Wymiana międzybiblioteczna jako forma współpracy bibliotek (aspekt historyczny i współczesny) mgr Beata Fiedorowicz

Współpraca bibliotek Zasięg terytorialny (współpraca lokalna, regionalna, ogólnokrajowa, międzynarodowa) Zasięg dziedzinowy (współpraca w ramach jednej dyscypliny naukowej, współpraca ponaddziedzinowa) Szczegółowe zadania (gromadzenie zbiorów, opracowanie zbiorów, tworzenie źródeł informacji, obsługa czytelników, edukacja pracowników biblioteki)

Historia wymiany międzybibliotecznej 1740 – Commercium Litterarium (porozumienie uniwersytetów w Abo, Greiswaldzie i Lund) 1817 - Konwencja Marburska (porozumienie 17 uniwersytetów; w 1882 – 68) II połowa XIX w. – wymiana dysertacji doktorskich (porozumienie między Francją a Niemcami)

Nicolas Marie Alexandre Vattemare (1796–1864) 1839 – biuro wymiany w Paryżu (współpraca bibliotek i muzeów z Francji, Kanady i Stanów Zjednoczonych)

Konwencje i kongresy międzynarodowe 15 marca1886 – Konwencja Brukselska (Belgia, Brazylia, Hiszpania, Portugalia, Serbia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Włochy) - wymiana wydawnictw naukowych i literackich oraz druków urzędowych

Konwencje i kongresy międzynarodowe Międzynarodowy Kongres Bibliotekarzy i Bibliofilów – Praga (1926) I Światowy Kongres Bibliotek i Bibliografii – Rzym-Wenecja (1929) II Światowy Kongres Bibliotek i Bibliografii – Madryt (1936) Konferencja Ministrów Spraw Zagranicznych państw alianckich – Londyn (1944)

Konwencje i kongresy międzynarodowe UNESCO – działania na rzecz aktywizacji i rozwoju wymiany wydawnictw na świecie 1947-1954 Biuro Wymiany Międzynarodowej (wymiana dubletów, dystrybucja publikacji) przygotowanie nowych konwencji o charakterze uniwersalnym (ogólnej – o wymianie różnych wydawnictw, specjalnej – o wymianie druków urzędowych)

Konwencje międzynarodowe 3 grudnia 1958 Konwencja Paryska

Konwencja Paryska - 1958 Określenie podmiotu – organy rządowe i instytucje pozarządowe prowadzące działalność oświatową, naukową, kulturalną Określenie przedmiotu wymiany – publikacje o charakterze naukowym, prawnym, technicznym i informacyjnym ( książki, gazety, czasopisma, mapy, plany, ryciny, fotografie, mikrofilmy, dzieła muzyczne, wydawnictwa dla niewidomych i in.)

Polska w procesach międzynarodowej wymiany wydawnictw Polskie instytucje naukowe – współpraca na poziomie krajowym i międzynarodowym: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie Towarzystwo Naukowe Krakowskie (od 1873 r. – Akademia Umiejętności w Krakowie) Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Towarzystwo Naukowe w Toruniu Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Biblioteka Kórnicka

Polska w procesach międzynarodowej wymiany wydawnictw 1920: nawiązywanie kontaktów międzynarodowych w celu wymiany publikacji Biblioteka Głównego Urzędu Statystycznego Instytut Geologiczny Polskie Państwowe Muzeum Przyrodnicze Biblioteka Publiczna Miasta Stołecznego Warszawy Akademia Nauk Technicznych Biblioteka Sejmowa

1921 – przystąpienie Polski do Konwencji Brukselskiej

15 września 1924

15 września 1924

Biuro Międzynarodowej Wymiany Wydawnictw 1921-1928 – Biblioteka Ministerstwa Spraw Zagranicznych Biblioteka Narodowa (do 1939) 1946 – wznowienie działalności w Bibliotece Sejmowej 1947 – przeprowadzka do Biblioteki Narodowej

17.01.1970 Przystąpienie Polski do Konwencji Paryskiej

Wymiana dubletów i materiałów zbędnych Zarządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (8 marca 1935) Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki (16 marca 1965) „W sprawie międzybibliotecznej wymiany druków zbędnych” Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki (15.02.1973) „W sprawie zasad wymiany, nieodpłatnego przekazywania i sprzedaży materiałów bibliotecznych”

Wymiana międzybiblioteczna obecnie Czy jest opłacalna ? W dobie katalogów on-line i elektronicznych baz danych – (powszechny dostęp do informacji) – wymiana nie jest już jedynym sposobem dotarcia do literatury zagranicznej (sytuacja sprzed 1989 r.) wysokie koszty pracy, pozyskania publikacji i wysyłki pracochłonność (metody ewidencji – tradycyjne; elektroniczne narzędzia wykorzystywane w niewielkim stopniu)

Wymiana w Bibliotece Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku Podmioty współpracujące : 77 Biblioteki uczelni niepublicznych : 66 Biblioteki uczelni publicznych: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku Biblioteka Wydziału Ekonomii i Zarządzania U w B Biblioteka Wydziału Historyczno-Socjologicznego U w B Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

Wymiana w Bibliotece Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku Inne instytucje współpracujące: Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska PAN w Warszawie Główna Biblioteka Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Warszawie Parki Narodowe: Wigierski, Narwiański i Biebrzański

Biblioteka Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ilość egz. (wol./j) 339 340 453 394 261 309 258 274 244 Wymiana – ilość egzemplarzy pozyskanych w latach 2002-2011 (3181 wol./j.)

Biblioteka Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

Struktura wpływów w BWSE 2002-2011

Rezygnacja z wymiany? Luki w księgozbiorze, niemożliwe do uzupełnienia w przyszłości Spadek atrakcyjności zbiorów Utrata kontrahenta (często bezpowrotnie) Utrata prestiżu biblioteki

Dziękuję za uwagę