New York

New York Najludniejsze miasto w  Stanach Zjednoczonych, a zarazem centrum jednej z najludniejszych aglomeracji na świecie. Nowy Jork wywiera znaczący wpływ na światowy biznes, finanse, media, sztukę, modę, badania naukowe, technologię, edukację oraz rozrywkę. Będąc między innymi siedzibą  Organizacji Narodów Zjednoczonych, stanowi ważne centrum spraw międzynarodowych i jest powszechnie uważany za kulturalną stolicę świata. Położony na wybrzeżu Atlantyku, w północno –wschodniej części Stanów Zjednoczonych, Nowy Jork składa się z pięciu okręgów: Bronksu, Brooklynu, Manhattanu,  Queens i Staten Island.

Zgodnie z danymi spisu powszechnego z 2010 roku, za sprawą populacji której liczebność wynosi 8 175 133 osób, zamieszkującej 790 km², Nowy Jork jest najgęściej zaludnionym miastem na terenie Stanów Zjednoczonych. Nowy Jork stanowi również najbardziej zróżnicowane językowo miasto na świecie, jako że na jego obszarze mówi się w ponad 800 językach. Zaludnienie obszaru metropolitalnego Nowy Jork wynosi ok. 18,9 milionów mieszkańców, rozlokowanych na 17 400 km², dzięki czemu aglomeracja nowojorska wchodzi w skład najludniejszych łącznych powierzchni statystycznych w Stanach Zjednoczonych. Nowy Jork jest najczęściej wyszukiwanym miejscem na świecie za pośrednictwem Google; statystyki z września 2011 roku mówiły, że łączna liczba wyszukań dla hasła "Nowy Jork" wyniosła 4,6 miliardów. Historyczne korzenie Nowego Jorku sięgają roku 1624, kiedy to miasto zostało założone jako faktoria handlowa przez holenderskich kolonistów; w 1626 roku nadali oni mu nazwę Nowego Amsterdamu. W 1664 roku kontrolę nad miastem, a także otaczającymi je terenami przejęli Anglicy. Po tym, jak król angielski Karol II Stuart przekazał te ziemie swojemu bratu, Jakubowi II – księciu Yorku, nazwę Nowy Amsterdam zmieniono na Nowy Jork. W latach 1785–1790 Nowy Jork pełnił rolę stolicy Stanów Zjednoczonych. Począwszy od 1790 roku, Nowy Jork pozostaje największym amerykańskim miastem.

Historia Obszar współczesnego Nowego Jorku, zamieszkiwany wtedy przez indiańskie plemięDelawarów, został odkryty przez Europejczyków w 1524 roku; na czele wyprawy stał wówczas Giovanni da Verrazzano będący na usługach francuskiego dworu królewskiego. Verrazzano nadał tym ziemiom nieoficjalną nazwę „Nouvelle Angoulême)” (Nowe Angoulême. Zasiedlanie regionu przez Europejczyków rozpoczęło się w 1614 roku, wraz z utworzeniem na południowym krańcu dzisiejszego Manhattanu holenderskiej osady handlu futrami. W konsekwencji, obszary te zyskały przydomek Nieuw Amsterdam (Nowy Amsterdam). W 1626 roku Peter Minuit, wykupił wyspę Manhattan od plemienia Delawarów za dobra o wartości 60 guldenów holenderskich (w 2006 roku była to równowartość tysiąca dolarów). Jedna z obalonych legend mówi, że Delawarowie odsprzedali wyspę za szklane paciorki, których wartość szacowano na 24 dolary.

Położenie geograficzne Nowy Jork położony jest w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, w południowo –wschodnim rejonie stanu Nowy Jork, mniej więcej w połowie drogi pomiędzy  Waszyngtonem, a  Bostonem. Lokalizacja przy ujściu rzeki Hudson do Oceanu Atlantyckiego pomogła w rozwoju miasta jako ważnego punktu handlowego. Nowy Jork w dużej mierze leży na trzech wyspach: Manhattanie, Staten Island i Long Island, co ma znaczący wpływ na wysoką gęstość zaludnienia miasta.

Kultura Nowy Jork wyróżnia się w sferach sztuki, kuchni, tańca, muzyki, opery i teatrów, niezależnego, mody, muzeów i literatury. Właśnie tutaj zradzały się liczne ruchy kulturowe, takie jak  Renesans Harlemu, który ustanowił odrębny kanon literatury afroamerykańskiej w Stanach Zjednoczonych. Nowy Jork uważany jest przez wielu za światową stolicę tańca. Miasto samo w sobie często odgrywa wiodącą rolę w książkach, filmach oraz programach telewizyjnych; na przestrzeni lat powstały również liczne utwory mu dedykowane (do najbardziej znanych przykładów należy między innymi „New York, New York”

Turystyka Turystyka jest jedną z najważniejszych gałęzi przemysłu Nowego Jorku; w czasie ostatnich pięciu lat, każdego roku miasto odwiedzało ponad 40 milionów gości ze Stanów Zjednoczonych i ze świata. Do głównych atrakcji należą przede wszystkim: Empire State Building, Statua Wolności, Wyspa Ellis, produkcje teatrów na Broadwayu, muzea takie jak Metropolitan Museum of Art, Central Park,Rockefeller Center, Times Square, zakupy w luksusowych butikach przy Piątej Alei i Madison Avenue, przedsięwzięcia takie jak doroczne parady Halloween Parade oraz Macy's Thanksgiving Day Parade, sezonowe rozrywki pokroju lodowisk działających zimą w Central Parku, a także Tribeca Film Festival. Poza kluczowymi obszarami turystycznymi w Nowym Jorku, dużą popularnością cieszą się również Bronx Zoo, Coney Island  oraz  New York Botanical Garden.

Gospodarka Nowy Jork jest światowym centrum międzynarodowego biznesu i handlu, a zarazem jednym z „centrów dowodzenia” dla gospodarki światowej, wraz z Londynem i Tokio. Miasto stanowi ważny ośrodek bankowości i finansów, sprzedaży detalicznej, handlu światowego, transportu, turystyki, rynku nieruchomości, ubezpieczeń, nowych i tradycyjnych mediów, teatru, mody, a także sztuki w Stanach Zjednoczonych.W 2009 roku obszar metropolitalny Nowego Jorku wytworzył  produky miejski brutto o wartości 1 135 miliardów dolarów, co świadczyło, że obszar ten stanowi największą regionalną gospodarkę w Stanach Zjednoczonych (przed Los Angeles) i jednocześnie drugą co do wielkości gospodarkę miejską na świecie (za Tokio). Według Cinco Dias, pod koniec 2008 roku Nowy Jork kontrolował 40% globalnych finansów, czyniąc z tego miasta finansowe centrum świata. W Nowym Jorku znajdują się główne siedziby wielu korporacji, włączając w to centrale 45 przedsiębiorstw z listy Fortune. W 2001 roku na samym Manhattanie znajdowały się w sumie niemalże 33 miliony metrów kwadratowych powierzchni biurowych.Midtown Manhattan stanowi największy obszar biznesowy w Stanach Zjednoczonych; z kolei Lower Manhattan zajmuje 3. miejsce na liście amerykańskich dystryktów biznesowych pod względem wielkości. Lower Manhattan jest jednocześnie siedzibą New York Stock Exchange, położonej przy Wall Street, iNASDAQ – czyli dwóch największych giełd papierów wartościowych świata ze względu na średni dzienny wolumen obrotu i ogólną kapitalizację rynkową.

Zabytki Pomnik, utrzymany w stylu neoklasycyzmu realistycznego, jest dziełem francuskiego rzeźbiarza Frédérica Auguste'a Bartholdiego. Przedstawia postać kobiecą trzymającą w prawej dłoni pochodnię, a w lewej tablicę na której umieszczona jest data uzyskania niepodległości przez Stany Zjednoczone. Wyryte jest dokładnie: JULY IV MDCCLXXVI (4 lipca 1776). Na koncepcję Statuy Wolnościmiał wpływ obraz Eugène Delacroix – Wolność wiodąca lud na barykady, a jej twarzy Bartholdi nadał rysy własnej matki, lecz ciało "odebrał" swojej kochance.

Brooklyn Bridge - jeden z najstarszych mostów wiszących na świecie o długości: 1834 m(przęsło główne znajdujące się nad wodą ma długość 486 m) szerokości: 26 m i wysokości: 84 m. Łączy nowojorskie dzielnice Brooklyn i Manhattan, które oddziela od siebie East River. W chwili gdy go ukończono był jednym z największych stalowych mostów wiszących.

Metro jest jednym z najpopularniejszych sposobów podróży po Nowym Jorku ze względu na czas i koszt. Pomimo nie zawsze najczystszego wyglądu i zapachu, nowojorskie metro – jedno z niewielu na świecie operujących 24h na dobę, pozwala na podróż tą samą linią lub zmianę na inne za jedną i taką samą cenę, bez względu na dystans lub dzielnice. Generalnie mówiąc, metro w Nowym Jorku jest bezpieczne, ale przestrzegamy przed samotną podróżą w późnych godzinach nocnych oraz oczekiwanie na opustoszałych stacjach (wyznaczone sekcje pozwalają na bezpieczniejsze oczekiwanie i zajęcie miejsca tuż obok konduktora metra).

Do roku 2006 nowojorska Roosevelt Island Tramway była jedyną koleją miejskiej komunikacji w całej Ameryce Północnej. Łączy ona wyspę Manhattan i sąsiadującą od strony wschodniej Roosevelt Island. Od otwarcia w 1976 roku do dnia dzisiejszego ponad 20 milionów pasażerów podróżowało Roosevelt Island Tramway. Kursujący 115 razy dziennie (od 6 rano do 2:30 w nocy), każdy z dwóch wagonów mieści 125 pasażerów. Kolejka rozwija prędkość 26 km/h i pokonuje dystans 940 metrów w 4,5 minuty. W najwyższym punkcie osiąga wysokość 76 metrów nad lustrem rzeki East River. Linia biegnie równolegle do mostu Queensboro, skąd można widzieć wymijające sie w połowie drogi wagoniki.

Przygotowała Weronika Wojtczak