Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna we współczesnych bibliotekach

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
SZKOLENIE BIBLIOTECZNE Biblioteka Ateneum-Szkoły Wyższej w Gdańsku
Advertisements

INSTRUKCJA KORZYSTANIA Z KATALOGU ON-LINE
Jak szukać potrzebną pozycję w „Programie Mol”
mgr Nina Kaczmarek mgr Małgorzata Kwaśnik
Gambit Centrum Oprogramowania i Szkoleń Sp. z o.o Kraków, al.Pokoju 29B/ Autoryzowany dystrybutor Thomson-Reuters.
Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna
Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu Filia w Swarzędzu
XV Ogólnopolskie Warsztaty Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej i Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej 2013 Biblioteka Narodowa, września.
PODDZIAŁ WSPÓLNY OSOBY JAKO JEDEN Z ELEMENTÓW WYSZUKIWANIA W ROZPISANYM UKD Edyta Kulawiec Wydział Gromadzenie i Opracowywania Zbiorów Biblioteka Pedagogiczna.
Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna w opracowaniu dokumentów elektronicznych do Bibliografii Dokumentów Elektronicznych – zasady i zmiany XIV Ogólnopolskie.
W ZBIORACH BIBLIOTEKI G Ł ÓWNEJ W ZBIORACH BIBLIOTEKI G Ł ÓWNEJ TEMATYCZNE WYSZUKIWANIE LITERATURY W KATALOGU ONLINE.
Komponenty bazy danych Baza danych Jest to uporządkowany zbiór powiązanych ze sobą danych charakterystycznych dla pewnej klasy obiektów lub zdarzeń,
Budowa i funkcje elektronicznego katalogu biblioteki szkolnej
Magdalena Rowińska Centrum NUKAT
Ponadregionalna współpraca bibliotek w Konsorcjum SOWA
Warsztat informacyjny biblioteki
Katalog komputerowy WebPac
JAK KORZYSTAĆ Z ENCYKLOPEDII I SŁOWNIKÓW?
Biblioteka Pedagogiczna w Kazimierzy Wielkiej
Bibliografia Geologiczna Polski Baza danych
Jak szukać informacji w bibliotece?
Bibliotekarz – odkrywca. Agenda Proces tworzenia informacji Indeksy wyszukiwawcze Budowa rekordu w Promaxie Zapytania.
RODZAJE WYDAWNICTW INFORMACYJNYCH
WARSZTAT INFORMACYJNY BIBLIOTEKI
II Spotkanie Polskiej Grupy Użytkowników VTLS Virtua 16 – 17 czerwca 2008, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie Magdalena Rowińska Centrum NUKAT
Strategia skutecznego szukania informacji w Internecie
Format MARC 21 dla rekordu UKD
UDC online XV Ogólnopolskie Warsztaty JHP BN i UKD 2013, 13 września 2013 r. Jolanta Hys, Joanna Kwiatkowska.
... czyli krótki przewodnik o tym jak korzystać z Biblioteki
OPIS BIBLIOGRAFICZNY mgr Halina Gierut mgr inż. Małgorzata Sorys.
Poradnik UKD – projekt XV Ogólnopolskie Warsztaty JHP BN i UKD 2013,
POZNAJEMY KATALOGI.
POZNAJEMY KATALOG RZECZOWY
Magdalena Rowińska Centrum NUKAT
BIBLIOTEKA UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO. Politechnika Zielonogórska Wyższa Szkoła Pedagogiczna UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI Utworzony został 1września 2001.
Zbiory biblioteczne W bibliotekach gromadzone są różnorodne zbiory, między innymi: książki, filmy na kasetach VHS oraz DVD, różne programy multimedialne,
KATALOGI BIBLIOTECZNE
Poszukiwanie informacji w bibliotece oprac. Iwona Basak
BIBLIOTEKA WYŻSZEJ SZKOŁY ADMINISTRACJI I BIZNESU INSTRUKCJA KORZYSTANIA Z KATALOGU ON-LINE.
Wanda Klenczon Biblioteka Narodowa
Katalogi biblioteczne
Biblioteka NKJO Tychy Informacje niezbędne dla użytkownika.
Katalogi biblioteczne informacją o zbiorach
Katalogi biblioteczne informacją o zbiorach
Biblioteka to nie tylko lektury
JAK SZUKAĆ W KATALOGU KOMPUTEROWYM?
KATALOGI BIBLIOTECZNE
Wybrane zagadnienia relacyjnych baz danych
Droga poszukiwań informacji na dany temat oprac. M. Tofil Napisanie referatu, przygotowanie maturalnej prezentacji, wymaga zgromadzenia odpowiedniej ilości.
Podsumowanie wyników ankiety:
Opracowała: Edyta Guznowska – nauczyciel-bibliotekarz
Encyklopedie i słowniki jako źródła informacji
ODDZIAŁ UDOSTĘPNIANIA ZBIORÓW CZĘŚCIĄ ZINTEGROWANEGO SYSTEMU KOHA - NOWE MOŻLIWOŚCI ROZWIĄZANIA ZASTOSOWANE W BIBLIOTEKACH: - POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ.
ZASADY KORZYSTANIA Z KATALOGU BIBLIOTECZNEGO
PROJEKTY realizowane w oparciu o UKD Rozbudowa słownika słów kluczowych (SK KHW) Wizualizacja zbiorów BG PW wg dziedzin nauki.
KATALOGI BIBLIOTECZNE
Joanna Kwiatkowska Biblioteka Narodowa
UKD w Bibliotece Narodowej w kontekście współpracy z Konsorcjum UKD
Czy katalogowanie ma przyszłość? Dwugłos względnie uporządkowany Jadwiga Woźniak-Kasperek Małgorzata Kisilowska Instytut Informacji Naukowej i Studiów.
BAZY DANYCH MS Access.
Wyszukiwanie informacji na dany temat w oparciu o warsztat informacyjny Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Warszawie (materiały pomocnicze do.
Przewodnik Wprowadzenie do
Prezentacja programu PowerPoint
Biblioteka Zespołu Szkół nr 2 w Mławie opracowała Renata Jurczyńska.
WIZUALIZACJA ZBIORÓW BIBLIOTEKI GŁÓWNEJ POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ Lizbona Agnieszka Maria Kowalczuk, Łukasz Skonieczny, Małgorzata Wornbard.
B I B L I O T E K A G Ł Ó W N A Akademii Medycznej w Gdańsku Gdańsk, ul. Dębinki 1 tel fax
Nie wiesz jak utrudnić życie czytelnikowi… nie dbaj o zawartość swojego katalogu. Anna Zielińska Uczelnia Łazarskiego VI Konferencja Biblioteki Politechniki.
Katalog Centralny Bibliotek Specjalistycznych Politechniki Śląskiej
Wizualizacja zbiorów Biblioteki Głównej Politechniki Warszawskiej według dziedzin nauki na podstawie UKD Stan na październik 2015 Cel: Zilustrowanie zawartości.
Biblioteka – dobre miejsce dla człowieka
Zapis prezentacji:

Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna we współczesnych bibliotekach Mickiewicz Elżbieta Biblioteka Politechniki Białostockiej Podlaskie Forum Bibliotekarzy 22 marzec 2012

Każdy system klasyfikacji piśmiennictwa jest odbiciem aktualnego stanu nauki, klasyfikacji nauki, metodologii poszczególnych nauk, a przede wszystkim dyscyplin nauk wykładanych na uczelniach

Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna UKD służy do opracowania rzeczowego zbiorów bibliotecznych. Podstawowy cel opracowania rzeczowego: - przedstawienie zbiorów od strony ich zawartości treściowej. Zadaniem tego rodzaju opracowania jest odzwierciedlenie informacji, jakie niesie dane dzieło, określenie jego dziedziny, nazwanie tematów, przedstawienie poruszanych w nim zagadnień.

Opracowanie księgozbioru Opracowanie alfabetyczne, formalne, czy katalogi alfabetyczne mogą wypełnić tylko część potrzeb czytelników. Nie są odpowiednie dla poszukiwań rzeczowych, tematycznych. Wielu czytelników zwraca się do bibliotek nie dla uzyskania konkretnych tytułów lecz książek z określonych dziedzin wiedzy i o określonej problematyce.

Języki informacyjno-wyszukiwawcze Pomocą w poszukiwaniach rzeczowych służą języki informacyjno-wyszukiwawcze, które tak jak sama nazwa wskazuje spełniają dwa zasadnicze cele: - opisują informację zawartą w pewnym zbiorze i - umożliwiają penetrację tego zbioru czyli w praktyce przeszukiwanie piśmiennictwa.

Język informacyjno-wyszukiwawczy Sztuczny, czyli celowo przez kogoś zbudowany system językowy, składający się z określonego zbioru znaków i reguł posługiwania się nimi, specjalizujący się w opisywaniu cech treściowych i formalnych dokumentów oraz umożliwianiu wyszukiwania dokumentów o określonych cechach na podstawie uprzednio przygotowanych charakterystyk Sosińska-Kalata Barbara: Podręcznik UKD dla bibliotekarzy i pracowników informacji. – Warszawa 1995.

Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna Jednym z języków informacyjno- wyszukiwawczych jest Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna. Jest ona językiem -uniwersalnym, -o strukturze klasyfikacji, -wykorzystującym system dziesiętny. Fakt, że UKD jest językiem uniwersalnym oznacza, że ma międzynarodowy i powszechny zasięg, jest czytelna w międzynarodowej wymianie informacji, a jej zakres dziedzinowy jest nieograniczony.

KLASYFIKACJA To podział logiczny czyli: - podział pewnego zbioru elementów na podzbiory, nazywane członami lub klasami podziału, skupiające elementy mające jedną lub kilka wspólnych cech. Aby podział był poprawny, musi spełniać dwa warunki: 1. podziałem musi być objęta całość dzielonego zbioru, 2. każdy element musi być przyporządkowany jednej i tylko jednej klasie podziału Jeśli w obrębie klas wyróżnia się jeszcze podklasy, uzyskujemy podział hierarchiczny

DZIESIĘTNA Stosuje zasadę podziału dziesiętnego: - rozbicie całości piśmiennictwa na 10 głównych, równorzędnych klas – działów pierwszego stopnia Każdy z tych działów ulega dalszemu podziałowi – również na 10, te z kolei dzieli się sukcesywnie na 10 działów kolejnego stopnia, aż do wyczerpania podstaw klasyfikacji - przejrzyste oznaczenie nadrzędności, współrzędności i podrzędności podziałów Podział dziesiętny rządzi budową wszystkich rodzajów symboli UKD, a więc także symboli pomocniczych

Podział dziesiętny 0 Dział ogólny Filozofia. Psychologia Religia. Teologia Nauki społeczne. Prawo. Administracja Matematyka. Nauki przyrodnicze Nauki stosowane. Medycyna. Nauki techniczne. Rolnictwo Sztuka. Rozrywki. Sport Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna Archeologia. Prehistoria. Geografia. Biografie. Historia

Podział dziesiętny 30 Metodologia i metody nauk społecznych ogólnie Statystyka. Demografia. Socjologia Nauki polityczne. Polityka Nauki ekonomiczne. Gospodarka. Ekonomia Nauki prawne. Prawo Administracja publiczna. Wojskowość Opieka społeczna. Mieszkania. Ubezpieczenia Oświata. Pedagogika. Wychowanie (wolny) Etnologia. Etnografia

Podział dziesiętny Nauki stosowane. Medycyna. Nauki techniczne. Rolnictwo Inżynieria. Technika w ogólności Ogólna budowa maszyn. Technika jądrowa. Elektrotechnika. Technologia mechaniczna 621.3 Elektrotechnika 621.39 Technika telekomunikacji. Teleelektryka 621.396 Radiokomunikacja 621.396.7 Stacje nadawcze i odbiorcze

Podział dziesiętny Nauki społeczne Statystyka. Demografia. Socjologia 316.4 Procesy społeczne. Dynamika społeczna 316.42 Zmiana społeczna w społeczeństwach globalnych. Rozwój społeczny 316.422 Reforma. Transformacja. Innowacje. Modernizacja 316.422.6 Regres. Upadek

Podział dziesiętny

UKD - rolę systemu organizacji zbiorów bibliotecznych oraz Jako klasyfikacja piśmiennictwa pełni dwie podstawowe role: - rolę systemu organizacji zbiorów bibliotecznych oraz - rolę narzędzia wyszukiwania i przeglądania zawartości według klas tematycznych Ma charakter narzędzia wielofunkcyjnego: - W wersji uproszczonej wykorzystywana jest do organizacji zbiorów bibliotecznych na półkach. - W wersjach o różnym stopniu szczegółowości - znajduje zastosowanie w bibliografiach i katalogach systematycznych. Ostanie lata dowiodły jej wysokiej użyteczności jako narzędzia rzeczowego wyszukiwania informacji w zautomatyzowanych systemach informacyjno-wyszukiwawczych w katalogowych systemach online

UKD na świecie UKD używana jest w 125 krajach Tłumaczenia UKD w 39 językach 1993 r. UKD Master Reference File (wersja w języku angielskim) 2007 r. UKD MRF - zawiera 67600 symboli

UKD na świecie

UKD Master Reference File w BSI

UKD w Polsce Do lat dziewięćdziesiątych pozycja UKD w polskich bibliotekach była niezachwiana. Sytuacja zmieniła się wraz z wprowadzaniem do bibliotek automatyzacji. Biblioteki stanęły przed decyzją wyboru języka informacyjno-wyszukiwawczego. Oczywiste stało się stosowanie języka opartego na słownictwie naturalnym: języka haseł przedmiotowych, rzadziej języka deskryptorowego lub języka słów kluczowych. UKD dla niektórych stawała się balastem

UKD w Polsce - anachroniczności, Lata 90-te w Polsce to odejście wielu bibliotek od UKD, z powodu opinii o : - anachroniczności, - nieprzystawalności do współczesnej wiedzy - nieprzydatności w systemach skomputeryzowanych Był to niewątpliwie skutek zbieżności dwu faktów: - automatyzacji katalogów i - opublikowania nowych tablic UKD, uwzględniających gruntowne rewizje. Krytykowana od lat za powolność aktualizacji i nienadążanie za rozwojem nauk, została odrzucona właśnie jako język zbyt szybko i zbyt radykalnie się zmieniający

UKD w Polsce Praktycznie nie istnieje wyszukiwanie według UKD, nawet jeżeli są indeksy UKD do przeglądania to tylko według samego symbolu Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej – szukanie według symboli UKD i przez słowa z odpowiedników słownych symboli UKD Politechnika Śląska – wyszukiwanie według UKD przez słowa i przez symbole UKD Politechnika Krakowska – wyszukiwanie według haseł tezaurusa opartego na UKD i według symboli UKD Pozostałe biblioteki oferujące indeksy UKD do przeglądania i wyszukiwania, pozostają przy samych symbolach UKD. Zdarza się także, że do symboli UKD dopisywane są odpowiedniki słowne symboli ale kolejność szukania jest od symbolu cyfrowego.

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Przykład wyszukiwania według symbolu UKD

Politechnika Śląska

Politechnika Warszawska

Książnica Podlaska

BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA CEN

UKD w Polsce Większość polskich bibliotek technicznych przed skomputeryzowaniem stosowała UKD. Wprowadzając systemy komputerowe musiały zdecydować o sposobie opracowania rzeczowego w nowej technologii. Większość dużych bibliotek technicznych pozostało przy UKD. Zmiana języka indeksowania wiązałaby się z potrzebą "przeindeksowania" całych katalogów ponieważ większa część ich kolekcji była sklasyfikowana przy użyciu symboli UKD.

UKD Oczekiwania wobec nowoczesnych systemów bibliotecznych, wykorzystujących UKD do organizacji i wyszukiwania informacji to: - zapewnienie wyrażania pytań wyszukiwawczych w języku naturalnym Polskie projekty spełniające to oczekiwanie: - katalog online Biblioteki Politechniki Białostockiej (wyszukiwanie zarówno za pomocą symboli UKD jak i powiązanych z nimi haseł przedmiotowych) - katalog online Biblioteki Głównej Politechniki Krakowskiej oraz współpracujących z nią bibliotek politechnicznych (wykorzystuje UKD sprzężoną z tezaurusem) – nie jest obecnie kontynuowany

Politechnika Krakowska

Politechnika Krakowska

Argumenty przemawiające za pozostaniu przy UKD w Bibliotece Politechniki Białostockiej Jedynym językiem opracowania rzeczowego zbiorów Biblioteki Politechniki Białostockiej jest UKD, co ma duże znaczenie przy retrokonwersji zbiorów, katalog kartkowy był na bieżąco reklasyfikowany i uzupełniany, a tym samym stał się nieocenionym źródłem do powiększenia bazy komputerowej, UKD zapewnia szczegółowe indeksowanie dokumentów z zakresu nauk ścisłych, w opinii wielu bibliotekarzy UKD jest narzędziem o dużym potencjale, w dodatku stale rozwijającym się, system ALEPH, pozwala dowolnie definiować zawartość pól rekordu bibliograficznego.

UKD w USMARC Należało rozwiązać problem dostosowania zapisu symboli UKD do wymagań formatu USMARC. Jedynym polem umożliwiającym wprowadzenie symbolu prostego, złożonego czy też ciągu symboli było niepowtarzalne wówczas pole „080”.

Zdanie UKD w polu 080 Przykład z bazy

UKD w USMARC „Jeżeli symbole UKD są wprowadzane do jednego pola rekordu, wyszukiwanie nie jest łatwe, należałoby podzielić symbole rozwinięte i złożone, odrębnie je wprowadzić do podpól lub pól powtarzalnych.” – napisała prof.Barbara Sosińska-Kalata na VI Warsztatach JHP BN i UKD w 2004 r.

UKD w USMARC Wpisane do pola 080 zdanie UKD mające postać symbolu rozwiniętego lub złożonego nie mogło stanowić elementu wyszukiwania informacji. System mógł wyszukiwać tylko od pierwszego symbolu, dalsze natomiast symbole, zamieszczone po „: „ lub znaku „+”, były dla systemu niewidoczne, nie mogły więc być elementem wyszukiwania.

Pierwsze rozwiązanie z kartoteką UKD Dodanie do formularza rekordu bibliograficznego oddzielnego pola o nazwie „UKD” Rozdzielenie symboli złożonych, łączonych znakami +, :, / - każdy symbol wpisywany jest oddzielnie, powtarzając pole UKD Rozdzielenie symbolu UKD i jego odpowiednika słownego na dwa podpola Dodanie do każdego symbolu UKD w kartotece UKD funkcję odsyłaczy, które odsyłają do haseł indeksowych utworzonych z odpowiedników słownych symboli UKD

Pola w rekordzie bibliograficznym

Zapis klasyfikacji w polu 080 oraz polach UKD

Struktura pola „UKD” w rekordzie bibliograficznym w USMARC $$a – zapis symbolu UKD $$b – zapis odpowiednika słownego Np.: $$a 510.6 $$b Logika matematyczna

Zapis pionowy pola 080 i pola UKD

Kartoteka UKD W pierwszej, tekstowej wersji systemu ALEPH 300, kartoteka UKD powstawała z zapisów w rekordzie bibliograficznym i pełniła tylko funkcję kartoteki wzorcowej. W momencie wdrożenia nowej wersji systemu ALEPH 500 pojawiła się możliwość pełnej obsługi kartoteki wzorcowej UKD

Kartoteka wzorcowa UKD w ALEPH 500 Nie zmieniło się pole 080 i pola UKD w rekordzie bibliograficznym Zmieniła się filozofia tworzenia kartoteki: - kartotekę można było tworzyć niezależnie od rekordu bibliograficznego - wypełniając rekord bibliograficzny pobiera się z KHW, utworzony wcześniej symbol UKD

Kartoteka haseł wzorcowych (KHW) Tworzona jest w celu ujednolicenia haseł w danym języku. Umożliwia realizację następujących celów: - pomaga osobie katalogującej ustalić właściwą formę różnego typu haseł, - usprawnia wyszukiwanie w katalogach online, - umożliwia wymianę rekordów między bibliotekami. Wszystkie hasła ujednolicone wprowadzane są tylko raz do KHW i używane w rekordach bibliograficznych (pobierane do rekordów)

Format MARC21 do klasyfikacji

Biblioteki utrzymujące KHW UKD MDT [Mazinarodni desetinne trideni] czeskie tłumaczenie pliku MRF http://aip.nkp.cz/mdt/ Biblioteka Techniczna w Hajfie w Izraelu (The Technion Library – Israel Institute of Technology) http://library.technion.ac.il/ NEBIS - baza sieci bibliotek i ośrodków informacji w Szwajcarii http://www.nebis.ch/

Baza Biblioteki Technicznej w Hajfie

Plik MRF w Bibliotece Narodowej Czech

NEBIS - baza sieci bibliotek i ośrodków informacji w Szwajcarii

NEBIS - baza sieci bibliotek i ośrodków informacji w Szwajcarii

Struktura rekordu hasła wzorcowego UKD format MARC 21 do klasyfikacji danych wybrane pola: 153 z podpolami „a” symbol cyfrowy „h” odpowiednik słowny 453 hasło indeksowe, powstałe z odpowiednika słownego 553 terminy związane z danym symbolem UKD

Formularz wzorcowy KHW UKD

Rekord hasła w KHW UKD

Rekord hasła w katalogu online

Schemat „kartoteki wzorcowej” UKD w Bibliotece Politechniki Białostockiej

Kartoteka wzorcowa UKD Kartoteka ma postać bazy danych w obowiązującym formacie MARC 21 - nazwy ujednolicone KHW to symbole UKD wraz z odpowiednikami słownymi - nazwy odrzucone to hasła indeksu przedmiotowego UKD Indeks w porządku alfabetycznym wymienia wyrażenia występujące w odpowiednikach słownych symboli – układ alfabetyczny skupia w jednym miejscu wszystkie ujęcia przedmiotu rozrzucone w wielu działach

Indeks alfabetyczny KHW UKD Zawiera wyrażenia występujące w odpowiednikach słownych symboli oraz wyrażenia synonimiczne, nie występujące w odpowiednikach słownych Hasła wielowyrazowe poddawane są inwersji Jest odpowiednikiem drugiej części tablic UKD – indeksu alfabetycznego – z funkcji pomocniczej, stał się narzędziem do wyszukiwania według zagadnień w katalogu komputerowym Jest narzędziem gotowym, zamieszczanym w każdym wydaniu tablic UKD

Indeks alfabetyczny KHW UKD

Indeks przedmiotowy KHW UKD

Budowa hasła indeksowego Hasło może mieć postać - prostą – sam temat jedno- lub wielowyrazowy ( tematy wielowyrazowe często podlegają inwersji czyli odwróceniu) - złożoną – temat uzupełniony określnikami

Przykład haseł indeksowych z określnikami

Rekord hasła w kartotece UKD bez określnika

Przykłady stosowania inwersji

Przykłady stosowania inwersji

Przykłady stosowania określników

Przykłady stosowania określników

Szczegółowość symboli UKD Z zasady staramy się tworzyć symbole jak najbardziej szczegółowe Hasła indeksowe są wówczas także szczegółowe i łatwiejsze do wyszukiwania według słów języka naturalnego Ze szczegółowością idzie w parze tworzenie symboli złożonych

Przykłady stosowania symboli złożonych Symbole z zastosowaniem poddziałów wspólnych formy, miejsca i z kreską zero: 621.3(038) Słowniki elektrotechniczne 72(438.151) Architektura Białegostoku 913(520)(036) Przewodniki turystyczno-krajoznawcze po Japonii 69-021.163 Wady budowlane. Straty budowlane 331-057.17 Dyrekcja. Kierownicy. Szefowie. Przełożeni. Menedżerowie

Przykłady stosowania symboli złożonych Symbole proste połączone znakami „ : ” „ + ” „ / ” „ ’ „ 681.5:004:621.38 Mechatronika 626.81/.85 Nawadnianie 681.586'325 Przetworniki prędkości i przyspieszenia 69+624](038) Słownik budowlany 811.134.3:811.111]'374 Słowniki portugalsko-angielskie i angielsko-portugalskie

Przykłady stosowania symboli złożonych Symbole z zastosowaniem podziału A/Z Nazwy własne osobowe i geograficzne: 72.071Garcia de Paredes 913(438.152-751.2)Białowieski:502.5 Białowieski Park Narodowy Nazwy instytucji: 061.1(438):347.77 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Nazwy organizacji: 061.1(100):001 UNESCO

Wyszukiwanie w bazie BPB przeglądanie – możliwość wpisania symbolu UKD i hasła indeksowego wyszukiwanie – możliwość wpisania zarówno symbolu UKD jak i hasła indeksowego wynik wyszukiwania – rekordy bibliograficzne dokumentów, szukanych tematów.

Przeglądanie indeksów UKD

Przeglądanie indeksów UKD

Przeglądanie symboli UKD

Wyszukiwanie wg UKD za pomocą hasła indeksowego

Wynik wyszukiwania wg UKD za pomocą hasła indeksowego

Wyszukiwanie wg UKD za pomocą symbolu cyfrowego

Wynik wyszukiwania wg UKD za pomocą symbolu cyfrowego

Wyszukiwanie w katalogu BPB – rekord hasła

Aktualności UKD na stronie BN

Kartoteka wzorcowa UKD w Bibliotece Narodowej Baza oparta jest na tablicach  Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna: publikacja nr UDC-P058 autoryzowana przez Konsorcjum UKD nr licencji UDC-2005/06. Prezentuje symbole UKD budowane zgodnie z przyjętą w B N metodą zapisu pionowego symboli UKD. Zapis jest stosowany w Przewodniku Bibliograficznym od 2011 r. Kartoteka wzorcowa UKD jest kontrolowana przez Pracownię Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej.

Format dla klasyfikacji w MARC21 Na potrzeby kartoteki wzorcowej zaadaptowano następujące pola z formatu dla klasyfikacji: 008 Dane kontrolne 040 Instytucja sporządzająca rekord 084 Schemat klasyfikacji i wydanie 153 Symbol klasyfikacji i Odpowiednik słowny symbolu 353 Odsyłacz uzupełniający (zob. też) 453 Symbol klasyfikacji odrzucony (NU) 553 Symbol klasyfikacji - Tropy (TK) i Odpowiednik słowny symbolu 680 Tekst objaśniający - Nota stosowania  753 Termin indeksowy  761 Tekst objaśniający - Instrukcje dalszego podziału i łączenia symboli i przykłady symboli 

Rekord hasła w khw UKD

Kartoteka wzorcowa UKD w BN Kartoteka UKD nie jest automatycznie powiązana z rekordami bibliograficznymi. Stanowi rodzaj słownika UKD zbudowanego zgodnie z metodą zapisu pionowego. Bazę można przeszukiwać przez trzy indeksy: termin indeksowy symbol UKD tropy http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=50 Baza aktualizowana jest co miesiąc.

Kartoteka wzorcowa UKD w BN

Kartoteka wzorcowa UKD w BN

Kartoteka wzorcowa UKD w BN

Kartoteka wzorcowa UKD w BN

Organizacja zbiorów bibliotecznych Oprócz klasyfikacji książek i prowadzenia katalogu rzeczowego, Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna służy też do tworzenia schematu układu książek na półkach. UKD, w odróżnieniu od JHP (rozpraszającego piśmiennictwo) jest klasyfikacją skupiającą. Obejmuje całość wiedzy i ją logicznie porządkuje.

Wolny dostęp do półek Umożliwia czytelnikowi bezpośredni kontakt ze zbiorami bibliotecznymi gwarantując swobodny wybór materiałów. Dzięki zastosowaniu w układzie zbiorów klasyfikacji dziesiętnej klas nadrzędnych i podrzędnych, użytkownik ma do dyspozycji zakresy tematyczne od ogólnego do szczegółowego, co pozwala mu w szerszym kontekście spojrzeć na wyszukiwane zagadnienie, zaś układ logiczny działów np. elektrotechnika, elektronika, telekomunikacja umożliwia wgląd w pokrewną tematykę.

Wolny dostęp do półek Możliwość zastosowania dwóch wzajemnie uzupełniających się strategii wyszukiwania: - praca z udostępnionym przez bibliotekę schematem klasyfikacji, - wstępne wyszukanie materiału w katalogu, dotarcie do niego na półce, ocenie znaleziska z autopsji i porównanie go z materiałami znajdującymi się najbliżej pod względem charakterystyki rzeczowej. Na ogół udaje się znaleźć coś obok „pierwotnego trafienia” i jest to książka, z którą wychodzimy z biblioteki

Wolny dostęp do półek Przy najbardziej nawet rozbudowanej klasyfikacji i najbardziej precyzyjnym języku haseł przedmiotowych jako narzędziach wyszukiwawczych, możliwość wzięcia książki do ręki, zapoznania się z jej aparatem naukowym, ocenienia czytelności tekstu i jego adekwatności do potrzeb, z jakimi czytelnik rozpoczął poszukiwania jest niezastąpione. Mogą to być wybory świadome, jak i całkowicie przypadkowe odkrycia.

Wolny dostęp do półek W wolnym dostępie nie chodzi o rozłożenie książek na dostępnych półkach, tylko o stworzenie układu, w którym z sensem można prowadzić wyszukiwania. Użytkownik nie może znajdować pod jedną sygnaturą 200 książek, tak jak to powszechnie się zdarza, kiedy do rozstawienia książek stosuje się skrócone tablice UKD. W BPB przyjęto, że schemat ustawienia książek na półkach będzie bardziej szczegółowy, na tyle, żeby w księgozbiorze technicznym wyodrębnić dziedziny istotne, często pojawiające się nowe zagadnienia. Wiązało się to ze zmianami, przestawieniami i łączeniami niektórych dziedzin

Schemat ustawienia na półkach Schemat klasyfikacji w BPB obejmuje następujące rodzaje symboli: symbole proste w różnym stopniu rozbudowy symbole rozwinięte symbole złożone zastosowanie podziału alfabetycznego A/Z

Przykłady działów w schemacie Symbole proste: 620.3 Nanotechnologia 621.79 Spawanie. Zgrzewanie. Lutowanie 629.331 Samochody osobowe 678 Przemysł tworzyw sztucznych 728 Architektura mieszkalna 811.111 Język angielski 91 Geografia

Przykłady działów w schemacie Symbole rozwinięte 004.032.26 Sieci neuronowe 005.95/.96 Zarządzanie personelem 338.24.021.8 Reformy gospodarcze 62-192 Niezawodność maszyn 621.37-021.29 Kompatybilność elektromagnetyczna 913(438.15) Geografia województwa podlaskiego

Przykłady działów w schemacie Symbole złożone 304/308 Polityka społeczna 338.48-53:63 Agroturystyka 621.31:621.38 Energoelektronika 621.7.08+621.71 Metrologia techniczna. Tolerancje. Pasowania. Montaż 658.114-022.51/-022.55 Małe i średnie przedsiębiorstwa. Small business. Mikroprzedsiębiorstwa

Przykłady działów w schemacie Zastosowanie podziału alfabetycznego A/Z 004.4A/Z Programy, języki i systemy komputerowe wg nazw 005.51L Logistyka 51A/Z Matematycy 72.071A/Z Architekci

Problemy w ustawieniu księgozbioru wg UKD Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna ma charakter ujęciowy, czyli jeden przedmiot dokumentu można rozpatrywać z różnych punktów widzenia. Działowa organizacja zbiorów wg UKD może więc powodować rozproszenie publikacji dotyczących obiektów bądź zjawisk, którymi zajmuje się wiele dyscyplin. W celu uniknięcia rozproszenia literatury, której przedmiotem treści jest to samo zagadnienie, ale rozpatrywane w różnych aspektach utworzono symbole złożone

Problemy w ustawieniu księgozbioru wg UKD Połączono w jednym miejscu zagadnienia związane z wytrzymałością: 539.4+620.17 Wytrzymałość materiałów i próby wytrzymałościowe Połączono w jeden dział zagadnienia związane z kolejnictwem: 629.4+621.33+625.1/.5 Tabor kolejowy. Trakcja. Wagony. Pojazdy szynowe. Koleje. Budowa linii kolejowych. Koleje specjalne

Schemat ustawienia na półkach W ustawieniu księgozbioru w układzie działowym przyjęto zasadę, że na jeden dział zostanie przeznaczony mniej, więcej jeden regał. Obecny podział jest wynikiem analizy ilościowej księgozbioru. Na przyszłość, mamy nadzieję, będzie to wynik zaspokojenia potrzeb użytkowników biblioteki

Dziękuję za uwagę e.mickiewicz@pb.edu.pl Podlaskie Forum Bibliotekarzy 22 marzec 2012 Podlaskie Forum Bibliotekarzy