Doświadczalnictwo
Definicje Doświadczalnictwo zajmuje się porównaniem dwóch i więcej obiektów eksperymentalnych oraz oceną różnic między nimi.
Obiekt eksperymentalny Odmiana Zabieg Sposób uprawy Definicje Obiekt eksperymentalny Odmiana Zabieg Sposób uprawy Sposób stabilizacji Metoda ekstrakcji
Hipoteza statystyczna: Definicje Hipoteza statystyczna: Każde przypuszczenie dotyczące nieznanego układu badanej cechy o prawdziwości lub fałszywości którego wnioskuje się w oparciu o pobraną próbę.
Definicje Populacja: Zbiór mający przynajmniej jedną cechę właściwość wspólną dla wszystkich jego elementów, kwalifikującą je do tego zbioru.
Definicje Test statystyczny: weryfikuje stawiane hipotezy statystyczne, np. o braku różnic między obiektami jest to metoda postępowania, która każdej możliwej próbce x1….xn przyporządkowuje z ustalonym prawdopodobieństwem decyzję przyjęcia lub odrzucenia sprawdzonej hipotezy
Czynnik Odmiana Zabieg Sposób uprawy Sposób stabilizacji Definicje Czynnik Odmiana Zabieg Sposób uprawy Sposób stabilizacji Metoda ekstrakcji
Poziom czynnika Odmiana A, Odmiana B, Odmiana C, Zabieg: oprysk, nawadnianie Sposób uprawy: osłony, ściółkowanie, na płask, na redlinach Sposób stabilizacji: suszenie konwekcyjne, liofilizacja, mrożenie, Metoda ekstrakcji: ekstrakcja ciągła, ekstrakcja periodyczna
Doświadczanie 1 - jednoczynnikowe Tabela 1. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik Rodzaj osłony Poziomy czynnika kontrola; folia PE perforowana 100 otworów/m2; folia PE perforowana 500 otworów/m2; włóknina PP 17 g/m2
Doświadczanie 2 - jednoczynnikowe Tabela 2. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik Sposób uprawy Poziomy czynnika gleba nie ściółkowana; gleba ściółkowana czarną folią; gleba ściółkowana folią przezroczystą
Doświadczanie 3 - dwuczynnikowe Tabela 3. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik A Wiek nasion [lata] B Odczyn podłoża [pH] Poziomy czynnika 1; 2; 3 3,5; 5,5; 6,5
ekstrakcja periodyczna; ekstrakcja ciągła wyczerpująca Doświadczanie 3 - dwuczynnikowe Tabela 4. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik A Metoda ekstrakcji B Ekstrahent Poziomy czynnika ekstrakcja periodyczna; ekstrakcja ciągła wyczerpująca woda; etanol; metanol
Doświadczanie 4 - trzyczynnikowe Tabela 4. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik A odczyn podłoża [pH] B temperatura [°C] C dostęp światła Poziomy czynnika 3,5; 5,5; 6,5 10; 15; 20 światło; ciemność
Błędy Skąd się biorą błędy?
W procesie pomiaru można wyróżnić trzy etapy: Błędy W procesie pomiaru można wyróżnić trzy etapy: wyznaczenie szukanej wielkości fizycznej, określenie błędu pomiaru, podanie przypuszczalnych przyczyn błędów.
błędy grube wynikłe z nieuwagi i z pomyłek eksperymentatora Rodzaje błędów: błędy grube wynikłe z nieuwagi i z pomyłek eksperymentatora błędy systematyczne wynikłe ze złego (mało dokładnego) ustawienia samego eksperymentu błędy przypadkowe wynikłe z niedokładności odczytu, fluktuacji warunków pomiaru, z nieokreślenia samej mierzonej wielkości fizycznej itd.
Ze względu na źródła powstania rozróżnia się Błędy Ze względu na źródła powstania rozróżnia się błędy pomiarowe spowodowane przez: przyrządy pomiarowe, np. nieliniowość wskazań lub niedoskonałość ich wzorcowania metody pomiarowe
Błędy mała dokładność mała precyzja duża dokładność mała precyzja duża precyzja duża dokładność duża precyzja
Ze względu na źródła powstania rozróżnia się Błędy Ze względu na źródła powstania rozróżnia się błędy pomiarowe spowodowane przez: przyrządy pomiarowe, np. nieliniowość wskazań lub niedoskonałość ich wzorcowania metody pomiarowe mierzącego, np. brak doświadczenia, skłonności, zmęczenie, nawyki obliczenia - błędy przy niewłaściwym zaokrąglaniu, niewłaściwe metody wyrównywania błędów wpływ otoczenia na mierzącego, na przyrządy i na mierzoną wielkość
Błędy Błędy przypadkowe: błąd bezwzględny: różnica pomiędzy wartością zmierzoną (X), a wartością dokładną (XR) ΔX = X - XR błąd względny: iloraz modułu błędu bezwzględnego i wartości dokładnej (XR) δx = I X - XR I × XR-1
Układy doświadczalne Wybór układu: Wybierać należy taki schemat eksperymentalny, który w przypadku fałszywości hipotezy pozwala ją odrzucić z możliwie najmniejszym ryzykiem błędu i który dostarcza możliwie krótkiego przedziału ufności dla różnicy średnich obiektów
Proste doświadczenie systematyczne A1, A1, A1, A2, A2, A2, A3, A3, A3 Układy doświadczalne Proste doświadczenie systematyczne A1, A1, A1, A2, A2, A2, A3, A3, A3 A1, A2, A3, A1, A2, A3, A1, A2, A3
Układ całkowicie losowy np. A1, A1, A2, A3, A2, A3, A1, A2, A3 Układy doświadczalne Układ całkowicie losowy np. A1, A1, A2, A3, A2, A3, A1, A2, A3
bloki w poprzek do kierunku zmienności Układy doświadczalne > układ bloków losowych Zasada: bloki w poprzek do kierunku zmienności Ilość bloków: tyle ile powtórzeń
Tabela 5. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny Tabela 5. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik A B Poziomy czynnika 1; 2; 3 1; 2 Liczba powtórzeń: 4
Tabela 5. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny Tabela 5. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik A B Poziomy czynnika 1; 2; 3 1; 2 Liczba powtórzeń: 4
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny A1 B1
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny A1 B1 B2
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny A1 B1 B2 A3
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny A1 B1 B2 A3 A2
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny A1 B1 B2 A3 A2
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ klasyczny A1 B1 B2 A3 A2
Tabela 5. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot Tabela 5. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik A B Poziomy czynnika 1; 2; 3 1; 2 Liczba powtórzeń: 4
Tabela 5. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot Tabela 5. Czynniki doświadczenia i ich poziomy Czynnik A B Poziomy czynnika 1; 2; 3 1; 2 Liczba powtórzeń: 4
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot A2 A1 A3
A2 A1 A3 B2 B1 Układ split-plot Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot A2 A1 A3 B2 B1
A2 A1 A3 B2 B1 Układ split-plot Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot A2 A1 A3 B2 B1
A2 A1 A3 B2 B1 Układ split-plot Układy doświadczalne > układ bloków losowych Układ split-plot A2 A1 A3 B2 B1
Układy doświadczalne > układ bloków losowych Kwadrat łaciński A1 A3 A2