Pisownia cząstki „ nie ” z różnymi częściami mowy.
Przeczenie nie pisze się oddzielnie: przed czasownikami, np.: nie chodził, nie pisali, nie lubimy, matka nie ma czasu; przed wyrazami o znaczeniu czasownikowym: nie brak, nie można, nie wiadomo, nie warto, nie wolno; przed użytymi w roli orzeczenia wyrazami: nie wstyd, nie żal, nie strach; przed użytymi w roli orzeczenia wyrazami: nie żal mi, nie strach o tym myśleć, nie sposób go o tym przekonać; przed imiesłowami, np.: nie czekając odpowiedzi, nie zastawszy nikogo, nie umiejący po francusku, nie znający terenu, nie obeschłe łzy;
przed liczebnikami i zaimkami, np.: nie dwa, nie trzy, nie ty, nie nasz; przed przysłówkami nie dającymi się wyprowadzić z przymiotników, np.: nie dosyć, nie całkiem, nie dziś (wyjątek: niezbyt, nieraz); przed partykułami, np.: nie lada okazja, nie byle kto.
b) Łącznie pisze się nie z rzeczownikami i przymiotnikami, np.: nieprzyjaciel, niewola, niespełnienie (np.obowiązku). c) Przeczenie nie pisze się łącznie również z imiesłowami przymiotnikowymi, jeśli nie są użyte w znaczeniu czasownikowym, na oznaczenie jakiejś aktualnej czynności, Lecz występują w znaczeniu przymiotnikowym, np.: nieodżałowany, niepojęty, nienasycony, niepalący (= nie mający zwyczaju palenia). d) Łącznie pisze się przeczenia nie także z przysłówkami utworzonymi od przymiotników, np.: niedaleko, niebezpiecznie, niedobrze. e) Odchylenie od łącznej pisowni przeczenia przy rzeczownikach, przymiotnikach i przysłówkach stanowią jedynie: wyraźne lub domyślne przeciwstawienia, np.: nie szczęście, ale ciężka dola ich tam czeka;
f) Również rozdzielnie pisze się przeczenie przed wyrażeniami przyimkowymi, np.: nie do przeliczenia, nie do rzeczy, nie na czasie, nie za długo (np.: tam bądźcie, ale: niezadługo = = wkrótce).