Indukcjonistyczna filozofia nauki Katarzyna Margol

Plan: Pogląd na naukę Teoria indukcjonistyczna Rozumowanie dedukcyjne Krytyka indukcjonizmu Reakcje na problem indukcji

Pogląd na naukę Teorie naukowe zostały wyprowadzone z faktów doświadczenia, uzyskanego drogą obserwacji i eksperymentu; Nauka opiera się na tym, co możemy zobaczyć, usłyszeć, dotknąć; W nauce nie ma miejsca na osobiste przekonania, preferencje; Wiedza naukowa jest niezawodna, udowodniona w sposób obiektywny. „ Nauka jest budowlą wzniesioną na faktach” (J.J. Davies)

Teoria indukcjonistyczna To teoria, która opiera się na rozumowaniu indukcyjnym. Rozumowanie indukcyjne to rozumowanie, dzięki któremu można przechodzić od zbioru zdań szczegółowych do uzasadniania zdania ogólnego. Proces takiego rozumowania nazywamy indukcją.

Przykłady zdań obserwacyjnych: O północy 1 stycznia 1975 r. Mars pojawił się w pewnym punkcie nieba. 2. Papierek lakmusowy przybrał barwę czerwoną po zanurzeniu go w tym płynie. Przykłady zdań ogólnych (mogą być składnikami wiedzy naukowej): Z astronomii: Planety poruszają się po elipsach wokół Słońca. Z chemii: Lakmus zanurzony w kwasie barwi się na czerwono.

PYTANIE: Skoro nauka wywodzi się z doświadczenia, to w jaki sposób można uzyskać zdania ogólne, będące elementami wiedzy naukowej, ze zdań szczegółowych, wynikających z obserwacji? ODPOWIEDŹ: Przy spełnieniu pewnych warunków można dokonywać uogólnień ze skończonej ilości szczegółowych zdań obserwacyjnych i na ich podstawie budować prawa uniwersalne.

Warunki konieczne, by możliwe były uogólnienia: Ilość zdań obserwacyjnych składających się na podstawę danego uogólnienia musi być duża; 2. Obserwacje należy powtarzać w bardzo różnorodnych warunkach; 3. Żadne zdanie obserwacyjne nie może przeczyć wyprowadzonemu prawu ogólnemu.

Rozumowanie dedukcyjne Badaniem rozumowań dedukcyjnych zajmuje się logika. Przykład 1 rozumowania dedukcyjnego: Wszystkie książki filozoficzne są nudne. b) Ta książka jest książką filozoficzną. c) Ta książka jest nudna. Przykład 2: Wszystkie koty mają pięć nóg. b) Kotka Pussy jest moim kotem. c) Kotka Pussy ma pięć nóg.

Rozumowanie dedukcyjne cd. Jeżeli przesłanki są prawdziwe, to wniosek musi być prawdziwy; Prawdziwość lub fałszywość przesłanek nie może być rozstrzygnięta za pomocą logiki; Nawet, jeżeli rozumowanie dedukcyjne zawiera fałszywą przesłankę, to rozumowanie jest poprawne; Sama logika nie może stanowić źródła prawdziwych twierdzeń o świecie.

RYSUNEK 1 Całość indukcjonistycznych poglądów na naukę Prawa i teorie Indukcja Dedukcja Fakty uzyskane Przewidywania i wyjaśnienia dzięki obserwacji

Przykład: Czysta woda zamarza w temperaturze około 0 stopni Celsjusza. b) Chłodnica mojego samochodu zawiera czystą wodę. c) Jeżeli temperatura spadnie poniżej 0 stopni, woda w chłodnicy mojego samochodu zamarznie.

Krytyka indukcjonizmu Krytyce poddawane są następujące założenia: Nauka wychodzi od obserwacji; 2) Obserwacja dostarcza bezpiecznej podstawy, z której można wyprowadzić wiedzę; 3) Prawomocność i uzasadnialność zasady indukcji.

Krytyka indukcjonizmu cd. Ad 1) Nauka nie wychodzi od zdań obserwacyjnych, ponieważ pewna teoria zawsze poprzedza wszelkie zdania obserwacyjne. Ad 2) Zdania obserwacyjne nie tworzą trwałej podstawy, na której można budować wiedzę naukową, ponieważ są one obalane. Ad 3) Zasady indukcji nie można uzasadnić poprzez odwołanie się do logiki i doświadczenia.

Możliwe reakcje na problem indukcji Przyjmujemy dowód Hume`a, że indukcji nie można uzasadnić za pomocą logiki ani doświadczenia (zał: nauka opiera się na indukcji). Dochodzimy do wniosku, że nauki nie można uzasadnić w racjonalny sposób. Osłabienie wymogu, aby cała wiedza pozalogiczna wywodziła się z doświadczenia. Zasadę indukcji można uzasadnić dzięki pewnym innym racjom; powołujemy się na oczywistość. Odrzucenie przekonania, że nauka opiera się na indukcji. Problemu indukcji można uniknąć, jeżeli da się udowodnić, że nauka nie polega na indukcji. Próbują dokonać tego falsyfikacjoniści, zwłaszcza Karl Popper.

Dziękuję za uwagę !!!