,8 4,66 Węgry 0,25 4,51 USA 20,2 4,44 Ukraina 0,41 3,6 Austria 0,45 3,56 Korea Płd. 1,9 2,97 Litwa 0,075 1,79 Białoruś 0,17 1,52

Bliski Wschód Syria Liban Izrael Jordania

Handel Izraela z państwami azjatyckimi Import (mln $) eksport (mln $) Azja 1465 1117,3 Uzbekistan 0,1 1,3 Azerbejdżan 0,1 4,8 Indonezja 10,1 1,2 Armenia 0,1 0,4 Gruzja 23,3 1,5 Indie 200,7 211,9 Hong-Kong 119,3 308,3 Wietnam 26,9 51,8 Turkmenistan 0,0 0,0 Tajwan 65,9 55,1 Japonia 207,3 55,1 Jordania 19,6 19,2 Myanmar 0,0 0,2 Malezja 6,1 23,5 Chiny 517,5 193,2 Singapur 74,3 29,2 Sri Lanka 4,9 5,3 Filipiny 8,7 5,8 Korea Płd. 142,1 89,5 Kazachstan 0,0 2,7 Tajlandia 35,0 50,6 Inne 3,4 6,3   Egipt 4,3 36,9

Co wpływa na model grawitacyjny? Odległość między państwami (zwiększenie odległości o 1% zmniejsza rozmiary handlu o 0,7% do 1%) Dogodne położenie geograficzne (położenie tranzytowe, dostęp do morza, porty, infrastruktura) Podobieństwa i różnice kulturowe oraz językowe Polityka handlowa (środki taryfowe, parataryfowe i pozataryfowe) Przynależność do organizacji (swh, uc) Wspólna waluta Stosunki polityczne