Ceteris Paribus Laws and Socio-Economic Machines Na podstawie artykułu Nancy Cartwright opracowała Inga Dębczyńska

Jaka jest i jaka była rola założeń ceteris paribus w interpretacji ekonomii kilka wieków temu, a jak jest współcześnie? Czy założenia te znajdują zastosowanie w innych dziedzinach nauki?

Ekonomia a prawa ceteris paribus Ekonomia vs fizyka Ekonomia vs fizyka Empiryzm Empiryzm David Hume David Hume

David Hume (ur. 7 maja 1711 w Edynburgu, zm. 25 sierpnia 1776) filozof, pisarz i historyk urodzony w Szkocji, żyjący we Francji i w Anglii. Choć za życia był bardziej znany jako historyk, obecnie jest przede wszystkim pamiętany jako wybitny filozof. Ceniony jest głównie za przemyślenia dotyczące metodologii nauk empirycznych i rozróżnienie sądów o faktach i wartościach. filozof, pisarz i historyk urodzony w Szkocji, żyjący we Francji i w Anglii. Choć za życia był bardziej znany jako historyk, obecnie jest przede wszystkim pamiętany jako wybitny filozof. Ceniony jest głównie za przemyślenia dotyczące metodologii nauk empirycznych i rozróżnienie sądów o faktach i wartościach. Jego dwa największe dzieła filozoficzne to: "Badania dotyczące rozumu ludzkiego" oraz "Badania dotyczące zasad moralności". Szczególnie to pierwsze dzieło wstrząsnęło mocno podstawami filozofii jego czasów. Źródło: (Wikipedia) Jego dwa największe dzieła filozoficzne to: "Badania dotyczące rozumu ludzkiego" oraz "Badania dotyczące zasad moralności". Szczególnie to pierwsze dzieło wstrząsnęło mocno podstawami filozofii jego czasów. Źródło: (Wikipedia)

Założenia empiryczne - cała wartościowa wiedza człowieka pochodzi z doświadczenia, a nie z rozumowego dochodzenia do prawdy, i dlatego wszystkie czysto spekulacyjne rozważania prawie zawsze prowadzą na manowce. - w jaki sposób ludzie przyswajają dochodzące do nich bodźce i jak je porządkują w swoich głowach? - impresja, idea prosta, idea złożona. Założenia empiryczne - cała wartościowa wiedza człowieka pochodzi z doświadczenia, a nie z rozumowego dochodzenia do prawdy, i dlatego wszystkie czysto spekulacyjne rozważania prawie zawsze prowadzą na manowce. - w jaki sposób ludzie przyswajają dochodzące do nich bodźce i jak je porządkują w swoich głowach? - impresja, idea prosta, idea złożona.

Krytyka idei przyczynowości i wykazanie, że nie ma ona bezpośredniego odzwierciedlenia w faktach eksperymentalnych, była pierwszym w historii przykładem dogłębnej krytyki tak z pozoru oczywistego pojęcia i tego rodzaju podejście krytyczne było następnie kontynuowane przez innych filozofów- krytycystów, od Immanuela Kanta przez pozytywistów logicznych po współczesnych krytycystów.

Paradygmaty praw natury a empiryzm Paradygmaty praw natury a empiryzm Prawa = uniwersalne reguły? Prawa = uniwersalne reguły? Reguły jako konsekwencja przeprowadzanej wielokrotnie ze skutkiem pozytywnym operacji socjoekonomicznej maszyny Reguły jako konsekwencja przeprowadzanej wielokrotnie ze skutkiem pozytywnym operacji socjoekonomicznej maszyny Żadna reguła ekonomiczna, niezależnie jak wg naszego uznania jest bazowa, ważna, integralna czy uniwersalna – nie może występować samodzielnie. Żadna reguła ekonomiczna, niezależnie jak wg naszego uznania jest bazowa, ważna, integralna czy uniwersalna – nie może występować samodzielnie.

Nieprawdziwe reguły? Prawa natury a reguły Prawa natury a reguły Ekonomia jako wynik działania kompilacji różnych czynników Ekonomia jako wynik działania kompilacji różnych czynników Reguły a fundamentalna wiedza Reguły a fundamentalna wiedza Mechanizmy ekonomiczne = rożne części jednej machiny Mechanizmy ekonomiczne = rożne części jednej machiny

Przykład Dźwignia mnożenia dynamicznego pieniądza/współczynnik rezerw Dźwignia mnożenia dynamicznego pieniądza/współczynnik rezerw dynamiczny pieniądz = 1-część zdeponowana dynamiczny pieniądz = 1-część zdeponowana $100 -> $80 -> $64 ->….. = 500 $100 -> $80 -> $64 ->….. = 500

M = (1+cu/re+cu) H M = (1+cu/re+cu) Hgdzie: H - dynamiczny pieniądz re - poziom rezerw cu - stosunek ilości pieniądza do depozytów M- zapas pieniędzy

Stały związek przyczynowo-skutkowy (teoria reguł) czy też opis socjoekonomicznego mechanizmu, który po pewnej ilości powtórzeń da podstawy do wysnucia stałego związku?

Abstrahując od filozofii… Prawa – reguły – identyfikacja Prawa – reguły – identyfikacja Inne możliwe światy Inne możliwe światy Prawa opierają się na regułach nigdzie nie występujących? Prawa opierają się na regułach nigdzie nie występujących?

Przykładowy mechanizm ekonomiczny Model Oliviera Harta i Johna Moorea Model Oliviera Harta i Johna Moorea Wszystkie dochodowe projekty, których nie cechuje żaden początkowy koszt/strata oraz z których początkowy utarg jest co najmniej tak wysoki jak utarg z alternatywnego użycia aktywów, będą realizowane. Wszystkie dochodowe projekty, których nie cechuje żaden początkowy koszt/strata oraz z których początkowy utarg jest co najmniej tak wysoki jak utarg z alternatywnego użycia aktywów, będą realizowane.

Trzy aspekty mechanizmów socjoekonomicznych Socjoekonomiczne prawa są tworzone za pomocą socjoekonomicznych mechanizmówSocjoekonomiczne prawa są tworzone za pomocą socjoekonomicznych mechanizmów 1. Regularne zachowania pochodzą od systematycznie inicjowanych określonych zachowań których natura pozostaje stała.

2. Większość prac w ekonomii opiera się na nadziei, że jesteśmy w stanie zrozumieć poszczególne ekonomiczne aspekty osobno a następnie zebrać je w całość aby stworzyć pełną wykładnię. nie ma gwarancji, iż analityczne metody są najlepsze w każdym przypadku, którego wymaga ekonomia. Ale są póki co to jedyne metody, którymi potrafimy się najsprawniej posługiwać. nie ma gwarancji, iż analityczne metody są najlepsze w każdym przypadku, którego wymaga ekonomia. Ale są póki co to jedyne metody, którymi potrafimy się najsprawniej posługiwać.

3. Zwykłe mechanizmy nie ewoluują. Muszą być zmontowane, a montaż musi być sprawnie przeprowadzony. Czy tak samo jest z mechanizmami socjoekonomicznymi? Czy tak samo jest z mechanizmami socjoekonomicznymi?

Konkluzje Ceteris paribus w ekonomii i fizyce Ceteris paribus w ekonomii i fizyce Zarówno ekonomia jak i fizyka w takim samym stopniu stosują założenia ceteris paribus. I ma to jedynie związek z charakterystyką przedmiotu badań, a nie z niedoborem informacji na ich temat Zarówno ekonomia jak i fizyka w takim samym stopniu stosują założenia ceteris paribus. I ma to jedynie związek z charakterystyką przedmiotu badań, a nie z niedoborem informacji na ich temat.

Dziękuję za uwagę