C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 1 Dr Christiane Schell Tworzenie się osadu mikrobiologicznego na materiałach kontaktujących się z wodą do spożycia – badania i ocena Norma Techniczna W 270 (listopad 2007 r.) Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 2 DVGW W 270: uzasadnienie Jakie jest uzasadnienie? Zauważalne problemy Słaba jakość wody do spożycia oraz Uszkodzenia wywoływane osadem mikrobiologicznym lepkiej konsystencji doprowadziły do opracowania nieskomplikowanej metody badawczej zorientowanej na potrzeby praktyczne Metodę opracował prof. dr med. Schoenen, Hygiene-Institut, Universität Bonn (dyrektor prof. E. Thofern),1984

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 3

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 4

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 5

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 6

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 7

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 8

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 9

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 10 perlator (widok z przodu i z tyłu)

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 11 DVGW W 270: Cel Cel –Aby wykluczyć wpływ mikroorganizmów na wodę do spożycia stosować można wyłącznie materiały nie ułatwiające (w kontakcie z wodą do spożycia) tworzenia się osadu mikrobiologicznego –Identyfikacja materiałów na których nie tworzy się w dużych ilościach osad mikrobiologiczny (szlam) woda do spożycia nie jest sterylna, dlatego niektóre mikroorganizmy mogą rozwijać się na powierzchni materiałów kontaktujących się z nią; nie można uniknąć takiego ograniczonego rozwoju organizmów, dlatego jest on tolerowany (pierwsze etapy tworzenia się biofilmu, kolonizacja) Ale: brak tolerancji dla stymulowania rozwoju mikroorganizmów przez substancje pochodzące z wyrobów budowlanych oraz rozwoju biomasy na ich powierzchni

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 12 DVGW W 270: Cel Ograniczona kolonizacja może być akceptowana, ponieważ nie wpływa ona na jakość wody do spożycia Tworzenie się biomasy na powierzchni nie może być akceptowana, ponieważ nie pozostaje ona bez wpływu na jakość wody do spożycia: –Biomasa powierzchniowa może wpłynąć na liczebność kolonii w wodzie do spożycia –Biomasa powierzchniowa jest potencjalnym siedliskiem patogenów

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 13

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 14

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 15 DVGW W 270: zakres Metoda badawcza do oznaczania tworzenia się osadu mikrobiologicznego na –materiałach organicznych –materiałach zawierających komponenty organiczne mających kontakt z wodą do spożycia lub wodą, z której wytworzona zostanie woda do spożycia

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 16 DVGW W 270: zakres Ta metoda badawcza ma zastosowanie do materiałów –w postaci końcowej (wykończonych fabrycznie) oraz –produktów stosowanych na miejscu (powłoki, etc.) Metoda ta nie ma zastosowania do smarów i olejów ze względu na techniczne trudności związane z procedurą badania Badanie nie jest konieczne w przypadku materiałów nie zawierających związków organicznych

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 17 DVGW W 270: zasada działania Badane przedmioty są –przemywane wodą do spożycia –czyszczone środkiem dezynfekującym –przemywane wodą do spożycia –wystawione na działanie wolno płynącej wody testowej Zbiornik testowy Określone okresy –usuwane z wody Biomasa narosła na powierzchni jest –zeskrobywana –wirowanie –określenie bioobjętości

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 18 DVGW W 270: wymogi podstawowe Badane przedmioty muszą być reprezentatywne pod względem –Składu –Obróbki –Właściwości dla produktów w postaci końcowej produkty złożone badane są jako jeden produkt skład materiału –musi być zgodny z przepisami krajowymi, –podlega zatwierdzeniu przez laboratorium badawcze

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 19 DVGW W 270: wymogi podstawowe Materiały referencyjne W celu zapewnienia właściwego przebiegu badań –Kontrola pozytywna: rozwój biomasy stymulowany dostarczaniem substancji biodegradowalnych (parafina) –Kontrola negatywna: tylko kolonizacja powierzchni, ale bez rozwoju biomasy (stal nierdzewna)

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 20 DVGW W 270: urządzenie i reagenty Woda testowa –Bez środków dezynfekujących –Temperatura °C Zbiornik testowy –Szkło, stal nierdzewna, (materiał obojętny) –Objętość około 100 litrów –Dopływ wody u dołu zbiornika, odpływ u góry, z drugiej strony

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 21

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 22 DVGW W 270: urządzenie i reagenty Woda testowa –Bez środków dezynfekujących –Temperatura °C Zbiornik testowy –Szkło, stal nierdzewna, (materiał obojętny) –Objętość około 100 litrów –Dopływ wody u dołu zbiornika, odpływ u góry, z drugiej strony Moduł do badania rur i węży

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 23 Wyroby złożone Rura dwuwarstwowa Jak zbadać warstwę wewnętrzną bez wpływu warstwy zewnętrznej?

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 24 Moduł do badania rur, przewodów i węży badana jest tylko powierzchnia kontaktująca się z wodą do spożycia

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 25 DVGW W 270: urządzenie i reagenty Woda testowa –Bez środków dezynfekujących –Temperatura °C Zbiornik testowy –Szkło, stal nierdzewna, (materiał obojętny) –Objętość około 100 litrów –Dopływ wody u dołu zbiornika, odpływ u góry, z drugiej strony Moduł do badania rur i węży Skrobaczka –Guma lub plastik (12-15 cm szerokości)

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 26 Kontrola pozytywna: parafina

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 27 Kontrola negatywna

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 28 DVGW W 270: urządzenie i reagenty Naczynia szklane do wirowania –Typ A: o specjalnym kształcie kalibracja 0,01-0,4 ml –Typ B: w przypadku spodziewanych objętości biomasy powyżej 0,5 ml (kontrola pozytywna), zaleca się stożkowe probówki do wirowania o objętości do 15 ml

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin ,07 0,05 A B A

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 30 DVGW W 270: urządzenie i reagenty Naczynia szklane do wirowania –Typ A: o specjalnym kształcie kalibracja 0,01-0,4 ml –Typ B: w przypadku spodziewanych objętości biomasy powyżej 0,5 ml (kontrola pozytywna), zaleca się stożkowe probówki do wirowania o objętości do 15 ml Wirówka –Rotor uchylny, 3000 x g przyśpieszenie grawitacyjne

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 31 DVGW W 270: procedura badania Ogólne –W każdym pojemniku testowym jedna kontrola pozytywna i jedna negatywna różne przedmioty badania –Całkowity kontakt z przepływającą wodą ze wszystkich stron –Brak kontaktu z innymi przedmiotami badania lub kontrolami –Brak dostępu światła –Stały przepływ 20 +/- 2 litrów/godzinę, 12 +/-5 °C

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 32 DVGW W 270: procedura badania Badane przedmioty usuwane są z pojemnika pojedynczo Biomasa: usuwana za pomocą skrobaczki i przenoszona w całości do naczynia szklanego w celu odwirowania

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 33 DVGW W 270: procedura badania Stożkowy korek o odpowiedniej średnicy na pręcie ze stali nierdzewnej przepychany przez rurę Usuwanie biomasy – przewody i węże

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 34 DVGW W 270: procedura badania Badane przedmioty usuwane są z pojemnika pojedynczo Biomasa: usuwana za pomocą skrobaczki i przenoszona w całości do naczynia szklanego w celu odwirowania Kultury kontaktowe z prób bez biomasy powierzchniowej Ponowna ekspozycja badanych przedmiotów po zebraniu osadu i oczyszczeniu pod bieżącą wodą Wirowanie (10 min 3000 x g lub 5 min 4000 x g) Oznaczenie bioobjętości Dalsze oznaczenie bioobjętości, jeżeli jest to konieczne (np. przy pomocy mikroskopu)

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 35 DVGW W 270: czas trwania badań 1-miesięczne ( 2 przedmioty badań, 800 cm² każdy) –ekspozycja przez 4 tygodnie, badanie: wynik 1a –ekspozycja przez kolejne 4 tygodnie, badanie: wynik 1b –ekspozycja przez kolejne 4 tygodnie, badanie: wynik 1c 2-miesięczne ( 2 przedmioty badań, 800 cm² każdy) –ekspozycja przez 8 tygodni, badanie: wynik 2a 3-miesięczne ( 2 przedmioty badań, 800 cm² każdy) –ekspozycja przez 12 tygodni, badanie: wynik 3a [opcjonalna ekspozycja tylko w pewnych przypadkach; dotyczy materiałów wykorzystywanych w złączach i uszczelkach – D1 i D2]

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 36 DVGW W 270: Ocena właściwy przebieg badania –kontrola pozytywna: mikrobiologiczna biomasa powierzchniowa >= 1,5 ml / 800 cm² –kontrola negatywna: brak mikrobiologicznej biomasy powierzchniowej < 0,01 ml/800 cm², ale pozytywne kultury kontaktowe (kolonizacja powierzchni przez mikroorganizmy) Jeżeli badanie przebiegło niewłaściwie, cały cykl jest powtarzany

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 37 Kontrola negatywna

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 38 DVGW W 270: Ocena Z wyników równoległych (2 przedmioty badań: 2 x 800 cm²) wyliczana jest średnia arytmetyczna A) Materiały, na których podczas całego okresu badania wystąpiła jedynie kolonizacja powierzchni lub wytworzyła się biomasa < = (0, ,02) ml /800 cm² spełniają wymogi niniejszej normy i mogą być stosowane bez ograniczeń z mikrobiologicznego punktu widzenia

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 39 DVGW W 270: Ocena B) Materiały, na których w jednym okresie badawczym wytworzy się biomasa > (0,05 +/- 0,02) ml /800 cm² nie spełniają wymogów niniejszej normy; nie mogą być stosowane powszechnie w kontakcie z wodą do spożycia C) w przypadku materiałów stosowanych do wykonania dużych złączy (kategoria D1) obowiązują następujące wartości graniczne (0,12+-0,03) ml/800 cm². –Wyjątek: pierwszy 1-miesięczny okres badania. –Dodatkowo: wartości będą równe lub wykazywać będą tendencję spadkową 1c <= 1b, 3a <= 2a

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 40 DVGW W 270: Ocena D) w przypadku materiałów stosowanych do wykonania złączy (kategoria D2) obowiązują następujące wartości graniczne (0,20+-0,03) ml/800 cm². –Wyjątek: pierwszy 1-miesięczny okres badania. –Dodatkowo: wartości będą równe lub wykazywać będą tendencję spadkową 1c <= 1b, 3a <= 2a E) materiały, na których powierzchni nie tworzy się osad biomasy, ani nie występuje kolonizacja powierzchni nie spełniają wymogu niniejszej normy i nie mogą być stosowane w kontakcie z wodą do spożycia

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 41 DVGW W 270: Ocena po 4 tygodniach po 8 tygodniach po 12 tygodniach opcjonalnie: po 4 tygodniach badanie 1- miesięczne zbieranie biomasy (średnia = wynik 1a) zbieranie biomasy (średnia = wynik 1b) zbieranie biomasy (średnia = wynik 1c) zbieranie biomasy (średnia = wynik 1d) badanie 2- miesięczne zbieranie biomasy (średnia = wynik 2a) zbieranie biomasy (średnia = wynik 2b) badanie 3- miesięczne zbieranie biomasy (średnia = wynik 3a)

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 42 DVGW W 270: Raport, świadectwo Raport z badania –Materiał, opis produktu np. producent, informacje o składzie (przedstawione, ocenione i zatwierdzone), metoda produkcji, zakres stosowania –Opis próby przedstawionej do badania, –Wyniki, dodatkowe wnioski, ocena Świadectwo –…. ocena, ważność (uwaga: ważne wyłącznie pod warunkiem braku zmian składu chemicznego)

C 2009 Tuschewitzki Hygiene-Institut des Ruhrgebiets Institut für Umwelthygiene und Umweltmedizin 43 Przeciwko biomasie mikrobiologicznej na wyrobach budowlanych kontaktujących się z wodą do spożycia (PBWS) stosuj certyfikowane PBWS! uszczelka