Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi Dr Joanna Piątkowska-Małecka

Ukształtowanie powierzchni Ziemi

Podstawy ekologii Ekologia – nauka zajmująca się badaniem czynników rządzących rozmieszczeniem i częstością występowania organizmów w środowiskach naturalnych Nisza ekologiczna – zespół relacji pomiędzy organizmem a środowiskiem Populacja – zespół osobników należących do jednego gatunku i zamieszkujących ten sam obszar Zespół ekologiczny – populacje wielu gatunków zamieszkujących wspólnie określone siedlisko Ekosystem – organizmy wchodzące w skład zespołu ekologicznego i zajmowane przez nie środowisko

Łańcuch troficzny (piramida troficzna) System prowadzący od producentów do drapieżców najwyższego poziomu

Obieg materii w ekosystemie

Biogeografia i biosfera Biogeografia – zajmuje się rozmieszczeniem i częstością występowania organizmów na Ziemi Biosfera – strefa rozwinięta na styku atmosfery, hydrosfery i litosfery, w której rozwija się życie

Siedliska naturalne na powierzchni Ziemi Atmosfera Środowiska lądowe Środowiska wodne (morskie i słodkowodne) Środowiska sedymentacyjne

Środowiska lądowe Główne zespoły lądowe zdeterminowane są przez: klimat – charakterystyczny dla danego obszaru zespół zjawisk i procesów atmosferycznych Makroklimat – klimat przeciętny charakterystyczny dla danego regionu, którego dane są oparte o pomiary wykonywane na wysokości 2 m nad ziemią. Mezoklimat – (klimat lokalny) zmodyfikowany przez czynniki działające w średniej skali np. rzeźba terenu, obecność bagien etc. Mikroklimat – zmodyfikowany przez roślinność i odniesiony do warstwy przygruntowej Równoleżnikowe strefy klimatyczne i formacje roślinne na ziemi

Strefy klimatyczne Strefa równikowa (klimatów wilgotnych) Strefy podrównikowe (klimatów zmiennych) Strefy zwrotnikowe (klimatów suchych) Strefy podzwrotnikowe (klimatów zmiennych) Strefy umiarkowane (klimatów wilgotnych-morskich i suchych-kontynentalnych) Strefy podbiegunowe i biegunowe

Klimaty tropikalne Typ I – klimaty równikowe – gorące, zawsze wilgotne, wysokie i wyrównane temperatury (22-26º C), z małymi wahaniami dobowymi, obfite opady (ponad 2000 mm), rozłożone równomiernie w roku. Typ II – klimaty podrównikowe – gorące, zmienne, z letnią porą deszczową, temperatury wysokie (17-28º C), opady dość obfite (500-1500 mm)

Klimaty subtropikalne Typ III – klimaty zwrotnikowe – gorące, suche, temperatury wysokie (20-26º C), o znacznych wahaniach dobowych, opady skąpe (poniżej 200 mm), nieregularne Typ IV – klimaty podzwrotnikowe – zmienne, z zimową porą deszczową, temperatury latem wysokie i zimą niskie (10-17º C), opady średnie (400-600 mm)

Klimaty umiarkowane Typ V – klimaty umiarkowane ciepłe i wilgotne – temperatury średnie (11-18º C), ze słabo zaznaczoną zimą, opady obfite głównie latem (ok. 1000 mm) Typ VI – klimaty umiarkowane chłodne i wilgotne – temperatury niskie (7-10º C), z mroźną zimą, opady obfite (600-800 mm) Typ VII – klimaty umiarkowane chłodne i suche – temperatury niskie (5-10º C), z wyraźną pora suchą, opady niewielkie (poniżej 400 mm) Typ VIII – klimaty umiarkowane bardzo chłodne i wilgotne – temperatury (-1-+3º C), długotrwałe i mroźne zimy, opady niezbyt obfite (300-600 mm)

Klimaty zimne Typ IX – klimaty podbiegunowe – pogody zmienne, temperatury niskie (-10-+2º C), opady niskie (150-400), duża wilgotność Typ X – klimaty górskie – duże zróżnicowanie regionalne

Główne zespoły lądowe

Azonalne typy roślinności Słone łąki Namorzyny Wrzosowiska Łąki Torfowiska Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności Słone łąki Namorzyny Wrzosowiska Łąki Torfowiska Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności Słone łąki Namorzyny Wrzosowiska Łąki Torfowiska Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności Słone łąki Namorzyny Wrzosowiska Łąki Torfowiska Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności Słone łąki Namorzyny Wrzosowiska Łąki Torfowiska Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności Słone łąki Namorzyny Wrzosowiska Łąki Torfowiska Roślinność wodna

Wysokość nad poziomem morza a klimat i roślinność

Środowiska wodne Morskie Śródlądowe

Środowiska wodne na skraju kontynentu

Organizmy morskie i sieć troficzna oceanu

Skamieniałości Skamieniałości – faktyczne pozostałości lub ślady organizmów, które wymarły tysiące lub miliony lat temu, znajdowane głównie w skałach osadowych.

Skamieniałości Części twarde – zęby i kości kręgowców, odpowiednio twarde elementy bezkręgowców Części miękkie – resztki skóry, naczyń krwionośnych, liście roślin

Skamieniałości Ośródki – puste miejsce w skale po organizmie, powstałe na skutek rozpuszczenia szkieletu przez działanie wody Odciski – spłaszczona ośródka Skamieniałości śladowe – tropy, nory i inne ślady działalności życiowej organizmów

Zespół procesów prowadzący do powstania skamieniałości. Fosylizacja Zespół procesów prowadzący do powstania skamieniałości.

Etapy fosylizacji Rozkład tkanek miękkich i rozczłonkowanie szkieletu. Pogrzebanie w osadzie i mineralizacja (zastąpienie cząsteczek organicznych związkami nieorganicznymi). Przed pogrzebaniem w osadzie kość może być: Nadtrawiona Wygładzona Przedziurawiona przez korzenie