Wolność Wolność
Pojęcie wolności Wolność polityczna Wolność metafizyczna wolność od przymusu Wolność metafizyczna wolność podejmowania wyboru Wolność
Wolność
Wolność
Determinizm a wolność Atomizm teoria parenklizy (Epikur, 341-271 pne) z Samos Wolność
„Pragniemy, abyś przy tych rzeczach i to jeszcze poznał, że ciałka, pędząc pionowo w dół przez próżnię na mocy własnych ciężarów, w zgoła nieokreślonym czasie i w nieokreślonych miejscach nieco zbaczają w przestrzeni, tylko tyle, ile mógłbyś nazwać zmienionym drgnięciem. Bo gdyby nie miały zwyczaju odchylania się, to wszystkie spadałyby w dół, jak krople deszczu, przez przepastną próżnię. I nie byłoby powstało zderzenie, ni cios nie byłby się zrodził pośród zaczątków. Tak nic byłaby nigdy natura nie zrodziła” Titus Lucretius Carus (94-54 pne), De rerum natura. Wolność
Wolność jako złudzenie Wolność jako subiektywne przeżywanie duszy (Leibniz) Wolność jako złudzenie oparte na nieznajomości przyczyn własnych działań (Spinoza) Strawson: wolne są czyny odczuwane jako wolne (a nie kompulsywne), bez względu na przyczyny Wolność
Wolność jako złudzenie Wolność jako subiektywne przeżywanie duszy (Leibniz) Wolność jako złudzenie oparte na nieznajomości przyczyn własnych działań (Spinoza) Strawson: wolne są czyny odczuwane jako wolne (a nie kompulsywne), bez względu na przyczyny Wolność
Wolność
Wolność
Demon Laplace’a Demon, który zna położenia i pędy wszystkich cząstek w jakiejś chwili, zna całą przeszłą i przyszłą historię świata Pierre Simon de Laplace (1749-1827) Wolność
Determinizm a wolność Teoria kwantów określa tylko rozkład prawdopodobieństwa Kot Schrödingera Wolność
Wolność
Indeterminizm Determinizm jako złudzenie oparte na założeniu, że podmiot jest transcendentny Wolność
Indeterminizm Determinizm jako złudzenie oparte na założeniu, że układ przyrodniczy jest zamknięty prawa nauki zakładają idealizacje założenia, że czynniki pominięte w sformułowaniu prawa nie mają wpływu na bieg zdarzeń (chociaż mają, ale zazwyczaj znikomy) wymagają kontroli eksperymentalnej oraz warunek ceteris paribus założenie, że żadne nieznane czynniki nie wywierają wpływu na bieg zdarzeń wymaga randomizacji eksperymentu Wolność
Formy determinizmu kauzalizm finalizm teoria harmonii przedustawnej przyczyny wywołują określone skutki (następstwa) finalizm zdarzenia zmierzają do określonego ostatecznego celu teoria harmonii przedustawnej okazjonalizm „monady nie mają okien” Wilhelm Gottfried Leibniz (1646-1716) Wolność
Problem teodycei Manicheizm (Mani, 216-276): Św. Augustyn (354-4300: jest dwóch Bogów Św. Augustyn (354-4300: zło jest brakiem dobra (↓Platon) istoty wolne nie muszą wybierać dobra dzieło stworzenia jest bardziej harmonijne, gdy człowiek jest wolny Leibniz: nasz świat jest najlepszy z możliwych (optymizm) Wolność
Idealizm absolutny (Hegel) Krytyka kantowskiego dualizmu zjawiska i rzeczy samej w sobie Wolność atrybutem ducha. Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) Wolność
Idealizm absolutny (Hegel) Krytyka kantowskiego dualizmu zjawiska i rzeczy samej w sobie Wolność atrybutem ducha. Duch jest wolny, gdy jest u siebie samego Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) Wolność
Idealizm absolutny (Hegel) Krytyka kantowskiego dualizmu zjawiska i rzeczy samej w sobie Wolność atrybutem ducha. Duch jest wolny, gdy jest u siebie samego Duch dąży do samowiedzy do uświadomienia sobie własnej wolności (przez swoje przedstawienia) tworzy siebie samego Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) Wolność
Idealizm absolutny (Hegel) Alienacja (wyobcowanie) = przedstawienie sobie czegoś własnego jako coś obcego Zniesienie Dialektyczny schemat rozwoju Ducha: teza Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) antyteza synteza Wolność
Idealizm absolutny (Hegel) Byt Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) Niebyt Przyroda Idea Wolność
Idealizm absolutny (Hegel) Byt Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) Niebyt Stawanie się Przyroda Idea Wolność
Idealizm absolutny (Hegel) Byt Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) Niebyt Stawanie się Przyroda Idea Duch Wolność
Idealizm absolutny (Hegel) Dzieje powszechne przedstawieniem Ducha Bieg dziejów jest rozumny; zatem konieczny „Chytrość rozumu” „Herosi ducha” „Wolność = uświadomiona konieczność” Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) Wolność