Studia podyplomowe MBA z zakresu ZZL Inwestycja w kadry 3 Studia podyplomowe MBA z zakresu ZZL Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie KOD studiów: ZSB1/S/0021 Moduł tematyczny: Uwarunkowania zarządzania zasobami ludzkimi

Rynek pracy – analiza sytuacji Przegląd podstawowych wskaźników rynku pracy

Okrężny obieg dochodów w gospodarce FIRMY GOSPODARSTWA DOMOWE DOCHODY (płace, renta, zyski, odsetki) PRACA ZIEMIA KAPITAŁ KOSZTY ZASOBY WYDATKI GOSPODARSTW DOMOWYCH PRZYCHODY FIRM DOBRA I USŁUGI CENY NA RYNKACH CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH CENY NA RYNKACH DÓBR I USŁUG

Procesy zachodzące na rynku pracy Popyt na pracę Podaż pracy Konkurencja pomiędzy „sprzedającymi pracę” - pracobiorcami Konkurencja pomiędzy „kupującymi pracę” - pracodawcami Procesy negocjacji Gospod. domowe Firmy

Przemiany na rynku pracy Postępująca globalizacja rynku pracy (outsourcing, offshoring, migracje zarobkowe ludności) Zmiana oczekiwań pracowników wobec pracy (m.in. postępujące procesy emancypacyjne) Indywidualizacja relacji między firmą a pracownikiem Wzrost znaczenia umiejętności i kapitału ludzkiego – potrzeba ciągłej edukacji o wysokiej jakości

Tempo wzrostu PKB w odniesieniu do roku poprzedniego w cenach stałych region 2005 2006 2007 Świat 3,3 3,7 3,4 Ameryka Północna 3,1 3,0 2,3 Stany Zjednoczone 2,9 2,2 Ameryka Południowa i Środkowa 5,6 6,0 6,3 Europa 1,9 2,8 UE-27 1,8 2,7 WNP 6,7 7,5 8,4 Afryka i Bliski Wschód 5,5 Azja 4,2 4,7 Chiny 10,4 11,1 11,4 Japonia 2,4 2,1 Indie 9,0 9,7 9,2 Nowo uprzemysłowione gospodarki azjatyckie* 4,9 *Hong Kong, Republika Korei, Singapur, Tajwan Źródło: DAP MG na podstawie danych WTO z czerwca 2008.

Mierniki, dotyczące ogólnej sytuacji na rynku pracy ogólna liczba pracujących, czyli czynnych zawodowo ogólna liczba pracobiorców, czyli osób zatrudnionych na zasadzie stosunku pracy ogólna liczba osób aktywnych zawodowo, stanowiąca sumę liczby osób pracujących oraz bezrobotnych aktywnie poszukujących pracy stosunek liczby aktywnych zawodowo do liczby ludności w wieku produkcyjnym ogólna liczba ludności biernej zawodowo, stanowiąca różnicę między liczbą ludności w wieku produkcyjnym a liczbą pracujących aktualny popyt na pracę oraz aktualna podaż pracy

Wybrane indykatory rynku pracy wg UE (eurostat) Wskaźniki zatrudnienia i aktywności ekonomicznej Wskaźniki struktury (wg wieku, wykształcenia, itp.) i dynamiki zatrudnienia Przeciętny wiek wejścia i opuszczenia rynku pracy Pracujący wg standardowych i niestandardowych (tzw. elastycznych) form pracy Produktywność i koszty pracy; klin podatkowy Mierniki jakości zasobów pracy (np. % osób poddających się dokształcaniu, wskaźnik skolaryzacji, publiczne wydatki na edukację) Wskaźniki wielkości, struktury i dynamiki bezrobocia

Wskaźniki aktywności ekonomicznej

Liczba ludności ogółem od 1997 roku (tys.)

Liczba osób w wieku produkcyjnym od 1997 roku (tys.)                                                                                 

Prognozowana struktura wiekowa ludności Polski (w tys.)

Liczba osób pracujących od 1997 roku (tys.) Opracowanie własne w oparciu o GUS

Zasoby pracy w Polsce w 2009 roku – średnie dane roczne www.rynekpracy.pl; opracowanie na podstawie BAEL

Aktywność ekonomiczna Polaków od 1997 roku - dane roczne (tys.)   Liczba ludności ogółem Liczba osób w wieku produkcyjnym Liczba osób pracujących Liczba osób bezrobotnych Liczba osób nieaktywnych zawodowo 2007 38 115 26 300 15 241 1 619 14 533 2006 38 125 26 325 14 594 2 344 14 427 2005 38 157 26 211 14 116 3 045 14 097 2004 38 174 26 142 13 795 3 230 14 098 2003 38 191 26 031 13 617 3 323 14 007 2002 38 219 26 159 13 782 3 431 13 764 2001 38 242 25 986 14 207 3 170 13 335 2000 38 254 25 739 14 526 2 788 13 193 1999 25 461 14 757 2 300 13 055 1998 38 667 25 247 15 356 1 730 12 771 1997 38 660 25 005 15 177 1 849 12 503 Opracowanie własne w oparciu o GUS i EUROSTAT

Osoby nieaktywne zawodowo według wieku w II kwartale 2009 (%)

Aktywność ekonomiczna ludności wg BAEL

Współczynnik aktywności zawodowej obywateli UE 27 i UE 15 w latach 1997–2007

bezrobocie

Liczba osób bezrobotnych od 1997 roku (tys.)

Dynamika stopy bezrobocia rejestrowanego w latach 1990-2010

Stopa bezrobocia rejestrowanego w poszczególnych województwach w czerwcu 2010 roku www.rynekpracy.pl

Udział pozornych i prawdziwych bezrobotnych wśród osób bezrobotnych zarejestrowanych w latach 2003-2009 Opracowanie na podstawie Raportów z badań: Diagnoza społeczna 2003, 2005, 2007 i 2009; www.rynekpracy.pl

Stopa bezrobocia (%) w Unii Europejskiej w latach 1998-2007 - dane roczne Kraj UE 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Austria 5,5 4,7 4,0 4,8 5,3 5,2 4,4 Belgia 9,3 8,6 6,6 6,2 6,9 7,7 7,4 8,4 8,2 7,5 Bułgaria - 16,2 19,9 18,1 13,7 12,0 10,1 9,0 Cypr 5,0 3,3 4,1 4,3 4,5 3,9 Czechy 5,9 8,5 8,8 8,0 7,0 7,9 7,1 Dania 5,1 4,2 5,4 3,8 Estonia 9,5 11,6 13,1 12,4 9,4 10,7 10,0 Finlandia 13,2 11,7 11,1 10,3 10,4 10,5 Francja 12,1 10,2 8,7 9,2 Grecja 10,8 11,9 11,2 9,9 9,8 8,9 8,3 Hiszpania 18,7 15,5 13,8 11,3 Holandia 3,6 2,7 2,1 2,6 4,6 3,2 Irlandia 5,8 3,7 Litwa 13,4 15,9 16,8 13,0 12,9 5,6 Luksemburg 2,8 2,4 2,3 1,8

Stopa bezrobocia (%) w Unii Europejskiej w latach 1998-2007 - dane roczne (cd) Kraj UE 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Łotwa 14,5 13,8 14,2 13,1 13,2 10,6 9,9 8,9 6,8 6,0 Malta - 6,3 7,1 6,9 7,5 7,3 6,5 Niemcy 9,8 7,9 7,8 8,5 10,7 11,1 10,2 8,6 Polska 12,3 16,3 18,4 19,9 19,4 19,1 17,7 9,6 Portugalia 4,7 4,6 3,8 4,5 6,1 7,6 7,7 8,0 Rumunia 5,6 6,2 7,0 6,6 8,1 7,2 6,4 Słowacja 12,2 15,9 18,7 17,1 18,6 13,4 Słowenia 7,4 5,7 5,9 4,8 Szwecja 5,5 5,0 6,7 Węgry 5,8 Wielka Brytania 5,3 5,2 Włochy 12,1 11,7 10,8 9,2 UE* 9,4 8,4 8,2 9,0

Stopa bezrobocia na świecie

Młodzi na rynku pracy

Wskaźnik aktywności zawodowej obywateli państw UE w wieku 15-24 lata w czwartym IV 2007 r. (w %)

Stopa bezrobocia obywateli państw UE w wieku 15-24 lata w IV kwartale 2007 r. (w %)

Procentowy udział absolwentów kierunków studiów z grup nauka, technika, przemysł, budownictwo wśród wszystkich absolwentów szkół wyższych danego kraju w 2007 roku

Liczba studentów w Polsce w latach 1990-2006

% osób w wieku 24-64 posiadających wykształcenie wyższe (2005) (źródło: OECD Factbook 2007)

Absolwenci szkół wyższych według kierunków wykształcenia w roku 2005/2006

Ranking zawodów najbardziej odpornych na recesję: 1. Licencjonowana pielęgniarka 2. Pracownik handlu detalicznego 3. Pomocnik kierowcy firmy UPS 4. Doradca finansowy 5. Terapeuta zajęciowy 6. Sprzedawca 7. Specjalista ds. obsługi klienta 8. Kontroler 9. Księgowy 10. Analityk finansowy

Koszty pracy

Klin podatkowy jako % całkowitych kosztów pracy w wybranych krajach świata w 2009 roku www.rynekpracy.pl

Klin podatkowy jako % kosztów pracy w Polsce, krajach OECD oraz UE-15 w latach 2000-2009 www.rynekpracy.pl

przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia Podatek dochodowy oraz ubezpieczenie płacone przez pracownika jako % płacy brutto w zależności od wysokości zarobków w wybranych krajach świata w 2009 kraj 67% 100% 167% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia Australia 15,6% 22,0% 28,3% Austria 26,8% 32,7% 37,2% Belgia 34,4% 41,5% 48,5% Czechy 17,7% 22,2% 25,8% Dania 37,7% 39,4% 48,6% Francja 25,7% 27,7% 33,1% Hiszpania 14,6% 19,7% 25,0% Irlandia 14,2% 20,9% 32,5% Japonia 18,5% 20,1% 24,0% Kanada 17,9% 22,8% Korea Południowa 8,9% 11,8% 15,2% Niemcy 35,5% 41,3% 45,5% Norwegia 25,6% 29,3% 35,7% Polska 23,0% 24,3% 34,9% Słowacja 17,0% 21,3% 24,5% Szwecja 22,7% 25,3% USA 18,9% 22,4% 28,7% Węgry 28,9% 38,2% 44,7% Wielka Brytania 29,8% Włochy 24,7% 36,0% OECD 21,0% 31,4% UE-15 24,2% 29,2% 36,1%

Kraje Europy o najwyższych godzinowych kosztach pracy (EUR) w 2007 roku

Godzinowe koszty pracy (EUR) w wybranych krajach Europy w latach 2004-2007 2005 2006 2007 Austria 25,15 26,06 26,83 27,5 Belgia 29,2 29,7 30,6 36,7 Bułgaria 1,5 1,6 1,7 2,0 Czechy 5,8 6,6 7,1 7,9 Cypr 12,0 12,7 13,1 - Dania 30,7 31,8 33,3 Estonia 4,3 4,7 5,5 Finlandia 24,9 26,2 26,6 27,3 Hiszpania 15,0 15,5 16,2 16,9 Islandia 25,2 30,8 32,4 Litwa 3,3 3,6 5,1 Luksemburg 30,3 31,4 Łotwa 2,6 2,9 Malta 8,7 9,5 9,7 Niemcy 26,9 27,0 27,4 27,6 Polska 4,9 6,3 7,0 Portugalia 11,3 11,7 12,1 12,5 Rumunia 1,8 2,4 2,8 Słowacja 4,2 4,6 5,2 6,2 Słowenia 11,1 11,5 Szwajcaria 33,4 34,3 Szwecja 29,0 29,4 30,2 30,9 Węgry 5,7 6,5 7,4 Wielka Brytania 24,5 25,9

Polska na tle krajów Europy o najwyższych miesięcznych kosztach pracy [EUR] 2007 roku Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat

Miesięczne koszty pracy [EUR] w wybranych krajach Europy w latach 2004-2006 2005 2006 Belgia 3 659,2 3 720,1 3 831,1 Bułgaria 218,6 234,7 249 Czechy 837,3 948,8 1 030,6 Dania - 4 059,8 4 221,2 Niemcy 3 750 3 769 3 832 Estonia 644 711,8 827,1 Hiszpania 2 069,8 2 125,2 2 196,7 Cypr 2 058,9 2 189,6 2 276,9 Łotwa 402,8 448,5 552,4 Litwa 494,9 545,1 636,6 Luksemburg 4 386 4 517 4 658 Węgry 875,3 1 018,5 994,8 Malta 1 368,2 1 523,3 1 554,3 Polska 687,9 808,4 878,4 Portugalia 1 603,4 1 669,4 1 734,6 Rumunia 273,4 365,1 434,2 Słowenia 1 618 1 699 1 760,8 Słowacja 583,2 619,9 711,4 Finlandia 3 358 3 531 3 603 Szwecja 4 072,1 4 133,5 4 242 Wielka Brytania 3 727,6 4 026 Islandia 3 953,8 4 812,4 5 031,9

% osób w wieku 24-64 posiadających wykształcenie wyższe (2005) (źródło: OECD Factbook 2007)

Produktywność pracy

Publiczne wydatki na cele społeczne (% PKB, 2003)

Elastyczność rynku pracy

Indeks regulacji rynku pracy (OECD, 2003)

Liczba pracodawców-użytkowników, korzystających z pracowników tymczasowych w latach 2004-2007

% osób zatrudnionych na umowę na czas określony w latach 2001 - 2010 (% wszystkich pracowników najemnych)

% osób podnoszących kwalifikacje zawodowe w 2009 roku według wykształcenia (www.rynekpracy.pl)