Deindywiduacja. Socjologia zachowań zbiorowych. Wykład 8 Legendy miejskie Deindywiduacja. Socjologia zachowań zbiorowych. Wykład 8

Legenda miejska jako forma zachowania zbiorowego Emergencja legend miejskich Upodobnienie jednostek pod względem tego, jak postrzegają rzeczywistość Źródło innych typów zachowań zbiorowych (przede wszystkim złudzeń zbiorowych → zwłaszcza symboliczne lęki zbiorowe)

Co to jest legenda miejska? Rodzaj rozbudowanej narracyjnie pogłoski (makropogłoska- Jean-Noël Kapferer) opowiadającej o tym, co niewiarygodne, ale prawdopodobne i co wydarzyło się we współczesnym, wielkomiejskim kontekście.

Legendy miejskie- przykłady 1 Historię pamiętam jeszcze z dzieciństwa, podsłuchałam jak opowiadała ją komuś moja babcia (usłyszałam ją ok. 1983-84 roku w Gdańsku). Otóż pochowano nieboszczkę w pięknej sukni, suknia widać wpadła komuś na pogrzebie w oko, bo w nocy na cmentarz przyszli po nią złodzieje, wykopali zmarłą, rozebrali i sprzedali suknię w komisie. Kobieta która ją odkupiła, zadrasnęła się i zaraziła trupim jadem, oczywiście wkrótce zeszła z tego świata. Źródło: http://atrapa.net/legendy

Ledendy miejskie- przykłady 2 W czasie alkoholowej imprezy studenci mieszkający w akademiku pod wpływem alkoholu (lub w innych wersjach narkotyków) postanawiają wysłać swojego kolegę na Marsa. W tym celu z kartonu i puszek budują pojazd kosmiczny. „Astronauta” wsiada do środka i startuje na Marsa wyskakując w „pojeździe” z 9. piętra (w innej wersji z 12. piętra) Źródło: http://atrapa.net/legendy

Legendy miejskie- przykłady 3 Moja koleżanka przed chwilą opowiedziała mi, że w weekend jej znajomym uprowadzili 3 letnie dziecko z IKEI Przekopali cały sklep z policją i nic. Późnym wieczorem rodzice wrócili do domu. Przed klatką oparte o ścianę siedziało dziecko. Było zupełnie niekontaktowe. Zawieźli je do szpitala - okazało się, że dziecku wycięto nerkę!! Źródło: http://atrapa.net/legendy

Legendy miejskie- przykłady- 4 Szczury w toalecie zdarzają się dość często , w zeszłym roku w prasie wrocławskiej było o babce, która musiała na deske kłaść cegły, bo nie mogła sobie ze szczurami poradzić, ale największym hardkorem, również we Wrocławiu , jakieś pol roku temu byla babeczka kolo 70 lat, która w kiblou znalazla anakonde, bylo o tym nawet w teleeskpresie, po czym zaostawila ja na noc zamknieta w lazience, bo bala sie ze policja pomysli ze jest wariatka jak zadzwoni w nocy :D:d i te historie sa w 100% prawdziwe i świeze , z zeszłego roku, poszukjacie w google, to pewnie znajdziecie na stronach gazety wroclawskiej o tym Źródło: http://atrapa.net/legendy

Legendy miejskie- przykłady 5 Od przerażonych koleżanek usłyszałam wtedy, że po okolicy jeździ czarne BMW z ciemnymi szybami. Kierowcą, w innych wersjach pasażerem, miał być sam wysłannik piekieł. Zaczepiał on przechodniów pytając o godzinę. Gdy ktoś udzielił mu odpowiedzi, słyszał: „Za 7 dni o tej godzinie umrzesz”. W innej wersji: „Jutro o tej godzinie umrzesz.”. Mój brat twierdzi, że on słyszał wersję z czarnym Porsche. Do legendy dodawany również był fakt, że podobno we wspomnianym już Tarnobrzegu ktoś rzeczywiście zginął po 24 godzinach od tego wydarzenia: powiesił się. Inna wersja: zmarł na zawał. Źródło: http://atrapa.net/legendy

Cechy charakterystyczne legend miejskich Złożoność narracyjna (fabuła, charakterystyka postaci, dramatyczna akcja, morał itd.) Opowieści niewiarygodne, ale prawdopodobne, bo: Znajome scenerie, przedmioty, kategorie osób Dobrze znane związki przyczynowo-skutkowe Wiarygodność źródła ( coś, co zdarzyło się znajomym naszych znajomych) Wariantywność / potencjalność Nieformalne kanały upowszechniania (ale też profesjonalne wsparcie: badacze folkloru oraz infotainment) Uniwersalność

Funkcje i role legend miejskich 1. Rozrywka ( legenda miejska bawi, bo: Daje poczucie kontroli nad tym, co przeraża Przerywa monotonię codzienności Sprawia, iż jednostka czuje się „dobrze poinformowana” Śmieszy (ludzie, jak przedmioty- Bergson) 2. Pouczanie (Kapferer) 3. Ostrzeganie- wskazywanie na ryzykowne sytuacje i zachowania oraz zagrożenia ze strony innych (Obcych) 4. Moralizowanie 5. Dawanie przewagi- rewanż. 6. Uspołecznianie ( konserwatywność/ ksenofobia)