Ekonomia eksperymentalna – wczesne fazy rozwoju Bartosz Grondkowski

Ekonomia eksperymentalna: - doświadczalna weryfikacja poprawności danych teorii ekonomicznych w kontrolowanych, narzuconych warunkach. odejście od tworzenia teorii i potwierdzania ich pasywną obserwacją lub matematycznym dowodem

Fazy rozwoju: Początki: 1952-1962 (1948-1959) - eksperyment Chamberlina 1952 - konferencja w Santa Monica Rozwój: 1963-1975 (1960-1975) 1959-1960 – Sidney Siegel, Lawrence Fouraker – „Bargaining and group decision making” – nowoczesna ekonomia eksperymentalna jako synteza socjologiczno-psychologicznego i ekonomiczno-zarządczego podejścia 1962 – Vernon Smith „Experimental imperfect market” – modyfikacje do pracy Chamberlina z 1948 Dojrzałość: 1975+ 1975 – masowe publikacje w dziedzinie ekonomii eksperymentalnej

Eksperyment Chamberlina (1948) Symulacja zawierania transakcji pomiędzy 2 stronami (kupujący-sprzedający), mająca na celu zweryfikowanie procesu kształtowania się cen na rynku konkurencji doskonałej  niedoskonałość metody, eksperyment ujawnił więcej problemów niż rozwiązań – charakterystyczne dla początków nauki  brak systemu uczenia/powtarzalności/motywacji dla uczestników eksperymentu

Związki z teorią gier: - teoria gier pozwalała na przetłumaczenie teorii ekonomicznej na potrzeby eksperymentów – weryfikowalne hipotezy metody eksperymentalne, wynikające z zastosowania teorii gier pozwalają odkryć nieznane bądź nieuwzględnianie przez klasyczną ekonomię motywy ludzkiego postępowania - powstanie 2 podejść eksperymentalnych: gier eksperymentalnych i gier biznesowych

- podejście socjologiczno – psychologiczne Gry eksperymentalne: - podejście socjologiczno – psychologiczne miały na celu dowodzenie pewnych prawidłowości w warunkach empirycznych brak bliższego związku z tematyką ekonomiczną Subiektywna racjonalność uczestnika i obiektywna organizatora, znającego cały przebieg

Gry eksperymentalne: 1952 „The design of experiments in decision process” 1954 Eksperyment W.K. Estes’a: Proces uczenia się można pokazać jako proces stochastyczny zbieżny do pewnego, dokładnie przewidywalnego na podstawie odpowiednio dobranej funkcji prawdopodobieństwa. zbyt silne założenia dotyczące przekładania działań uczestników na liczby nieuwzględnienie faktu, iż różne działania mogą się wydawać racjonalne organizatorowi eksperymentu i uczestnikowi krok w stronę przejścia od różnego typu bardziej lub mniej złożonych gier do eksperymentów ekonomicznych

Gry biznesowe: - podejście ekonomiczno - zarządcze 1957 - Richard Bellman Symulacja powiększającego się rynku oligopolistycznego, mającego pięciu uczestników. Gracze otrzymywali informacje o własnej firmie i o warunkach rynkowych z poprzedniego okresu i na ich podstawie podejmowali decyzje dotyczące cen sprzedaży, wydatków na reklamę i rozwój oraz wielkości produkcji na następny okres. Gra miała z góry ustaloną liczbę okresów, na koniec każdego gracze otrzymywali zwrotne informacje o poniesionych kosztach i posiadanym udziale w rynku.

Gry biznesowe: oferowały możliwość połączenia różnych podejść teoretycznych nie miały na celu konfrontacji określonych teorii z empirią były głównie narzędziem służącym ćwiczeniu i selekcji kadry zarządzającej Teoria ekonomiczna służyła jedynie do zaprojektowania gry, nie miała natomiast być obiektem weryfikacji. W 1959 Austin Hoggatt wykorzystał prostotę konstrukcji gier biznesowych jako narzędzie do badania ludzkich zachowań  przejście w kierunku ekonomii eksperymentalnej

„When I began my own experimental work about a dozen years ago, it was most convenient to publish the results in journals of psychology and business.” /Alvin E. Roth „Laboratory experimentation in economics. Six points of view.” 1987 Cambridge/ „Metody ekonomii eksperymentalnej”, Journal of Economic Literature, 1985 – punkt odniesienia dla eksperymentatorów pragnących publikować swe prace w dziedzinie ekonomii

Powody początkowej niepopularności podejścia eksperymentalnego: - podważanie ogólnie przyjętych teorii, w szczególności założenia racjonalności działań - pochodzenie głównie z innych nauk (społecznych) – niechęć do podejścia interdyscyplinarnego - brak uzgodnień co do zasad rządzących ekonomią eksperymentalną (brak ogólnie uznanych metod) - nie pasuje do wizerunku ekonomii jako nauki ścisłej - brak związku z ekonomią - Nauką

Dziękuję