TOLERANCJA IMMUNOLOGICZNA Jan Żeromski

PODSTAWOWE FAKTY DOTYCZĄCE TOLERANCJI Tolerancja – stan braku swoistej odpowiedzi na dany antygen Indukowana przez wczesną ekspozycję na dany antygen Własna tolerancja – zabezpieczenie przed wytworzeniem odpowiedzi przez układ immunologiczny przeciw własnym tkankom Mechanizmy aktywnej tolerancji zabezpieczają przed zapalnymi reakcjami na wziewne i pokarmowe antygeny występujące na błonach śluzowych

WAŻNE CZYNNIKI W INDUKCJI TOLERANCJI Stan zróżnicowania limfocytów w chwili zetknięcia z antygenem Miejsce zetknięcia z antygenem Komórki prezentujące antygen Liczba limfocytów zdolnych do odpowiedzi Mikrośrodowisko wokół komórki (ekspresja cząsteczek adhezji, wpływ cytokin itd.)

TOLERANCJA – OGÓLNE WŁAŚCIWOŚCI Tolerancja na własne antygeny jest wrodzona a nie nabyta Niedojrzałe lub dojrzewające limfocyty są bardziej podatne na indukcję tolerancji niż dojrzałe Tolerancja na obce antygeny jest indukowana nawet u dojrzałych limfocytów przy spełnianiu specjalnych warunków Tolerancja limfocytów T jest szczególnie efektywna w utrzymaniu długotrwałego braku odpowiedzi na własne antygeny

PODZIAŁ TOLERANCJI CENTRALNA Dla limf. T odbywa się w grasicy Dla limf. B odbywa się w szpiku kostnym Mechanizm: delecja klonalna OBWODOWA Odbywa się w całym organizmie Dotyczy zarówno limf. B i T Mechanizm: anergia, apoptoza, dewiacja immunologiczna

IGNORANCJA WŁASNYCH ANTYGENÓW Jest to bierna forma tolerancji immunologicznej Zachodzi gdy: Limf. T nie mogą zetknąć się z własnym antygenem, Własny antygen występuje w małych ilościach, Antygen znajduje się na komórce, która ma mało lub nie ma cząsteczek MHC, Nie ma wystarczającej ilości limf. T, Nie ma kostymulacji.

CECHY TOLERANCJI LIMF. B Wiązanie rozpuszczalnych własnych antygenów pobudza tolerancję limf. B, Niedojrzałe limf. B napotykające własny antygen ulegają aborcji klonalnej, Los autoreaktywnych limf. B zależy od powinowactwa BCR i natury antygenu, Edytowanie receptorów: autoreaktywne limf. B unikają anergii lub delecji przez rearanżację genów dla immunoglobulin.

SZTUCZNA INDUKCJA TOLERANCJI Chimeryzm – u gospodarza z zaburzeniami odporności, wstrzyknięcie komórek allogenicznych Przeciwciała przeciwko koreceptorom limf. T, Injekcja rozpuszczalnych antygenów, Doustna podaż antygenu, Wyczerpanie klonalne indukowane powtarzaną immunizacją określonym antygenem, Przeciwciała antyidiotypowe – działa na limf. B.

NIEPEŁNA TOLERANCJA Zjawisko Podstawa Determinanty Różne determinanty na antygenie mogą być tolerowane niezależnie od innych Wielkość determinanty i jej gęstość Powinowactwo BCR Swoistość tkankowa Zwierzę z indukowaną tolerancją wobec komórki hemopoetyczne innego gatunku może nie tolerować jego skóry Brak ekspresji alloantygenów naskórka na komórkach hemopoetycznych

MIEJSCA IMMUNOLOGICZNIE UPRZYWILEJOWANE Miejsca w organizmie gdzie obce antygeny lub przeszczepy tkankowe nie wywołuje odpowiedzi immunologicznej Te antygeny reagują z limf. T ale zamiast destrukcyjnej odpowiedzi immunologicznej indukują tolerancję lub nieszkodliwą odpoweidź na daną tkankę Cytokiny immunosupresyjne np. TGF-beta wydają się być odpowiedzialne za tak nietypową odpowiedź Do tych miejsc należą: mózg, oko, jądra, macica (płód)