Andrzej Sołtan (1897–1959) fizyk J. Ż., W-wa 10.12.2009

w Zakładzie Fizyki Doświadczalnej UW 1920 – 1939 Andrzej Sołtan w Zakładzie Fizyki Doświadczalnej UW prof. Stefana Pieńkowskiego studia fizyki 1920 doktorat 1926 habilitacja 1939 (czerwiec) asystent 1921 adiunkt 1928 (maj 1939  Polskie Zakłady Philipsa w Warszawie) J. Ż., W-wa 10.12.2009

Działalność naukowa Andrzeja Sołtana do 1939 r. (i) optyka atomowa i molekularna, do 1926 r. (Warszawa) (ii) Badania rentgenowskie, 1927-1932 (Paryż, Warszawa) (iii) fizyka jądrowa, od 1932 (Pasadena, Warszawa) J. Ż., W-wa 10.12.2009

Odkrycie reakcji Li(d,n) i Be(d,n) Stypendium Rockefellera 1932/33 Kellog Radiation Laboratory, Pasadena, USA akcelerator Cocrofta-Waltona (1 MV) H.R. Crane, C.C. Lauritsen, A. Sołtan publikacje (1933): C. R. Acad. Sci. (Paris) – 1 Physical Review – 3 J. Ż., W-wa 10.12.2009

Pierwszy polski akcelerator zbudowany na Hożej przez A. Sołtana (1937) deuterony 0.4 MeV, prąd wiązki do 200 µA J. Ż., W-wa 10.12.2009

Badanie oddziaływania neutronów z jądrami przy zastosowaniu akceleratora na Hożej A.Sołtan and L.Wertenstein, Nature 141,76 (1937) Isomeric Radio-Isotopes of Bromine A.Sołtan, Nature 142, 252 (1938) Interaction of Fast Neutrons with Atomic Nuclei J.Cichocki, A.Sołtan, C.R. Acad. Sci. (Paris) 207,423(1938) Radio-Silicium produit par le bombardement du soufre par neutrons rapides J. Cichocki, A. Sołtan, Acta Phys. Pol. 7, 240 (1939) Corps radioactifs produits dans le soufre et phosphore par neutrons rapides J. Ż., W-wa 10.12.2009

Promieniotwórczość wzbudzana w siarce przez neutrony prędkie M.L.Pool et al., Phys.Rev. 52, 239 (1937): T1/2=26 min (i T1/2=14.5 d) J.Cichocki & A.Sołtan (1938/39): T1/2=157 min (i T1/2=14.5 d) Hoża: neutrony 13.5 MeV, tarcze 32S+34S+… i 31P komora jonizacyjna do pomiaru aktywności radiochemiczne wydzielanie krzemu 31Si J. Ż., W-wa 10.12.2009

Habilitacja dra Andrzeja Sołtana czerwiec 1939 Zderzenia prędkich neutronów z jądrami atomowymi J. Ż., W-wa 10.12.2009

Lata 1939 – 1944 1.05.1939 → Polskie Zakłady Philipsa kier. Laboratorium Badań Fizycznych (do wybuchu wojny) 1941–1944 – udział w tajnym nauczaniu UW 1942–1944 – ponownie praca w Zakładach Philipsa J. Ż., W-wa 10.12.2009

Pierwsze lata po wojnie 1945 – Katedra Fizyki Technicznej, Politechnika Łódzka Powrót na Hożą 1946 – profesor nadzwyczajny UW 1948 – Katedra Atomistyki UW 1953 – Zakład Izotopów Promieniotwórczych PAN J. Ż., W-wa 10.12.2009

Tworzenie warszawskiego ośrodka fizyki jądrowej etap I – Hoża 1948 – budowa „Hali Atomowej” 1951 – uruchomienie akceleratora Greinachera (1MV) 1952 – budowa generatora Van de Graaffa (koniec: IBJ 1962) Szkolenie młodego pokolenia fizyków. Budowa aparatury pomiarowej. J. Ż., W-wa 10.12.2009

Hala Atomowa na Hożej akcelerator akcelerator Greinachera Van de Graaffa J. Ż., W-wa 10.12.2009

z wykorzystaniem akceleratora Greinachera Pierwsze prace z wykorzystaniem akceleratora Greinachera Z.Wilhelmi, R. Brunsz & C. Dąbrowski, Bull. Acad. Sci. 1, 105 (1953) Some new nuclear reactions produced by fast neutrons in tin Z. Wilhelmi, Acta Phys. Pol. 13, 243-273 (1954) Cross-sections of atomic nuclei for the (n,p) reaction Z. Wilhelmi, Proc. of the Int. Conf. on the Peaceful Uses of Atomic Energy, Geneva, vol. 2, 102 (1955) Cross sections of atomic nuclei for the (n,p) reaction J. Ż., W-wa 10.12.2009

Pierwsza obrona pracy doktorskiej 1954 – Zdzisław Wilhelmi Przekroje czynne jąder na reakcje (n,p) promotor: prof. Andrzej Sołtan J. Ż., W-wa 10.12.2009

Ze wspomnień własnych J.Ż. od 1953 – praca u prof. Sołtana („oaza” na Hożej) do 1955 – etap budowy spektrometru β (prace magisterskie) R. Sosnowski i J.Ż. 1956 – uruchomienie spektrometru (i … „awantura”!) J. Jastrzębski i J.Ż. J. Ż., W-wa 10.12.2009

Zafascynowanie osobą Profesora Sołtana ze strony młodych współpracowników patrz: Konrad Blinowski, Postępy Fizyki 32, 425-427 (1981) O Profesorze Andrzeju Sołtanie – parę osobistych wspomnień J. Ż., W-wa 10.12.2009

Profesor Andrzej Sołtan pierwszym dyrektorem IBJ (1955 – 1958) Tworzenie warszawskiego ośrodka fizyki jądrowej etap II – Instytut Badań Jądrowych od 1955 r. Profesor Andrzej Sołtan pierwszym dyrektorem IBJ (1955 – 1958) ● Rozwój różnorodnych badań jądrowych. ● Przedstawienie planu uruchomienia elektrowni jądrowej w latach 1965-70. J. Ż., W-wa 10.12.2009

Niektóre ze źródeł Henryk Niewodniczański, Postępy Fizyki 11 (1960) 3 Andrzej Sołtan (1897-1959) Ludwik Natanson, Postępy Fizyki 11 (1960) 11 Wspomnienie o Andrzeju Sołtanie Zdzisław Wilhelmi, Postępy Fizyki 31 (1980) 379 Życie i dzieło Andrzeja Sołtana – w dwudziestą rocznicę śmierci Henryka Plucińska, Raport SINS 2115/B, Otwock-Świerk 1991 Andrzej Sołtan 1897-1959, monografia bio-bibliograficzna J. Ż., W-wa 10.12.2009