RESUSCYTACJA NOWORODKA

Przyczyny obniżonej żywotności przy porodzie: Wewnątrzmaciczna asfiksja; Wcześniactwo; Leki podane noworodkowi lub brane przez matkę; Wrodzone choroby układu mięśniowo-nerwowego; Wady wrodzone; Niedotlenienie śródporodowe. Asfiksja – postępująca hipoksja, akumulacja CO2 i kwasica – prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu i zgonu.

Bezdech pierwotny i wtórny: ↓O2 – powoduje przyspieszony oddech a następnie bezdech, ↓HR, ↓napięcia mm. – BEZDECH PIERWOTNY. Stymulacja oraz dostarczenie tlenu zazwyczaj wywołuje rozpoczęcie oddychania Asfiksja trwa nadal – po fazie bezdechu pierwotnego następuje nieregularny oddech, ↓RR, ↓HR, noworodek staje się wiotki. Oddechy spłycają się, prowadząc do BEZDECHU WTÓRNEGO. Noworodek nie odpowiada na stymulację i nie podejmuje spontanicznych oddechów. Niezbędna resuscytacja z oddechem wspomaganym i podawaniem tlenu!! Obie postacie bezdechu mogą wystąpić już w okresie wewnątrzłonowym. Klinicznie b. pierwotny i wtórny są nie do odróżnienia! Oznacza to, że za każdym razem należy postępować tak, jakbyśmy mieli do czynienia z bezdechem wtórnym!

Trochę fizjologii… Życie płodowe – płuca nie odgrywają roli w wymianie gazowej, rolę tę pełni łożysko; Płuca płodu wypełnione są płynem, który usuwany jest po porodzie; Niski przepływ przez naczynia płucne. Poród: Pierwsze oddechy noworodka powodują rozprężanie się pęcherzyków; Pęcherzyki stopniowo oczyszczają się z płodowego płynu płucnego; Zwiększa się przepływ płucny. Bezdech przy urodzeniu oraz słabe pierwsze oddechy upośledzają te procesy! Asfiksja →skurcz naczyń płucnych →obniżony przepływ płucny →upośledzona wymiana gazowa

Ocena stanu noworodka – skala Apgar

ABC resuscytacji noworodka AIRWAY: ułożenie noworodka, odessanie zawartości j. ustnej, nosa i niekiedy tchawicy; intubacja jeśli potrzeba; BREATHING: stymulacja dotykowa, podanie tlenu, PPV; CIRCULATION: pośredni masaż serca, podanie leków

ZASADY SKUTECZNEJ RESUSCYTACJI Gotowość i dostępność odpowiednio wyszkolonego zespołu resuscytacyjnego; Wezwanie pomocy o czasie (prawidłowe przekazywanie informacji o stanie pacjenta!!!) Dostępny i sprawny sprzęt do resuscytacji (również zanim przybędzie zespół resuscytacyjny!) – ambu, tlen, laryngoskop, rurki, leki; Świadomość personelu.

Postępowanie z noworodkiem na sali porodowej – czynności początkowe: Umieszczenie pod promiennikiem ciepła, osuszenie – zapobieganie stratom ciepła (szczególnie istotne u wcześniaków!); Udrożnienie dróg oddechowych – właściwe ułożenie (lekkie odgięcie szyi) i odessanie noworodka (najpierw usta, potem nos); Ocena stanu noworodka: oddychanie, HR, kolor skóry, napięcie mm

Schemat resuscytacji na sali porodowej Ułożyć pod promiennikiem ciepła Osuszyć Usunąć mokre kompresy Ułożyć Odessać j. ustną i nos Stymulacja dotykowa Ocena oddychania Brak lub oddechy nieregularne samoistne Ocena HR <100 PPV ze 100% tlenem Ocena HR <60 60-100 >100 Ciągła wentylacja; pośredni masaż serca HR nie wzrasta – ciągła wentylacja Pośredni masaż serca jeśli HR<80/min HR wzrasta - Ciągła wentylacja Obserwacja, czy pojawia się oddychanie samoistne -zaprzestanie wentylacji - Rozpoczęcie podawania tlenu Stosowanie stymulacji dotykowej >100 Ocena zabarwienia skóry Zaróżowiona lub sinica obwodowa sinica Rozpocząć podawanie leków, jeśli HR<80 Po 30 s PPV ze 100% tlenem i masażem serca obserwacja tlen

Masaż pośredni serca Bradykardia często jest efektem braku właściwego utlenowania; Zapewnienie właściwego rzutu serca kluczowe dla osiągnięcia odpowiedniej perfuzji tkanek i narządów; Masażowi serca zawsze musi towarzyszyć wentylacja 100% tlenem; Decyzja o rozpoczęciu masażu powinna się opierać nie na HR w momencie porodu, a na HR uzyskanej po stosowaniu PPV ze 100% tlenem prze 15-30 s WSKAZANIA: kiedy po stosowaniu PPV ze 100% tlenem przez 15 s HR wynosi: <60/min 60-80/min i nie wzrasta Jeśli HR osiągnie 80/min i więcej należy zaprzestać masażu serca

Masaż pośredni serca Technika wykonania: Ułożenie noworodka: twarde podłoże, mocne oparcie dla palców, szyja lekko odgięta; Technika kciuka; Technika dwóch palców. Miejsce ucisku: dolna 1/3 mostka (poniżej linii łączącej oba sutki) Głębokość ucisku: 1-2 cm Średnia częstość: 90 ucisków i 30 wentylacji na minutę (stosunek 3:1) Możliwe powikłania: złamanie żeber, uraz wątroby, odma opłucnowa

Intubacja Wskazania: Przedłużone stosowanie PPV; Nieskuteczna wentylacja workiem i maską; Kiedy wymagane jest odsysanie tchawicy; Podejrzenie przepukliny przeponowej – obecnie nie stosuje się jeśli dziecko jest oddechowo wydolne Rozmiar rurki: 2,5 – 4,0 Zawsze osłuchać aby sprawdzić prawidłowość ułożenia rurki!

Leki w resuscytacji noworodka: Drogi podania: Żyła pępkowa; Żyły obwodowe; Dotchawiczo. Szybkość podania: Ma szczególne znaczenie u wcześniaków (gł. leki gwałtownie zwiększające objętość krwi krążącej lub hipertonicznych, np. wodorowęglanu sodu) – ryzyko krwawienia dokomorowego (sploty naczyniaste komór mózgu są bardzo podatne na krwawienie)

Adrenalina: Zwiększa siłę i częstość skurczów serca, powoduje skurcz naczyń obwodowych (uwaga! Działanie przy dobrze wypełnionym łożysku naczyniowym!) Wskazanie: HR<80/min mimo wentylacji tlenem 100% przez con. 30 s oraz masażu serca; lub HR=0 Stężenie: 1:10 000 (1 mg/10 ml) Dawka: 0,1-0,3 ml/kg = 0,01-0,03 mg/kg Droga podania: iv lub ET, co 3-5 min

Wodorowęglan sodu Zwalczanie kwasicy metabolicznej przy przedłużającym się zatrzymaniu krążenia i resuscytacji; stosuje się tylko po ustabilizowaniu wentylacji! Stężenie: 0,5 mEq/ml (roztwór 4,2% = roztwór 8,4% rozcieńczony 1:1 w 5% glukozie lub wodzie do wstrzykiwań) Dawka: 2 mEq/kg = 4 ml/kg Podawaj wolno, przez con. 2 min Droga podania: iv

Nalokson (Narcan) Wskazanie: depresja oddechowa polekowa (dolargan, fentanyl, morfina – do 4h przed porodem) Dawka: 0,1 mg/kg = 0,25 ml/kg Droga podania: iv, ET, również im, sc (możliwe opóźnione działanie) UWAGA! Podanie naloksonu dzieciom matki uzależnionej od narkotyków może wywołać ciężkie napady drgawek!!