Tradycje wielkanocne naszej szkoły Wystawianie paradnych straży przed Grobem Pańskim, palenie Judasza czy nocne nawiedzanie domostw przez "dziady śmigustne" - to wciąż kultywowane w niektórych regionach Polski zwyczaje wielkanocne. W Pruchniku nad Sanem w Wielki Czwartek odbywa się, mające wielowiekową tradycję, "palenie Judasza". Główny aktor tej ceremonii - sędzia i oskarżyciel w jednej osobie - ciągnie odciętą od stryczka słomianą kukłę Judasza, którą zebrana gawiedź okłada kijami, aby potem spalić, a resztki utopić w rzece. "Na szczęście zaniechano już zwyczaju przebierania za Jezusowego zdrajcę ułomnego czy chorego umysłowo mieszkańca pruchnickiej społeczności" - zauważyła w rozmowie z dziennikarką PAP, zajmująca się krajowym folklorem - kustosz warszawskiego muzeum etnograficznego Teresa Lewińska. Rywalizację o wystawienie najbardziej widowiskowych straży przy grobie Jezusa toczą między sobą społeczności Przeworska, Łańcuta, Woli Rzeczyckiej i Grodziska. "Odziani w orientalne szaty, a niekiedy w czarne garnitury i czaki ułańskie 'strażnicy' wyglądają bardzo efektownie" - uważa Lewińska. W nocy z niedzieli wielkanocnej na poniedziałek mieszkańców wsi Dobra w południowej Małopolsce jak co roku odwiedzą ubrani w słomiane czapki i futra "dziady śmigustne". "Mogą przestraszyć wszystkich, dla których obca jest ta tradycja. Stukają kijami do domostw, zbierają datki, a przy tym nic nie mówią tylko świszczą i turkają" - mówi pani kustosz. "Takie zachowanie przebierańców nawiązuje do biblijnego motywu, mówiącego o wysłannikach żydowskich, którzy nie uwierzyli w Zmartwychwstanie Jezusa, w wyniku czego stracili mowę" - tłumaczy. Szerszej społeczności znane są natomiast widowiska pasyjne przedstawiające cały przebieg Męki Pańskiej. Występują w nich zakonnicy wraz z mieszkańcami pobliskich miejscowości. Najsłynniejsze odbywają się w Kalwarii Zebrzydowskiej w Krakowskiem, Kalwarii Pacławskiej koło Przemyśla i w Górze Kalwarii koło Warszawy. W niektórych regionach obowiązują też obce gdzie indziej zwyczaje dotyczące np. przygotowywania święconki czy zabaw w lany poniedziałek. Na Podhalu - jak twierdzi Teresa Lewińska - "do święconki oprócz jaj, kiełbasy czy baby wielkanocnej wkłada się też banany, pomarańcze i owoce kiwi, natomiast na Kaszubach w Poniedziałek Wielkanocny nie polewa się panien wodą, lecz lekko smaga wierzbowymi witkami".

Zwyczaje wielkanocne *Palemki na szczęście *Wielki Tydzień *Świąteczne porządki *Topienie Judasza *Wielkie grzechotanie *Pogrzeb żuru *Wieszanie śledzia *Święconka *Wielka Sobota

Nadziewane wieżyczki z ogórka Składniki na 6-7 wieżyczek : Sposób wykonania: 1 ogórek 1.Ogórek pokroi w jednakowe kawałki grubości ok. 3cm Sól 2.Nożem do wycinania rowków wykroic paski skóry Pieprz z kwałków ogórka. 250 g sałatki z szynki i majonezu 3.Mniejsza częścią wycinarki do kulek wydrążyc kawałki 1 gałązka koperku do dekoracji ogórka. Wydrążone kawałki posypac solą i pieprzem. Wyciete kulki posypa mielonym pieprzem.Kulki odłożyc na bok. 4.Wydrążone ogórki napełnic sałatą. 5.Na koniec udekorowac koperkiem i na wierzchu położyc kulkę ogórka. Dobra rada: Na nadzienie nadaje się również doprawiony twarożek świeży ser lub smaczna sałatka z drobiu

Jajka faszerowane pieczarkami Składniki: Sposób wykonania: 8 jajek 1.Jajka ugotowac na twardo , obrac , przekroic 8 małych pieczarek wzdłuż i wyjąc żółtka. 60g masła 2.pieczarki i cebulkę oczyścic, pokroic w kosteczkę 1 mała cebulka zeszklic na maśle , osączyc i 4 łyżki majonezu zmiksowac z żółtkami , pozostałym masłem Sól oraz majonezem. Przyprawic Pieprz 3.Masą szprycowac białka i dowolnie udekorowac.

Pieczeń rzymska Składniki: Sposób wykonania: 300g wołowiny bez kości 1.Por i obrane marchewki ugotować 300g wieprzowiny bez kości z dodatkiem wegety 60g tłuszczu do smażenia 2.Cebulę obrać , pokroić , zrumienić na 50g czerstwej bułki tłuszczu. 40g bułki tartej 3.Mięso zemleć z namoczoną w wodzie 2 średnie marchewki i odciśniętą bułką .Dodawać jajka 2 jaja cebule przyprawy i wyrobić . 1 cebula 4.Na desce posypanej bułką tartą 1 por uformować z mięsa prostokąt wzdłuż Sól dłuższego boku ułożyć marchewkę Pieprz i por , zrolować. Wegeta 5. Rozgrzać tłuszcz w brytfannie włożyć uformowane mięso i wstawić do gorącego piekarnika 6.Piec ok..60min, często polewając sosem. Wyparowany sos uzupełniać wodą.

Jajka w sosie ogórkowym Składniki: Sposób wykonania: 5 jajek 1.Jajka ugotować na twardo , obrać. 150g ogórka 2.Ogórek umyć pokroić w cienkie paseczki. 150g majonezu 3.Szczypior umyć , drobno pokroić wymieszać 50ml śmietany z majonezem , śmietaną ogórkiem i Pęczek szczypiorku przyprawami Sól 4.Sos i jajka ułożyć na półmisku. Pieprz Udekorować według uznania.

Jajka z kremem tuńczykowym Składniki: Sposób wykonania: 8 jajek 1.Jaja ugotować na twardo , obrać ściąć spód 1 puszka tuńczyka w oleju wierzch i wyjąc żółtka. 7 łyżek majonezu 2.Żółtka zmiksować z odsączonym tuńczykiem 2 łyżki masła masłem , majonezem i przyprawami. Sól 3.Masą tuńczykową szprycować jaja i udekorować. Pieprz

Żurek Składniki: Sposób wykonania: Zakwas: Zakwas: 170g mąki żytniej 1. Mąkę wsypać do kamiennego 500ml wody garnka i rozmieszać z częścią przegotowanej 1cebula wody. Wywar z wędzonki: 2. Do zawiesiny dodać resztę wody i pokrojoną 450g kości z boczku wędzonego cebulę. 40g marchewki 3.Garnek przykryć lnianą ściereczką i pozostawić 20g pietruszki40g pora w ciepłym miejscu na 4 dni. 20g selera Wywar z wędzonki: sól 1. Kości zalać 2l wody i zagotować. Pieprz 2. Po 3,5 godz. Gotowania dodać oczyszczoną Majeranek włoszczyznę i przyprawy. Gotować jeszcze ok. Ponadto: 45 min. 50g startego chrzanu Żurek: 750g białej kiełbasy 1.Jajka ugotować na twardo, obrać. 10 jajek 2.Do przecedzonego przez gęste sito wywaru dodać zakwas, chrzan i sól. Podawać z jajkiem i ugotowaną białą kiełbasą.

Sałatka z tuńczykiem Składniki: Sposób wykonania: 2 puszki tuńczyka Sos: 1 puszka fasolki szparagowej 1.Z oliwy , soku z cytryny , musztardy , zieleniny 6 jajek i przypraw przygotować sos 6 ziemniaków Sałatka z tuńczykiem: 1 czerwona papryka 1.Jajka ugotować na twardo , obrać. 12 oliwek 2.Tuńczyka i fasolkę osączyć. Sos: 3.Ziemniaki ugotować , obrać 6 łyżek oliwy z oliwek 4.Papryke oczyścić , obrać 2 łyżki soku z cytryny 5.Skadniki wymieszać 2 łyżki posiekanego szczypiorku 6.Sałatkę polać sosem. 2 łyżki posiekanego koperku 2 łyżeczki musztardy Sól Pieprz

Muchomorki z pomidorów Składniki na 7 muchomorów: Sposób wykonania: 7 pomidorów 1.Pomidory możliwie jednakowej wielkości Sól ułożyć na blacie i odciąć od góry jedną trzecią Pieprz każdego z nich. Przykrywki odłożyć na bok. 2 kule mozzarelli 2.Łyżeczką lub wycinarką do kulek wykroić Czarne i zielone oliwki gniazda nasienne. Doprawić do smaku solą i Ok. 30 listków bazylii pieprzem. Ocet balsamiczny 3.Mozarellę pokroić w drobną kostkę i przekroić Oliwa z oliwek na pół oliwki. Twarożek lub serek 4.Twarożkiem napełnić wyciskarkę i na homogenizowany pokrywach wycisnąć małe kropki. do wyciśnięcia kropek Dobra rada: Pokrywki muszą być całkiem suche, żeby nie spłynęły z nich kropki surowe

Myszki z rzodkiewek Składniki: Sposób wykonania: 1 pęczek rzodkiewek 1.Odciąc od rzodkiewek zielone liście. Goździki Zostawić korzonki jako ogony i szypułki jako nosy myszek. 2.Z jednej strony lekko ściąć rzodkiewki, żeby można je było stabilnie ustawić. 3.Z odciętych kawałków wykroić małe uszy rzodkiewki naciąć w miejscach, w których powinny być uszy. 4.Uszy wetknąć w nacięcia i w każdą rzodkiewkę wcisnąć po dwa goździki jako oczy. Dobra rada: Rzodkiewki powinny być różnej wielkości, aby można było z nich wykonać duże i małe myszki. Wybierajmy rzodkiewki z długimi korzonkami, żeby myszki miały ładne ogonki.

Wesoły kogucik Składniki na 6 kogucików: Sposób wykonania: 6 jajek ugotowanych na twardo 1. jajka obrać, ściąć równo dolną część, żeby 1 marchewka można je stabilnie ustawić. 1 czerwona papryka 2. Marchew obrać i pokroić wzdłuż na paski 1 żółta papryka grubości 3mm. Z jednego paska wyciąć 12 ziaren pieprzu dzioby kogucików. 6 piórek koperku 3.Z czerwonej papryki wykroić ogonki i grzebienie, z żółtej papryki wyciąć skrzydła. 4. Jajka naciąć w odpowiednich miejscach i wetknąć w nie dzioby, grzebienie oraz skrzydła i ogony. Drewnianą szpadką ostrożnie wywiercić w jajkach otwory na oczy i włożyć w nie ziarenka pieprzu. Nad ogonkami wetknąć dodatkowo piórka koperku.

Babka wielkanocna Składniki: Sposób wykonania: 310g cukru 1.Mąkę pszenną wymieszać z 250g margaryny ziemniaczaną i proszkiem do pieczenia. 230g mąki pszennej 2. Jajka ubić z cukrem, dodać wymieszane 95g mąki ziemniaczanej mąki oraz stopniowo rozpuszczoną 5 jajek gorącą margarynę- ciągle ubijając. 50g bakalii 3. Dodać bakalie, delikatnie wymieszać i 1 łyżeczka proszku do pieczenia wylać na natłuszczoną formę. 4. Piec ok. 60 minut w temp.180-200‘C 5. Udekorować według uznania.

Tartinki z mięsem Składniki: Sposób wykonania: Minifrykadelki 1.Frykadelki i paluszki drobiowe obsmażyć Cukinia na dużym ogniu. Polędwicę doprawić do Pomidory koktajlowe smaku solą i pieprzem i kilka minut Pierś indyka smażyć ze wszystkich stron. Cienki Sól plaster piersi indyka krótko smażyć Pieprz z dwóch stron i na koniec doprawić Rzodkiewki 2.Szatkownicą do jarzyn pociąć cukinię Szczypiorek w cienkie plastry, zwinąć i każdy Paluszki drobiowe panierowane plaster nadziać na wykałaczkę razem Ananas z połówką pomidora koktajlowego, Winogrona następnie wbić we frykadelkę Mandarynki 3.Z piersi indyka wyciąć serce i przybrać Porzeczki plasterkami rzodkiewki i szczypiorkiem. Polędwica wieprzowa 4.Paluszki drobiowe pokroić na kawałki Ogórek wielkości ok.4cm. W każdy kawałek Twarożek ziołowy wbić szpadkę z cząstką ananasa, Rzodkiewki winogronem, cząstką mandarynki i Sól jedną porzeczką. Używać metalowych Pieprz szpadek. 5.Polędwicę pokroić w plastry grubości ok..2cm.Plastry przeciąć na pół i ustawić miejscem przecięcia do dołu. Na każdej połówce położyć plasterek ogórka. Rękaw z okrągłą końcówką napełnić twarożkiem, wyciąć kleks na ogórek i wetknąć w twarożek plasterek rzodkiewki

Kiełbasa biała Składniki: Sposób wykonania: 1,5 kg białej kiełbasy 1.Kiełabsy oddzielić od siebie (tak aby każda miała 70dag cebuli związane końce) i zrumienić na 3 łyżkach 1,5 szkl. gęstej śmietany gorącego smalcu. Przełożyć do natłuszczonego 6 łyżek smalcu żaroodpornego naczynia i piec ok.20min w temp. Po łyżeczce rozmarynu, tymianku i słodkiej papryki 200 stopni. Sól 2.Posiekaną cebule zeszklić na pozostałym smalcu Cukier doprawić szczyptą soli, pieprzu oraz ziołami, Pieprz zalać szklanką wody i dusić pod przykryciem Tłuszcz 15min. 3. Cebulowy sos zalać śmietaną, doprawić szczyptą, cukru i jeszcze chwilę gotować Kiełbasy podawać gorącym sosem.

Świąteczny pasztet Składniki: Sposób wykonania: 1 duży kurczak 1. Kurczaka podzielić na części, dodać 1kg mięsa gulaszowego połowę warzyw, ziele angielskie, liść 30dkg wątróbki drobiowej laurowy, 0,5 szklanki wody i dusić pod 2 bułki czerstwe przykryciem. 5 jaj 2. W osobnym naczyniu poddusić do 4 cebule miękkości mięso gulaszowe z 3 marchewki pozostałymi warzywami i przyprawami, 1 seler pod koniec dodać wątróbkę. 3 ziarna ziela angielskiego 3. Mięso z kurczaka po ostudzeniu 3 ziarna pieprzu oddzielić od kości. Listek laurowy 4.Bułkę namoczyć w szklance Pieprz odcedzonego wywaru i odcisnąć. Sól 5.Mięso, wątróbkę, warzywa i bułkę Gałka muszkatołowa zemleć dwukrotnie w maszynce Imbir z sitkiem do pasztetów. Tłuszcz 6.Dodac jajka, 0,5 szklanki wywaru i Bułka tarta do formy wyrobić. Doprawić pieprzem, gałką, imbirem, solą 7.Formę natłuścić i wysypac bułką. Przełożyc do niej masę mięsną, skropic wywarem i piec 1godz 15min. w temp 180 stopni