Metodologia ekonomii WNE UW 2005 Zajęcia 2 Konflikt między prawdą i trafnością a precyzją Na podstawie: T.Mayer Prawda kontra precyzja w ekonomii (rozdz. 3-4)

Jak opisać teorię ekonomiczną? Najbardziej rygorystycznie i z jak najdalej idącą precyzją. Jak wybrać między ważnością problemu a rygorem i precyzją jego potraktowania? Jaki poziom rygoryzmu i precyzji jest potrzebny, by nie zakłamać rezultatów i jednocześnie by były one jasne?

Dwa typy głównego nurtu ekonomii Teoria empiryczno- naukowa: modele przyjmowane z nauk przyrodniczych (fizyka, biologia, geologia itd..); matematyka stosowana tylko jako dogodne narzędzie, mniejsze zainteresowanie zaletami matematycznymi, bardziej empiryczną sprawdzalnością w praktyce; skłonni opierać się na czymś co wysoce prawdopodobne ; empirysta uważa ważność teorii opartej na lekcjach wypływających z historii gospodarczej; wykorzystują niejedną z tez udowodnionych przez formalistów, aczkolwiek nie przywiązują do nich tak dużej wagi. Przedstawiciele: Karl Popper, Milton Friedman, James Tobin

Dwa typy głównego nurtu ekonomii Teoria formalistyczna: logiczny rygor i elegancja, przywiązanie dużej wagi do zalet matematyki, uniwersalności, zwięzłości i prezentacji sformalizowanej; wnioski uzależnione od modelu; zastosowanie matematyki i logiki według własnych wzorców. W konsekwencji twierdzenia wydedukowane z kilku aksjomatów, a oszczędność aksjomatów podniesiona do roli głównego przedmiotu starań; dowód empiryczny odgrywa niewielką rolę; wiedzę buduje się metodycznie, wyprowadzając wnioski tylko z tych posunięć, które zostały sprawdzone. Przedstawiciele: Kenneth Arrow, Hahn

Stanowiska ekonomistów o metodologii badaczy empirycznych: Robert Solow (1985): Ekonomia jest nauką społeczną (...),prawdziwe funkcje ekonomii analitycznej można najlepiej opisać w sposób nieformalny, jako organizowanej naszej z konieczności niekompletnej wiedzy o gospodarce. Maurice Allais (1990): Gdy ani hipoteza, ani implikacje danej teorii nie dają się skonfrontować z rzeczywistością, teoria taka jest pozbawiona wszelkiego sensu naukowego. George Stigler (1988): Które pytanie przoduje w przyjęciu teorii: Czy nowa teoria jest poprawna logicznie? Czy ta teoria pomaga nam zrozumieć obserwowane życie gospodarcze?

Różnice w mentalności ekonometryków: Ekonometrycy formaliści poszukują prawdziwych wartości parametrów Ekonometrycy formaliści poszukują prawdziwych wartości parametrów Ekonometrycy empiryczno-naukowi próbują znaleźć prawidłowości w danych empirycznych, co jest zbiorem informacji przekonującym dla ekonomistów empiryczno-naukowych. Ekonometrycy empiryczno-naukowi próbują znaleźć prawidłowości w danych empirycznych, co jest zbiorem informacji przekonującym dla ekonomistów empiryczno-naukowych.

Założenie racjonalności: Dla formalistów jest to aksjomat, nie dopuszczają odstępstwa na rzecz nieracjonalnego zachowania. Dla formalistów jest to aksjomat, nie dopuszczają odstępstwa na rzecz nieracjonalnego zachowania. Dla ekonomistów empiryczno-naukowych zachowanie racjonalne stanowi niezwykle przydatną hipotezę roboczą którą można jednak uchylić. Dla ekonomistów empiryczno-naukowych zachowanie racjonalne stanowi niezwykle przydatną hipotezę roboczą którą można jednak uchylić.

Alternatywne sposoby klasyfikacji ekonomii Ekonomia matematyczna i ekonomia literacka Empirycy i teoretycy Czysta teoria i teoria stosowana Ci co się interesują teorią czyli nauką i polityką Utożsamianie pracy formalistycznej z nauką a polityki z nie nauką Tradycja amerykańska i brytyjska ekonomii Ekonomia marshallowska i walrasowska Równowaga ogólna i cząstkowa

Wnioski Można w uproszczeniu sklasyfikować prace teoretyków ekonomii do dwóch kategorii: teorii formalistycznej i teorii empiryczno naukowej Dużo nieporozumień wywołuje stosowanie w ocenie jednego typu teorii kryteriów przynależnych do drugiej teorii.

Teoria formalistyczna vs teoria empiryczno-naukowa W obronie teorii formalistycznej: Krytyka: Twierdzenie Hicksa: Duża część teorii ekonomii jest dobrą zabawą, badania te wspierane są z finansów publicznych. Zatem powinny wnosić coś pożytecznego do społeczeństwa. Nadmierny formalizm ogranicza również krąg potencjalnych odbiorców prezentowanych teorii Obrona: jest coś więcej niż dobra gra, jest bezpośrednio lub pośrednio działalnością praktyczną. Jej niska wydajność jest lepsza niż zerowa w ostatecznym rachunku mogą przynieść całkowicie nieprzewidziane wyniki praktyczne Może stworzyć korzystny klimat umysłowy dla przeciwdziałania pośpiesznym rozwiązaniom.

W obronie teorii empiryczno-naukowej: Krytyka: brak rygoru (nie wiele się różni od zgadywanki) nie jest i nie może być autentyczną nauką. Obrona: zaprzestanie badań empiryczno-naukowych i poświęcenie się czysto logicznym problemom spowoduje bezużyteczność ekonomii. Teoria formalistyczna vs teoria empiryczno-naukowa

Względna waga jaka należy się tym dwu rodzajom badań 1. Co skłania do teorii empiryczno-naukowej? Brak niezbędnego wykształcenia i zdolności matematycznych do badań formalistycznych Więcej środków finansowych przeznaczanych na badania empiryczno-naukowe 2. Co skłania do teorii formalistycznej? Nacisk na formalizm w egoistycznym interesie profesji Jej większy prestiż

Gradacja ekonomii pod względem prestiżu: Teoria formalistyczna Empiryczno-naukowa Doradztwo polityczne i gromadzenie danych Historia myśli ekonomicznej i metodologia

Przekonania ukształtowane przez ową gradację: Przyciąganie lepszych studentów przez teorię formalistyczną, dzięki większemu prestiżowi wśród ekonomistów akademickich. Im bardziej abstrakcyjna hipoteza w teorii, tym ta teoria bardziej formalistyczna Im więcej matematyki tym dziedzina bardziej naukowa Teoretycy formalistyczni są zdolniejsi od teoretyków empiryczno-naukowych Ci, którzy nie mogą uprawiać ekonomii uprawiają politykę

Przekonania ukształtowane przez ową gradację: Przekonanie, że matematyka jest stygmatem nauki, w konsekwencji ekonomia formalistyczna wysoce zmatematyzowana jest ekonomią naukową. Hipotezy niższego rzędu są bardziej formalistyczne, poprzez swą abstrakcyjność; tworzą teorię następnie wykorzystywana w naukach stosowanych Utożsamianie rygoryzmu argumentacji z rygoryzmem najmocniejszego ogniwa w łańcuchu

Wnioski Zarówno ekonomia formalistyczna jak i ekonomia empiryczno-naukowa wnoszą wartościowy wkład do nauki, ale kryteriom formalistycznym przypisuje się zbyt dużą wagę.