HAŁAS
WPROWADZENIE Sygnały dochodzące z otoczenia, rejestrowane narządem słuchu, nazywa się dźwiękami Niektóre z nich są dla nas muzyką, inne drażnią nas lub nawet powodują uszkodzenia słuchu.
JAKI DŹWIĘK NAZYWAMY HAŁASEM ? to występujący w środowisku niepożądany lub szkodliwy dla zdrowia człowieka dźwięk. Źródło: definicja hałasu z Portalu Wiedzy Onet: http://portalwiedzy.onet.pl/19952,,,,halas,haslo.html
Natężenie hałasu mierzymy w decybelach [dB]. Cechą dźwięku jest częstotliwość. Dźwięki o wysokiej częstotliwości wydają nam się głośniejsze i bardziej dokuczliwe niż dźwięki o niskiej częstotliwości i tym samym natężeniu. Decybelomierz Źródło grafiki: http://i1.ebayimg.com/01/i/05/97/1f/2b_1_b.JPG
RODZAJE HAŁASU I ICH ŹRÓDŁO Transport – autostrady, skrzyżowania dróg z intensywnym ruchem, hałaśliwe tramwaje, stare i niesprawne samochody. Przemysł – fabryki, inwestycje budowlane, na których pracuje ciężki sprzęt i jeżdżą duże ciężarówki. Rekreacja – motocykle i inne pojazdy o napędzie motorowym: motorówki, skutery wodne i śnieżne, kosiarki do trawników, piły do drewna, dyskoteki itp.
SKALA DŹWIĘKU różne źródła hałasu 0 – 20 dB Wrażenie kompletnej ciszy 30 dB Nieznaczny szelest liści 40 dB Ciche obszary miasta w godz. 2.00-4.00 nad ranem 50 dB Zwykła rozmowa w pomieszczeniu, silnik samochodu osobowego na wolnych obrotach
SKALA DŹWIĘKU różne źródła hałasu 60 - 80 dB Samochód osobowy jadący z prędkością 50 km/h 78 - 92 dB Ciężarówka jadąca z prędkością 50 km/h 75 - 100 dB Motocykl jadący z prędkością 50 km/h 100 dB Pociąg jadący z prędkością 100 km/h
SKALA DŹWIĘKU różne źródła hałasu 85 - 103 dB Dyskoteka, bardzo szybki pociąg jadący z prędkością 300 km/h 110 dB Start odrzutowca 105 - 120 dB Nisko łatające samoloty wojskowe 120 - 140 dB Możliwe uszkodzenie narządu słuchu
Warto wiedzieć Natężenie hałasu na przerwie szkolnej– 85 do 100 dB
Z punktu widzenia szkodliwości dla zdrowia hałasy można podzielić na:
Hałasy o poziomie poniżej 35 dB nie są szkodliwe dla zdrowia, ale mogą być denerwujące. Do hałasów tych zalicza się np. szum wody, brzęk przekładanych naczyń lub narzędzi. Hałasy te mogą przeszkadzać w pracy wymagającej skupienia np. projektowaniu, pisaniu itp.
Hałasy o poziomie od 35 do 70 dB wywierają ujemny wpływ na układ nerwowy człowieka. Pociąga to za sobą zmęczenie i spadek wydajności pracy. Może on obniżyć zrozumiałość mowy i utrudnić zasypianie i wypoczynek.
Hałasy o poziomie od 70 dB do 85 dB trwające stale, mogą powodować zmniejszenie wydajności pracy, trwałe osłabienie słuchu, bóle głowy i ujemny wpływ na ustrój nerwowy człowieka.
Hałasy o poziomie od 85 do 130 dB powodują liczne uszkodzenia słuchu i różne schorzenia, jak zaburzenia układu krążenia, nerwowego, równowagi i inne oraz uniemożliwiają zrozumiałość mowy nawet z odległości 0,5 metra.
Hałasy o poziomie od 130 dB do 150 dB pobudzają do drgań niektóre wewnętrzne organy ludzkiego ciała, powodując ich trwałe schorzenie, a niekiedy zupełne zniszczenie. Ludzie pracujący w takim hałasie mają z reguły poważnie osłabiony, a najczęściej uszkodzony słuch.
Hałasy o poziomie powyżej 150 dB już po 5 minutach całkowicie paraliżują działanie organizmu, powodują mdłości, zaburzenia równowagi, uniemożliwiają wykonywanie skoordynowanych ruchów kończyn, zmieniają proporcje zawartości składników we krwi, wytwarzają u człowieka stany lękowe i depresyjne, powodują inne objawy chorób psychicznych. Wśród ludzi zatrudnionych w hałasie o tym poziomie (np. w hamowniach silników odrzutowych) aż 80 % zapada na nieuleczalne choroby.
SKUTKI HAŁASU Pomimo tego, że jesteśmy przyzwyczajeni do różnych dźwięków towarzyszących nam na co dzień, każdy hałas irytuje nas i męczy fizycznie oraz psychicznie. Utrata słuchu, bezsenność i ciągły stan napięcia nerwowego, nazywany też stresem, to objawy szkodliwych dla zdrowia skutków, które wywołuje hałas. Dźwięki o natężeniu 70 dB są dla człowieka trudne do zniesienia przez dłuższą chwilę. Szkodliwe natężenie dźwięków zaczyna się na poziomie 90 dB, a ból pojawia się przy natężeniu 130 dB.
cd. SKUTKI HAŁASU Nasz narząd słuchu potrafi „przyzwyczaić się” do stałych, głośnych dźwięków. Człowiek przestaje się przed nimi bronić, ale one istnieją i ciągle są odbierane, a po jakimś czasie powodują trwałe uszkodzenie słuchu.
cd. SKUTKI HAŁASU Hałas szkodzi nie tylko ludziom. Wiele zwierząt jest bardzo wrażliwych na dźwięki. Nagły hałas powoduje: gwałtowne ucieczki zwierząt (szczególnie ptaków), zaprzestanie karmienia młodych i opuszczanie stałych siedlisk. Gwałtowne, głośne dźwięki wywołują reakcje lękowe u ludzi i zwierząt, a ciągłe oddziaływanie nawet niewielkiego hałasu może wyzwalać u ludzi agresję.
HAŁAS MOŻE POWODOWAĆ ROZDRAŻNIENIE BEZSENNOŚĆ CHOROBY ŻOŁĄDKA BÓLE GŁOWY PRZEDWCZESNE ZMĘCZENIE NERWOWOŚĆ HAŁAS MOŻE POWODOWAĆ PODWYŻSZONE CIŚNIENIE KRWI CHOROBY SERCA OBNIŻENIE UWAGI ZABURZENIA KRĄŻENIA KRWI ZABURZENIA TRAWIENIA OBNIŻENIE ZDOLNOŚCI OBSERWACJI
CZY WIESZ, ŻE … Około 450 milionów mieszkańców Europy (czyli 65% populacji) przez 24 godziny na dobę jest narażone na oddziaływanie hałasu o natężeniu 55 dB, który wywołuje niepokój i negatywnie wpływa na zdrowie. Około 113 mln ludzi (17% populacji) jest narażone na hałas o natężeniu powyżej 65 dB, to znaczy powyżej poziomu, w którym obserwuje się poważne negatywne skutki zdrowotne. Około 10 mln ludzi żyje w środowisku, w którym hałas przekracza poziom 75 dB przez 24 godziny na dobę, co jest niedopuszczalne.
Źródło grafiki: praca własna
Co możemy zrobić? Zadbajmy o siebie, pokochajmy ciszę: rozmawiajmy zamiast krzyczeć do siebie usiądźmy w czytelni, przeczytajmy coś ciekawego spacerujmy zamiast biegać zjedzmy w spokoju drugie śniadanie bawmy się w grupach wykorzystując zabawy, które lubimy: „karteczki”, „pchełki” itp.
PODSUMOWANIE W ostatnich latach na całym świecie, klimat akustyczny środowiska znacznie się pogorszył. Coraz trudniej jest znaleźć miejsca, w których można wypocząć i nie być narażonym na nadmierny hałas.
Wibracje Człowiek jak i zwierzęta źle znosi wibracje ziemi. W czasie zagrożenia trzęsieniem ziemi ludzie wpadają w panikę a zwierzęta wykazują nadmierną nerwowość. Wibracjom towarzyszą różne objawy chorobowe: neurowegetatywne, gastryczne, zmiany ciśnienia, zmiany w EKG. Trudno wskazać epidemiologiczne lub fizjologiczne przyczyny tych dolegliwości. Szkodliwe efekty wibracji zależą od ich częstotliwości i natężenia.
Wibracje Wibracje przenoszone są na organizm przez bezpośredni kontakt z układami drgającymi. Ich oddziaływanie zależy od amplitudy i częstotliwości. Drgania o pewnych częstotliwościach mogą powodować rezonans narządów. Szczególnie niebezpieczne są wibracje o częstotliwościach 4–18 Hz. Mogą powodować bóle klatki piersiowej, zaburzenia oddechowe, zmiany ciśnienia krwi. Długotrwałe oddziaływanie wibracji prowadzi do choroby wibracyjnej objawiającej się zaburzeniem krążenia, wzmożonym drżeniem kończyn i bólami o różnej lokalizacji.
W kontakcie z człowiekiem drgania dzielimy na: egzogenne – przekazywane przez narzędzia udarowe, siedzisko pojazdu endogenne – towarzyszące np. chodowi, skokom, kaszlowi ogólne – przenoszone na stojącego człowieka przez kończyny dolne na cały organizm miejscowe – działające przeważnie przez ręce
Wpływ wibracji Wibracje 5 do 15 Hz mają wpływ na układ oddechowy. Mięśnie oddechowe dostosowują swoją pracę do wibracji i oddychanie jest utrudnione. Wibracje od 10 do 30 Hz powodują drgania pola widzenia (na przykład drgania 18 Hz w helikopterach utrudniają odczytanie podziałki na wskaźnikach pokładowych).
Wpływ wibracji Długotrwałe wibracje powodują bóle stawów, grzbietu oraz części lędźwiowej kręgosłupa. Dolegliwości te pojawiają się u kierowców samochodów ciężarowych, rolników, operatorów maszyn drogowych po 30-40 latach. Wibracje < 2 Hz wywołują chorobę komunikacyjną (jednym z jej typów jest choroba morska) z nudnościami, wymiotami. Objawy nasilają się przy koncentrowaniu wzroku na przedmiotach, które znajdują się w pobliżu i również się poruszają. Wibracje 5 Hz powodują zmniejszenie ostrości widzenia poprzez rezonans oraz kłopoty z koordynacją przedniego odcinka oka, utrudniają akomodację.
Dolegliwości wywołane wstrząsami Drgania < 40 Hz (młoty pneumatyczne) Bóle stawów przedramienia, ramienia, nadgarstka (dotyczy 50 % ludzi narażonych na takie wibracje) Choroba Kienbocka Choroba Kohlera Bóle reumatyczne typu zapalnego Urazy nadkłykci Zespół cieśni kanału nadgarstka
Bóle nadgarstka połączone z ograniczeniem jego ruchów, ze zmianami o charakterze martwicy jałowej w kości księżycowatej, spotykane głównie w wieku dojrzałym, pomiędzy 20 a 40 rokiem życia, u pracujących najczęściej narzędziami udarowymi — nazwano chorobą Kienbocka. Kienbóck opisał tę jednostkę w r. 1911. Dotyka częściej prawego niż lewego nadgarstka. Oprócz wymienionej wyżej grupy pracowników pojawia się ona także u stolarzy, kowali, stenotypistek, szewców w fabrykach, u robotników rolnych, których ręce trwale przeciążone są widłami, i u tych wszystkich, których praca wykonywana w silnym zgięciu grzbietowym naraża go przez dłuższy czas i w znacznym stopniu na powtarzające się urazy. U pracowników używających narzędzi udarowych dochodzi często do zmian w strukturze tej kości, i to zwykle w połowie jej długości. Początkowo w kości tej mogą się pojawiać drobne, liczne torbiele i po pewnym czasie następuje w tym miejscu złamanie, które nie leczone, a niekiedy i leczone, prowadzi do wytworzenia stawu rzekomego. Stan ten może początkowo przebiegać bezbólowo.
Dolegliwości wywołane wstrząsami Drgania od 40 do 300 Hz (maszyny do wykopów i odwiertów) Zespół Raynaud Rogowacenie skóry Zniesienie czucia
Objaw Raynauda (łac. phenomenon Raynaud) – napadowy skurcz tętnic w obrębie rąk, rzadziej stóp. Narażenia zawodowe wibracje i urazy mechaniczne palców operatorzy młotów pneumatycznych, pilarek spalinowych, maszyn górniczych, maszyniści, pianiści
Wibracje powyżej 300 Hz (urządzenia trzymane w rękach) Uczucie palenia w kończynie górnej obejmujące ręce do ramienia Nadciśnienie mięśniowe Zaczerwienienie lub zasinienie skóry rąk, obrzęki
Wszystko zależy od nas samych
Dziękuję za uwagę