Nowa grypa A(H1N1)v Prof. Andrzej Zieliński Zakład Epidemiologii NIZP-PZH & Krajowy Punkt Centralny ds. Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych

Nowy wirus grypy A(H1N1) RNA wirus z rodziny Myxoviridae Nie ma krzyżowej oporności z sezonowym wirusem A(H1N1) Odpornośc populacji USA: Dzieci nie są odporne, osoby 18-64 odporne w 6-9%, >64 w 33%. Znaczy to że immunologicznie podobne wirusy krążyły w przeszłości. Jest rekombinantem 4 wirusów: grypy ludzi, ptaków, świń euroazjatyckich, świń amerykańskich Pozostaje wrażliwy na oseltamivir i zanamivir (są pojedyncze przypadki oporności na oseltamivir) Wytworzył się prawdopodobnie u świń w Azji, a w Ameryce szerzył się niemal wyłącznie wśród ludzi.

Objawy kliniczne Objawy opisanych do tej pory przypadków: Objawy grypopodobne Zapalenie płuc Choroby układu oddechowego z gorączką Zespół ostrych objawów oddechowych (ARI) Gorączka Kaszel Bóle głowy Wodnisty katar Ból gardła Biegunka Wymioty Bóle mięśniowo-stawowe

Powikłania grypy Zapalenia płuc bakteryjne (zwykle około 5 dnia choroby) Krwotoczne grypowe zapalenie płuc Miositis (do 10%) Drgawki gorączkowe Encefalopatia, zapalenie mózgu GB Miocarditis Często w przebiegu grypy występuje odwodnienie

Grupy ryzyka Kobiety w ciąży Osoby z chorobami przewlekłymi Płuc Serca Z obniżoną odpornością Cukrzycą Chorobami wątroby Chorobami nerek Osoby powyżej 65 r.ż.

Czemu pandemia ? Pandemia (gr. pan = 'wszyscy' + gr. demos = 'lud') - epidemia obejmująca rozległe obszary, np. cały kontynent lub nawet świat; epidemia danej choroby zakaźnej, występująca w tym samym czasie w różnych krajach i na różnych kontynentach. Cechy choroby sprzyjające wybuchowi pandemii niska śmiertelność wysoka zaraźliwość (Ro>>1) długi okres zaraźliwości choroby brak naturalnej odporności populacji (szczep nie występujący od dawna lub nigdy przedtem) Wysoka śmiertelność nie wyklucza możliwości pandemii (ospa prawdziwa, dżuma), ale nie jest czynnikiem sprzyjającym jej powstaniu. Choroby o stosunkowo krótkim okresie zaraźliwości, ale o wysokim Ro (odra, grypa) mogą mieć wysoki potencjał pandemiczny

Przesłanki do oceny prawdopodobieństwa rozszerzenia się na Europę pandemii nowej grypy A(H1N1) Grypa jest nowa – większość populacji świata jest podatna na nowy wirus A(H1N1). W chwili obecnej zakażenia występują w ca 180 krajach. W kilku krajach europejskich stwierdzono zakażenia niepowiązane epidemiologicznie z zawleczeniem Największy, względny przyrost nowych zachorowań występuje w krajach Ameryki Środkowej i Południowej oraz w Azji gdzie obecnie rozpoczyna się sezon grypy. Podstawowy wskaźnik zaraźliwości nowej grypy (Ro ≈ 1,4-1,6) był szacowany podobnie jak grypy azjatyckiej w pandemii z 1957 r. Obecnie przyjmuje się zaraźliwość nowej grypy na poziomie grypy sezonowej (R0 ≈1,2).

Wstępne dane o ciężkości nowej grypy Dane dotyczące śmiertelności pochodzące z Meksyku (CF ≈ 2%) są zawyżone gdyż początkowo rejestrowano tam tylko przypadki ciężkie (zapalenia płuc i niewydolność oddechową) Dane z USA i Kanady (CF ≈ 0,12%) dotyczą przypadków leczonych intensywnie. Śmiertelność kliniczna może być znacznie niższa od naturalnej. Christopher Fraser na podstawie analizy danych z Meksyku szacuje śmiertelność w nowej grypie na 0,4%, podobnie jak w pandemii grypy azjatyckiej A(H2N2) w 1957 r. Śmiertelność hiszpanki wynosiła CF ≈ 2,5% - 4% W grypie azjatyckiej 1957 (CF ≈ 0,2-0,5%) Ostatnio szacuje się podobnie jak w grypie sezonowej (CF=05-0,1)

Dynamika epidemii

R0 jako próg epidemii Jeżeli R0 < 1, zakażenia nie mogą się szerzyć w populacji Skutek: brak konieczności wdrażania działań kontrolnych Jeżeli R0 > 1, zakażenia będą rozprzestrzeniały się w populacji Skutek: konieczne działania w celu zapobiegania lub zmniejszenia skutków epidemii

Zmiany wartości R w przebiegu epidemii (efektywna liczba odtwarzania R(t)) R=R0 R>1 R=1 R<1 200 400 600 800 1000 1200 0,05 0,1 0,15 0,2 Skala czasu Liczna zachorowań Podatni Zachorowania Ozdrowieńcy

Model matematyczny rozwoju epidemii w Polsce - wyniki f = 0.2 f = 0.6 f – ułamek osobników nie zostających w domu w trakcie infekcji – współczynnik infekcyjności szczepu wirusa R0 – podstawowa liczba odtwarzania AR – odsetek osób, które zachorują w trakcie trwania fali epidemicznej f = 1.0

Etapy nadzoru epidemiologicznego Wyszukiwanie przypadków zawleczonych, prewencja przypadków wtórnych (okres prepandemiczny) Tygodniowe raporty o zachorowaniach na grypę i choroby grypopodobne zgłaszane poza sezonem grypowym System Sentinel o podwyższonej czułości zgłoszeń nastawiony na diagnostykę zakażeń wirusem grypy z uwzględnieniem nowego wirusa A(H1N1). Diagnoza wirusologiczna wszystkich przypadków o ciężkim przebiegu Raportowanie powikłań w przebiegu grypy oraz pogrypowych Konieczne jest monitorowanie lekooporności wirusa grypy w trakcie pandemii

Po co są dane z nadzoru w czasie pandemii ? Znajomość dynamiki pandemii pozwala na stosowanie w porę prewencyjnych zarządzeń administracyjnych. Rzetelny nadzór pozwala na bieżąco ocenić rozkład ciężkości zachorowań na grypę i dostosować do niego zalecenia terapeutyczne Badania wirusologiczne w nadzorze sentinel umożliwiają ocenę krążących typów wirusa oraz wczesne wykrywanie nowych typów, jeśli się takie pojawią. Ważna jest też kontrola lekooporności.

Przeciętna dzienna zapadalność (na 100 tys Przeciętna dzienna zapadalność (na 100 tys. ludności) w okresie od 16 do 31 sierpnia 2009 r. w stosunku do okresu od 1 do 15 sierpnia 2009 r. wg województw

Przeciętna dzienna zapadalność (na 100 tys Przeciętna dzienna zapadalność (na 100 tys. ludności) w okresie od 16 do 31 sierpnia 2009 r. oraz w poprzednim okresie sprawozdawczym (od 1 do 15 sierpnia 2009 r. ) wg wieku